Nie złożyłeś w terminie zeznania - nie zapomnij o czynnym żalu

Przywilej dla podatników w postaci tzw. czynnego żalu wprowadził art. 16 kodeksu karnego skarbowego. Czynny żal to zawiadomienie organu podatkowego przez podatnika o popełnionych przez niego czynach karanych przez ten kodeks.

Złożenie czynnego żalu sprawi, że nie będziesz podlegał karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Warunkiem jest nie tylko – abyś jako sprawca – po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu (np. osoby współdziałające w jego popełnieniu).

Poprzez czynny żal uwolnić się od ryzyka poniesienia odpowiedzialności karnej możesz tylko wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego uiścisz w całości wymagalną należność publicznoprawną uszczuploną popełnionym czynem zabronionym. Pamiętaj, że czynny żal może też dotyczyć czynów zabronionych, które nie polegają na uszczupleniu należnego podatku.

Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie. Możliwe też jest przekazanie zawiadomienia ustnie do protokołu. Oznacza to, że jeżeli w czasie wizyty w urzędzie skarbowym przyznasz się w czasie rozmowy z urzędnikiem, że np. nie złożyłeś w terminie zeznania za 2007 r., to nie będzie to czynny żal. Nawet jak zaraz po rozmowie złożysz zeznanie, może zostać ci wymierzona grzywna. Twoje zawiadomienie o opóźnieniu w złożeniu zeznania, nie zostało bowiem ujęte w formie protokołu.

Czynny żal jest bezskuteczny, jeżeli został złożony:

1) w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;

2) po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Nie można też powołać się na czynny żal sprawca, który:

1) kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego;

2) wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego;

3) zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że czynny żal złożyli wszyscy członkowie grupy lub związku;

4) nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego

Przykład czynnego żalu Artykuł 54 kodeksu karnego skarbowego stanowi, że podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca tak określonego czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca tego czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Podatnik, który nie złoży do 30 kwietnia 2008 r. zeznania rocznego np. PIT-37, PIT-38 za 2007 r. powinien jak najszybciej je złożyć wraz z czynnym żalem i jednocześnie zapłacić podatek. Zawiadomienia jakim jest czynny żal charakteryzuje to, że nie trzeba w nim podawać przyczyn wystąpienia sytuacji naruszenia prawa. Nie musisz pisać, że przyczyną niezłożenia zeznania była np. choroba, przedłużający się ponad plan wyjazd itd. Nie musisz też wskazywać przepisu kodeksu karnego skarbowego, który naruszyłeś. Najważniejsze – poza opisem czynu – jest dopilnowanie, żeby organ podatkowy nie dowiedział się o nim przed złożeniem czynnego żalu. Poniższy przykład czynnego żalu jest prostą wersją takiego zawiadomienia. I ta prosta forma nie odbiera mu mocy prawnej. Ważne, aby wysyłając czynny żal do urzędu skarbowego listem poleconym zaznaczyć na dowodzie nadania listu „list zawiera zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego”. Warszawa, 15 maja 2008 r. Składa (dane podatnika) Do: Naczelnika Urzędu Skarbowego w ………….……. Zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego Na podstawie art. 16 kodeksu karnego skarbowego zawiadamiam naczelnika urzędu skarbowego w …………… o niezłożeniu przeze mnie do 30 kwietnia 2008 r. zeznania PIT-38 za 2007 r. Obowiązek ten dopełniam wraz ze złożeniem niniejszego zawiadomienia. Jednocześnie informuję, że niezłożenie zeznania PIT-38 za 2007 r. nie wynikało ze współdziałania z jakąkolwiek osobą trzecią. Jan Kowalski

Podstawa prawna:

Ustawaz 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy – Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 (tekst jednolity) – ostatnia zmiana Dz.U. z 2007 r., Nr 112, poz. 766

Tomasz Król

konsultant podatkowy