Czy były ryczałtowiec może zaliczyć do kosztów stare nieściągalne wierzytelności

Podatnicy rozliczający się na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (czyli w formie ryczałtu ewidencjonowanego albo karty podatkowej) nie mają możliwości uzyskanego przychodu pomniejszyć o poniesione koszty, (m. in. o nieściągalne wierzytelności).

Pomijając przy tym przyczyny zmiany formy opodatkowania (np. przekroczenie limitu przychodów) w polskich przepisach podatkowych nie określono warunków i okoliczności, które precyzowałyby i umożliwiały odrębny sposób traktowania podatników, którzy dokonują zmiany formy opodatkowania w zakresie powstałych przedtem wierzytelności. 

Polecamy: serwis Koszty

W rozumieniu obydwu ww. ustaw pojęcie i zakres przychodu uzyskanego z działalności gospodarczej pozostają te same.

Zgodnie, więc z obowiązującym art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o PIT - nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem takich wierzytelności nieściągalnych, które uprzednio, na podstawie art. 14, zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została uprawdopodobniona.

W związku z powyższym art. 23 ust. 2 ustawy o PIT wprowadza dodatkowe wymogi udokumentowania nieściągalności danej wierzytelności, tj.:

1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2. postanowieniem sądu o:
a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub
b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność, o której mowa w lit. a), lub
c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Polecamy: Kontrola podatkowa

Skoro, iż jak twierdzi przedsiębiorca w opisanym stanie faktycznym:

- z treści dokumentu wystawionego przez komornika sądowego w jednoznaczny sposób wynika, że dłużnik nie posiada majątku, z którego można wyegzekwować należność, a

- wierzyciel przyznał, że wskazane w dokumencie komornika okoliczności odpowiadają faktom, tzn. dług nie zostanie ściągnięty, a wierzytelność została uprzednio przypisana do przychodów firmy (w okresie rozliczania się za pomocą ryczałtu), to można uznać, iż podatnik rozliczający się na zasadach ogólnych (skala podtkowa) ma prawo zaliczyć wierzytelność do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej w roku, w którym te okoliczności zachodzą.

Ustawa o PIT nie zawiera przepisów zabraniających byłym ryczałtowcom zaliczania do kosztów nieściągalnych wierzytelności powstałych w czasie rozliczania się w formie ryczałtu. Jedynymi kryteriami potrącania tych wierzytelności są wyżej cytowane przepisy.

Takie samo stanowisko prezentuje fiskus. Przykładem jest nadal aktualna interpretacja Naczelnika Urzędu Skarbowego w Nysie z 3 marca 2006 r. (nr PD/415-1/KM/06), w której organ podatkowy stwierdził m.in.:

(…) Fakt iż w latach wcześniejszych był Pan podatnikiem podatku dochodowego zryczałtowanego nie będzie miał w tym przypadku wpływu na prawo zaliczenia udokumentowanych wierzytelności nieściągalnych w koszty uzyskania przychodów prowadząc obecnie podatkową księgę przychodów i rozchodów.

Reasumując niezapłacone wierzytelności w kwocie netto (bez podatku VAT) będzie Pan mógł zaliczyć w koszty uzyskania przychodów w roku podatkowym w którym nieściągalność zostanie uprawdopodobniona i jeśli będzie się Pan rozliczał na zasadach ogólnych.