Czy utracone wadium może być kosztem uzyskania przychodów?

REKLAMA
REKLAMA
Przedsiębiorcy biorący udział w przetargu zobowiązywani są często przez organizatora do ustanowienia zabezpieczenia dotrzymania warunków danej umowy (wadium). W sytuacji, gdy do zawarcia umowy nie dochodzi z winy uczestnika, organizator może zachować pobraną sumę zabezpieczenia. Jeśli natomiast do zawarcia umowy nie dochodzi wskutek działania organizatora, jest on zobowiązany do zwrotu podwójnej wysokości wadium bądź naprawienia szkody w inny sposób. Można zatem uznać, że wadium służy zabezpieczeniu interesów obu stron przyszłej transakcji.
REKLAMA
Po zakończeniu przetargu, wadium, co do zasady, podlega zwrotowi. Zwrotny charakter wadium powoduje, że jego kwota nie stanowi kosztów uzyskania przychodów. Zwrócone wadium nie będzie również dla przedsiębiorcy przychodem. Wątpliwości nasuwają się jednak w przypadku, gdy nie dochodzi do zawarcia umowy, a wadium zostaje zatrzymane przez organizatora przetargu. Powstaje bowiem pytanie czy w takiej sytuacji kwota wadium może zostać zaliczona przez przedsiębiorcę do kosztów uzyskania przychodów.
Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako: ustawa o PDOP), podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródeł, z wyjątkiem kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP).
Polecamy: CIT 2018. Komentarz
REKLAMA
Dla oceny dopuszczalności kwalifikacji utraconego wadium do kosztów uzyskania przychodów, w pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że utraty wadium nie należy utożsamiać z karą umowną lub utraconym zadatkiem, które są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na gruncie art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP. Przepisy art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP nie wyłączają zatem bezpośrednio wadium z kosztów uzyskania przychodów.
Wpłacenie wadium warunkuje często możliwość przystąpienia do przetargu. Uczestnictwo w przetargu, co do zasady, wykazuje związek z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą. Wygranie przetargu może z kolei doprowadzić do podpisania przez przedsiębiorcę intratnej umowy. Może się zatem wydawać, że w sytuacji, gdy w wyniku różnych okoliczności, do zawarcia umowy nie dojdzie, a organizator będzie uprawniony do zatrzymania kwoty wadium, kwota ta będzie mogła stanowić dla przedsiębiorcy koszty uzyskania przychodów.
Analizując jednak przesłanki pozwalające zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów należy się odnieść do przesłanki związanej z celowością wydatku, który powinien być nakierowany na osiągnięcie, zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodu. W związku z powyższym, poniesienie wydatku na skutek nienależytej staranności lub zawinionego działania podatnika nie może stanowić kosztów uzyskania przychodów. Wydatek poniesiony w wyniku zawinionego lub nienależytego postępowania z całą pewnością nie chroni źródła przychodu, ani też nie zabezpiecza go przed uszczerbkiem. Tym samym kwota zatrzymanego przez organizatora przetargu wadium nie może zostać zaliczona przez przedsiębiorcę do kosztów uzyskania przychodów.
Ze stanowiskiem tym zgadzają się sądy oraz organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 06.10.2017 r. (znak: 0114-KDIP2-3.4010.208.2017.1.KK) stwierdzono że: „celowość wydatku polega na podejmowaniu działań zmierzających do osiągnięcia przychodu, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu. Pod hipotezę normy z art. 15 ust. 1 updop nie podlegają zaś takie wydatki, które zmniejszają przychód podatkowy. Działanie podatnika obarczone błędami, które powodują sankcje w postaci utraty wadium (zmniejszenia przychodu), są jednoznacznym przykładem postępowania nakierowanego na zmniejszenie przychodu podatkowego.” W tym zakresie warto także zwrócić uwagę na wyrok WSA w Warszawie z 11.01.2017 r. (sygn. akt: III SA/Wa 2590/15).
Przemysław Szwed,
Młodszy Konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.
REKLAMA
REKLAMA