Strona główna » Księgowość » Podatki » CIT » Najczęstsze problemy » Czy po wniesieniu przedsiębiorstwa aportem do spółki umowy leasingowe będą kontynuowane przez nabywcę?

Czy po wniesieniu przedsiębiorstwa aportem do spółki umowy leasingowe będą kontynuowane przez nabywcę?

03 sierpnia 2011, 23:57

Dołącz do grona ekspertów

Paweł Huczko

Trwa spór podatników z organami podatkowymi odnośnie podatkowych skutków przenoszenia praw do umów leasingowych. Organy podatkowe twierdzą, że cesja umowy leasingu oznacza na gruncie przepisów podatkowych, że nabywca rozpoczyna nową umowę leasingu. Natomiast sądy coraz częściej przyznają rację podatnikom, że w takim przypadku umowa jest kontynuowana przez podmiot, który nabył do niej prawa.

Spór taki trafił na wokandę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, który wydał 8 czerwca 2011 r. korzystny dla podatnika wyrok (sygn. I SA/Bk 176/11).

Stan faktyczny

Spółka A z o.o., zamierzała wnieść swoje przedsiębiorstwo aportem do spółki B S.A. W skład wnoszonego aportem przedsiębiorstwa wchodzą m.in. prawa i obowiązki wynikające z umowy leasingu operacyjnego, którego przedmiotem jest podlegająca amortyzacji rzecz ruchoma. Umowa zawarta została na okres, który stanowi ponad 40 % normatywnego okresu amortyzacji przedmiotu leasingu, a jednocześnie suma ustalonych w umowie opłat, pomniejszona o należny VAT, odpowiada co najmniej wartości początkowej rzeczy ruchomej będącej przedmiotem umowy leasingu (tzw. leasing operacyjny).

Spółka B, po wniesieniu do niej aportu stanie się stroną umowy leasingu w wyniku zawarcia stosownego aneksu do umowy, na co wyraził już zgodę leasingodawca. Aneks ten nie wprowadzi do umowy jakichkolwiek innych zmian, poza formalną zmianą strony korzystającej, którą stanie się spółka B

Dodatkowo wskazano, że okres, jaki pozostanie do końca obowiązywania umowy będzie krótszy, niż 40 % normatywnego okresu amortyzacji przedmiotu leasingu oraz, że opłaty ustalone w umowie leasingu stanowią dla spółki A koszt uzyskania przychodów i są przez tę spółkę, jako takie wykazywane od początku obowiązywania umowy leasingu.

Spółka B zadała pytanie we wniosku o interpretację czy:

1. po wniesieniu przedsiębiorstwa spółki A aportem do spółki B (tj. podpisaniu umowy przeniesienia przedsiębiorstwa) oraz

2. po przejęciu przez spółkę B umowy leasingu zawartej wcześniej przez spółkę A., tj. zawarciu aneksu do umowy leasingu, z mocy którego dokona się zmiana strony korzystającej, spółka B będzie mogła traktować ponoszone przez nią opłaty ustalone w umowie leasingu, jako koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 17b ust. 1 ustawy o CIT?

Zdaniem podatnika dokonanie zmian po stronie podmiotowej w ocenie Spółki, w żaden sposób nie wpływa na treść umowy leasingu oraz wynikające z niej prawa i obowiązki. Dlatego też spółka B uważała, że będzie mogła kontynuować umowę lesingu i zaliczać do kosztów raty leasingowe.

Fiskus: podatnik nie ma racji

W interpretacji indywidualnej Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, że w sytuacji wniesienia wkładu w postaci przedsiębiorstwa przez spółkę A do spółki B - na gruncie przepisów prawa podatkowego spółka B nie wchodzi w prawa i obowiązki spółki A - strony umowy leasingu operacyjnego, który "przejmowany" jest w ramach aportu przedsiębiorstwa.

Stąd przystąpienie Spółki B do ww. umowy leasingu operacyjnego na gruncie podatkowym należy rozpatrywać w kategoriach zawarcia nowej umowy leasingowej, w której okres jaki pozostaje do końca obowiązywania umowy będzie krótszy niż 40% normatywnego okresu amortyzacji przedmiotu leasingu.

I dlatego stosownie do art. 17b ust. 1 ustawy o CIT, opłaty leasingowe ponoszone przez Spółkę B nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

W takim przypadku - dla celów podatkowych - w odniesieniu do przejętej na podstawie aneksu do umowy leasingowej podlegającej amortyzacji "rzeczy ruchomej" będą miały zastosowanie ogólne zasady wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT w powiązaniu z art. 17l ww. ustawy, w myśl którego do opodatkowania stron umowy zawartej na czas nieoznaczony lub na czas oznaczony, lecz niespełniającej warunków określonych między innymi w art. 17b ust. 1 pkt 2, stosuje się przepisy, o których mowa w art. 12 - 16, dla umów najmu i dzierżawy.

Zdaniem organu interpretacyjnego, odpowiednio traktować taką umowę jak umowę najmu lub dzierżawy z uwagi na brzmienie art. 17l ustawy o CIT oraz fakt, iż umowa leasingu, na dzień jej "przeniesienia", nie spełniała warunków wynikających z art. 17b ustawy o CIT.

Taka interpretacja nie odbiega od zasadniczej linii interpretacyjnej organów podatkowych, a także niektórych sądów w przedmiotowej kwestii.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku: podatnik ma rację

Uchylając zaskarżoną przez podatnika interpretację, WSA w Białymstoku nie zgodził się z poglądem organu interpretacyjnego, iż umowa cesji leasingu stanowi kontynuację pierwotnej umowy jedynie na gruncie prawa cywilnego, a na gruncie prawa podatkowego tylko, gdy zostaną spełnione warunki sukcesji podatkowej uregulowane w przepisach rozdziału 14 ustawy o.p..

Sąd w pełni podzielił oraz przyjął za swój pogląd zaprezentowany w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku w sprawie o sygn. I SA/Bk 80/10.

Skutki podatkowe cesji umowy leasingu

Sąd przypomniał, że zgodnie z art. 17b ust. 1 ustawy o CIT, opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego, z zastrzeżeniem ust. 2, jeżeli umowa ta spełnia następujące warunki:

1) została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, oraz

2) suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Gdy zostaną spełnione powyższe warunki opłaty ustalone w umowie leasingu ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy stanowią przychód finansującego (leasingodawcy) i odpowiednio koszty uzyskania przychodów korzystającego (leasingobiorcy).

Możliwość zaliczenia do przychodów i kosztów odnosi się przy tej umowie do całej kwoty opłaty (raty leasingowej).

WSA zaznaczył, że powyższe warunki odnoszą się wyłącznie do przedmiotu umowy leasingu - a mianowicie czasu jej trwania, określenia rzeczy lub praw, których dotyczy umowa, oraz sumy opat z tytułu umowy leasingu. Przepis ten, w przeciwieństwie do art. 17 b ust. 2 ustawy o CIT, określając warunki jakie musi spełniać umowa w żadnym miejscu nie odnosi się do osoby korzystającego, czy też osoby finansującego.

Zatem dokonanie zmian po stronie podmiotowej (zmiany osoby korzystającego), w ocenie Sądu, w żaden sposób nie wpływa na treść przedmiotową umowy i wynikające z niej prawa i obowiązki. Oznacza to, że po wstąpieniu do umowy nowego korzystającego nie ulegają zmianie podstawowe okresy trwania umowy, wysokość opłat, czy też przedmiot, którego umowa dotyczy.

W dalszym ciągu finansujący będzie uprawniony do odsprzedaży przedmiotu leasingu nowemu korzystającemu na zasadach i w terminach określonych w umowie z poprzednim korzystającym.

Dlatego też zdaniem WSA Minister Finansów, reprezentowany przez Dyrektora Izby Skarbowej dokonał błędnej interpretacji art. 17b ust. 1 ustawy o CIT, przez pryzmat art. 93 i 93a ordynacji podatkowej. Zdaniem Sądu niezasadne i nietrafne jest, bowiem odwoływanie się przez organ interpretacyjny do przepisów o następstwie prawnym przy dokonywaniu podatkowoprawnej kwalifikacji cesji umowy leasingu operacyjnego, która ma być dokonana przez skarżącą Spółkę.

Jak słusznie wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w przywołanym wyżej wyroku o sygn. I SA/Bk 80/10 "Celem uregulowania w ordynacji podatkowej instytucji następstwa prawnego było, z jednej strony, zapewnienie wierzycielom podatkowym możliwości egzekwowania należności podatkowych ciążących na poprzednikach od ich następców, z drugiej - umożliwienie następcom korzystania z praw poprzedników.

Ordynacja podatkowa zakreśla bardzo szerokie granice sukcesji podatkowej. Następca przejmuje po poprzedniku wszelkie jego obowiązki (np. zapłaty podatku, złożenia deklaracji, prowadzenia ksiąg podatkowych), ale i prawa (np. do zwrotu nadpłaty, prawo złożenia odwołania od decyzji). Zdarzenia gospodarczego w postaci przejęcia umów leasingu operacyjnego i wydatków podatnika związanych z kontynuacją takiej umowy, stanowiących koszty uzyskania przychodu nie sposób oceniać przez pryzmat następstwa prawnego w rozumieniu o.p."

Pogląd ten w pełni zaakceptował i przyjął za swój skład orzekający w omawianej sprawie.

Koszty uzyskania przychodów są elementem konstrukcji podatku dochodowego. Uwzględnienie wydatku w kategorii kosztów podatkowych nie mieści się, bowiem w pojęciu prawa ani też obowiązku podatnika. Istotne jest w takim przypadku jedynie stwierdzenie, czy dany konkretny wydatek odpowiada definicji określonej w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT i nie został wskazany w katalogu określonym w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT oraz został udokumentowany w sposób przewidziany prawem.

W zaistniałej sytuacji odwoływanie się do kwestii następstwa prawnego jest tym bardziej nieuzasadnione, gdyż dotyczy zdarzenia wywołującego określone skutki w teraźniejszości (ewentualnie przyszłości), a nie zaś w przeszłości i nie wiąże się ze sferą następstwa prawnego.

Uprawnienia związane z rozliczeniem umowy leasingu i właściwym ujęciu jej w kosztach uzyskania przychodu przez nowego korzystającego wynikają z jego własnych praw i obowiązków, uregulowanych w materialnej ustawie podatkowej, a nie uprawnień przysługujących poprzedniemu korzystającemu.

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po nasze publikacje