Jak opodatkować należności otrzymane przez wspólnika występującego ze spółki osobowej

Nie jest kwestionowane zwolnienie z PIT zwracanego wkładu wspólnika, który został wcześniej wniesiony do spółki. Wyraźnie stanowi o tym art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni albo wkładów w spółce osobowej, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni albo wkładów do spółki osobowej. 

Jednak już w sytuacji, że występujący ze spółki wspólnik otrzymuje więcej niż wynosił jego wkład do spółki fiskus żąda podatku. A przecież wskutek rozwoju spółek i wzrostu wartości ich majątku bardzo często dochodzi do takiej sytuacji.

Zdaniem organów podatkowych różnica pomiędzy wypłaconą wartością udziału kapitałowego, a wartością wkładu wniesionego przez wspólnika - jako dochód z praw majątkowych, o których mowa w art. 18 ustawy o PIT - podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednak w orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje pogląd, zgodnie z którym podstawową zasadą wykładni systemowej w podatku dochodowym powinno być założenie, że ta sama wartość nie może być dwukrotnie opodatkowana u tej samej osoby, a ten sam wydatek nie może być uwzględniony więcej niż jeden raz, jako koszt uzyskania przychodu.

Polecamy: serwis VAT

Zasada ta nie jest w sposób wyraźny wyrażona w żadnym z przepisów ustawy dotyczącym podatku dochodowego (zarówno od osób prawnych jak i fizycznych), niemniej jednak zestawienie istniejących przepisów dotyczących sposobu konstruowania podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym uzasadnia przyjęcie takiego założenia.

Sądy przypominają, że zgodnie z  art. 8 ustawy o PIT, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego udziału. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że udziały wspólników w przychodach są równe.

Zasady te stosuje się odpowiednio do rozliczania:
- kosztów uzyskania przychodów,
- wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,
- zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu,
- podstawy opodatkowania lub podatku.

Przepis art. 8 ustawy o PIT wskazuje, że podatnikiem podatku dochodowego nie jest sama spółka osobowa (cywilna, jawna, komandytowa), lecz wspólnik, który ustala przychody i koszty ich uzyskania generowane przez spółkę w takiej proporcji, w jakiej uczestniczy w jej zyskach na podstawie umowy spółki. Późniejszy podział zysku między wspólników jest podatkowo neutralny. Konsekwentnie - aczkolwiek przepisy prawne milczą w tej materii - czynność prawna założenia spółki, a następnie wniesienia do niej wkładu jest obojętna z perspektywy podatku dochodowego.

Polecamy: serwis Koszty