Podatek od czynności cywilnoprawnych: kto nie płaci PCC przy zakupie nieruchomości?

Podatek od czynności cywilnoprawnych – ile wynosi?

Wiele osób kupujących używane mieszkanie lub dom z rynku wtórnego, skarży się na konieczność zapłacenia dwuprocentowego podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Identyczna sytuacja dotyczy transakcji związanych z zakupem działek. Warto pamiętać, że w przypadku nieruchomości wycenianej na 500 000 zł, dwuprocentowa stawka PCC oznacza konieczność zapłacenia państwu aż 10 000 zł.

Podatek od czynności cywilnoprawnych u notariusza

Podatek na konto fiskusa odprowadza notariusz uczestniczący w sprzedaży nieruchomości. Kancelaria notarialna zajmuje się też pozostałymi formalnościami dotyczącymi PCC. Czasem notariusz nie będzie jednak musiał załatwiać spraw związanych z tym podatkiem. Dotyczy to sytuacji, w której przepisy przewidują ustawowe zwolnienie z podatku PCC. Eksperci portalu RynekPierwotny.pl tłumaczą, kiedy taka preferencja podatkowa ma zastosowanie do transakcji powiązanych z nieruchomościami.

Podatek od czynności cywilnoprawnych – zwolnienia

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. 2000 nr 86 poz. 959) określa wszystkie najważniejsze zasady funkcjonowania opisywanej daniny. Trzeba w niej szukać również informacji na temat obowiązujących zwolnień. Ten wielokrotnie nowelizowany akt prawny przewiduje kilka sytuacji, w których sprzedaż nieruchomości nie będzie powodowała powstania obowiązku podatkowego. Mianowicie, opodatkowanie PCC nie obejmuje:

• transakcji nieruchomościowych obciążonych podatkiem od towarów i usług (VAT)
• umowy zbycia własności nieruchomości lub użytkowania wieczystego zawieranej w związku z realizacją roszczeń dotyczących ograniczenia sposobu korzystania z tej nieruchomości (na podstawie przepisów o ochronie środowiska)
• sprzedaży nieruchomości lub praw do niej (użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego lub spółdzielczego prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym) jeśli nabywcą jest: były właściciel/użytkownik wieczysty nieruchomości wywłaszczonej, który nie otrzymał nieruchomości zamiennej lub były użytkownik wieczysty/właściciel nieruchomości sprzedanej na cele publiczne, jeśli w razie wywłaszczenia zostałyby spełnione kryteria do przyznania nieruchomości zamiennej albo były właściciel/użytkownik wieczysty nieruchomości wykupionej na podstawie przepisów o ochronie i kształtowaniu środowiska (we wszystkich powyższych przypadkach, zwolnienie z PCC obejmuje kwotę wcześniejszego odszkodowania lub uzyskanej ceny i obowiązuje w razie odkupu nieruchomości przed upływem 5 lat od daty otrzymania odszkodowania/zapłaty)
• sprzedaży nieruchomości mieszkaniowej lub praw do niej (spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo spółdzielczego prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym) jeśli taka transakcja dotyczy wielostronnej umowy o zamianie budynku lub praw do lokalu albo ma na celu uzyskanie w zamian spółdzielczego lokatorskiego prawa do budynku/lokalu zajmowanego aktualnie przez nabywcę na podstawie zwykłej umowy najmu
• sprzedaży nieruchomości w ramach realizacji prawa do rekompensaty za mienie pozostawione poza obecnymi granicami RP (zwolnienie z PCC obejmuje kwotę odpowiadającą uzyskanej rekompensacie)

Powyższe informacje wskazują, że nieruchomościowe zwolnienia z podatku PCC są raczej rzadkie. Wyjątek dotyczy tylko przepisów związanych ze sprzedażą nowych mieszkań i domów przez deweloperów rozliczających VAT.

Zwolnienie z PCC przy zamianie nieruchomości

W ramach uzupełnienia, eksperci portalu RynekPierwotny.pl zwracają uwagę, że ustawa z dnia 9 września 2000 r. przewiduje też zwolnienia dotyczące zamiany nieruchomości oraz praw do nich. Podatek PCC nie obejmuje zamiany nieruchomości mieszkaniowej lub praw do niej (spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo spółdzielczego prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym) jeśli stronami transakcji są osoby zaliczane do pierwszej grupy podatkowej wedle ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Autor: Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl