Firma za granicą - podatki i składki ubezpieczeniowe

Należy zacząć od tego, iż w ramach Unii Europejskiej osoby fizyczne oraz prawne mają swobodny wybór miejsca oraz formy wykonywania działalności gospodarczej. Jest to o tyle istotne, iż zasada ta pozwala na prowadzenie przedsiębiorstwo w kraju, w którym dany rodzaj działalności ma najdogodniejsze warunki prawne, inwestycyjne, środowiskowe, czy finansowe. Innymi słowy, przedsiębiorca Unii Europejskiej może działać tam, gdzie najbardziej mu się to opłaca oraz gdzie koncentruje się jego działalność życiowa, gospodarcza oraz zawodowa. Zasada ta jest niezbędnym uzupełnieniem  swobód przepływu towarów, osób, usług i kapitału, czyli filarów na których opiera się konstrukcja Unii Europejskiej.

Co ciekawe, „Swoboda przedsiębiorczości” nie jest wymieniona pośród czterech głównych swobód wskazanych w artykule 26 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z Lizbony z 2009r.  (dawny art. 14 ust. 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską z Maastricht z 1992 r.). Fakt ten uzasadnia się chęcią podkreślenia osobnego charakteru tej swobody lub jak sądzą, niektórzy jej zbagatelizowaniem, jednak trzeba pamiętać o tym, iż jest ona nieodzownym elementem wspólnego rynku Unii Europejskiej, o czym świadczy zdefiniowanie jej w odrębnym art. 49 Traktatu o TFUE oraz wyodrębnianie jej w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości jak np. w wyroku w sprawach połączonych C-570/07 i C-571/07 z 1 czerwca 2010 r.

Znając już nasze prawa i przywileje jako obywatele Unii Europejskiej zdecydowaliśmy się założyć naszą jednoosobową działalność gospodarczą w Wielkiej Brytanii, np. w Cambridge. Porównajmy więc oba systemy na tle podatkowym oraz ubezpieczeniowym tak, aby stwierdzić czy taka „przeprowadzka” jest dla nas opłacalna.

W Wlk. Brytanii najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej jest Self-Employment (Sole Trader). Jej odpowiednikiem w Polsce tzw. Samozatrudnienie, czyli Jednoosobowa działalność gospodarcza.

SAMOZATRUDNIENIE	SELF-EMPLOYED
Rejestracja
Aby założyć działalność gospodarczą w Polsce musimy uzyskać wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarcze (CEIDG). Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą już w dniu złożenia wniosku o wpis. Rejestracji dokonuje się poprzez złożenie wniosku do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG): - drogą elektroniczną (wymagany podpis elektroniczny, jeżeli się go nie posiada to trzeba potwierdzić złożenie wniosku w odpowiednim organie ewidencyjnym (patrz niżej); - bezpośrednio (osobiście, listem poleconym) do organu ewidencyjnego, którym jest właściwy wójt, burmistrz lub prezydent miasta, osobiście lub listem poleconym	Rejestracji Self- Employed należy dokonać w przeciągu ciągu 3 miesięcy od rozpoczęcia działalności. W tym czasie możemy swobodnie prowadzić naszą działalności. Rejestracji dokonuje się w brytyjskim urzędzie skarbowym (HM Revenue & Customs). Można tego dokonać: - telefonicznie lub - przez internet; - wysłać pocztą wypełniony formularz (CWF1)
Rok podatkowy
Dla celów podatku dochodowego dla osób fizycznych, stosujemy przepisy Ordynacji Podatkowej, która przyjmuje, iż jest to: rok kalendarzowy	W Wielkiej Brytanii dla celów Podatku dochodowego od osób fizycznych (Personal Income Tax) cykl rozliczeniowy obejmuje okres: od 6 kwietnia bieżącego roku do 5 kwietnia następnego roku.
Deklaracja
Deklaracja PIT-36 jest składana przez podatników osiągającydh dochody bez pośrednictwa płatnika, czyli prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na własny rachunek, za rok 2014 trzeba będzie złożyć deklarację do 30 kwietnia 2015 r. (czwartek). Deklaracja PIT-28 składana jest przez podatników, którzy wybrali opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Należy ją złożyć do 2 lutego 2015 r. USTAWA z dnia 26 września 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, zmieni ten mechanizm, tak iż deklarację sporządzi za nas Urząd Skarbowy. Ustawa z dniem 10 listopada została już podpisana przez Prezydenta RP. Ustawa oraz szczegółowy rozkład prac nad nią można znaleźć pod linkiem: http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2603	(Tax Return) jest tzw. „formą” którą wypełnia (Self- Employed), który jest jednocześnie (Self Assessment) (osoba sama wypełniająca swoje zeznanie podatkowe). W kwietniu każdego roku (Tax Return) jest wysyłane przez brytyjski urząd skarbowy (HM Revenue & Customs) do każdego (Self- Employed). (Tax Return) należy uzupełnić o szczegóły swoich zarobków i innych ewentualnych dochodów. Wypełnioną „formę” wysyła się do urzędu przed 31 października (forma papierowa) lub do 31 stycznia (przez internet). HRMC na podstawie (Tax Return) opracowuje ostateczną wysokość podatku (Tax Bill) (podatek do zapłaty). Podatek należy opłacić do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym (nie utożsamiać z rokiem kalendarzowym, patrz powyżej).
Ubezpieczenie Rejestracja
Zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych następuje w terminie 7 dni (kalendarzowych) od daty zarejestrowania działalności gospodarczej. Fakt ten jest zgłaszany wraz z rejestracją naszej działalności do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, który sam przekazuje odpowiednie informacje do ZUS co jest urzeczywistnieniem instytucji tzw. „Jednego Okienka”. ZUS na podstawie danych przekazanych przez CEIDG sporządzi dokumenty zgłoszeniowe dla nowego płatnika składek, którym sam dla siebie jest samozatrudniony.	Przed rejestracją działalności gospodarczej należy posiadać (National Insurance Contributions) w skrócie NIN, który jest odpowiednikiem polskiego nr NIP i PESEL w jednym. Nadaje go (HM Revenue and Customs). Jest to indywidualny nr ubezpieczeniowy. Każdy Brytyjczyk po ukończeniu 16 roku życiu uzyskuje go automatycznie. Imigranci natomiast muszą przejść specjalne procedury, które polegają na rozmowie z urzędnikiem poza Urzędem Skarbowym oraz posiadaniu odpowiednich dokumentów, w przypadku działania pod firmą może to być: faktura, list referencyjny od księgowego, list referencyjny od klientów, formularz podatkowy (w przypadku chęci posiadania NIN dla innych celów niż dla prowadzenia działalności gospodarczej ilość dokumentów jest znacznie dłuższa); Co ciekawe, nie musimy nawet znać Języka angielskiego, jeżeli o to poprosimy to na spotkaniu zjawi się również tłumacz. Na decyzję o przyznaniu NIN czeka się od 2 do 14 tygodni.

W ostatnim punkcie tabeli została poruszona kwestia obowiązkowego ubezpieczenia społecznego, jednak najważniejszą kwestią jest jego wysokość.

Stawki ubezpieczenia dla jednoosobowej działalności gospodarczej.

Najniższe miesięczne kwoty składek ZUS obowiązujące przedsiębiorców w 2014 r. Ubezpieczenie Opłacający składki społeczne od podstawy stanowiącej 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia- 1680 zł brutto w 2014r. Opłacający składki społeczne na ogólnych zasadach emerytalne 98,38 zł 438,73 zł rentowe 40,32 zł 179,81 zł chorobowe 12,35 zł (dobrowolne) 55,07 zł wypadkowe (zakładając, że przedsiębiorcę obowiązuje składka w wysokości 1,93% podstawy wymiaru) 9,73 zł 43,38 zł zdrowotne 270,40 zł -232,85 zł (odliczenie składki zdrowotnej od podatku dochodowego) Składka jest opłacana do 10. dnia następnego miesiąca (samozatrudnienie) Ważne: Z preferencyjnych zasad opłacania składek (obliczanych od  podstawy stanowiącej 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia) nie mogą m.in. skorzystać osoby, które: - w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania nowej działalności gospodarczej prowadziły inną pozarolniczą działalność, - wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, Prawo do opłacania obniżonych składek ZUS przysługuje przez okres 24 miesięcy kalendarzowych od zarejestrowania nowej działalności.

`Najniższe składki na ubezpieczenie społeczne (National Insurance) - 2014/2015 dla samozatrudnionych. Ubezpieczenie Stawka ubezpieczenia (tygodniowa) Wysokość rocznego dochodu (netto) Class 2 2.75 GBP roczny dochód netto do GBP 7,956.00 Class 4 2.75 GBP + 9% od dochodu dochodu powyżej GBP 7,956.00 do GBP 41,865.00. Class 4 2.75 GBP + 9% od dochodu z Class 4 + 2 % dochodu powyżej 41,865.00 powyżej GBP 41,865.00 Składki te przeznczaone są na określone benefity, takie jak emerytura państwowa (State Pension), urlop macierzyński (Maternity Leave), czy zasiłek żałobny (Bereavement Benefit). Nie dają one jednak uprawnień do pobierania dodatkowej emerytury państwowej (additional State Pension), ustawowego zasiłku chorobowego (Statutory Sick Pay), czy zasiłku dla bezrobotnych (Jobseeker’s Allowance), dlatego warto rozważyć inne dostępne rozwiązania, takie jak fundusze emerytalne lub np. ubezpieczenie od utraty dochodów. Po dokonaniu rejestracji można wybrać sposób płatności: - co miesiąc, metodą (Direct Debit), pieniądze są pobrane bezpośrednio z konta lub - otrzymując rachunek co kwartał

Trudno porównywać oba nasze systemy ubezpieczeniowe, gdyż działają na zupełnie innych zasadach. Jednak trzeba pamiętać, że ogólna składka ubezpieczenia w Polsce rośnie sukcesywnie wraz ze wzrostem naszych dochodów, a w tabeli jest uwzględnione tylko najniższe, możliwe obciążanie.

Kalkulatory

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

W Zjednoczonym Królestwie, aż do 7,956.00 GBP dochodu netto opłata wynosi 2,75 GBP tygodniowo. Miesięcznie jest to kwota 11 GBP co równe jest 57,93 zł (według średniego kursu walut NBP z 19.11.2014r.) wobec 431,18 zł najniższej, możliwej składki ubezpieczeniowej w Polsce.

Kolejnym punktem, który należy porównać jest kwestia wysokości podatku dochodowego od osób fizycznych, który jest bezpośrednim obciążeniem fiskalnym dla początkujących przedsiębiorców w obu krajach.

Wysokość podatku PIT
` Podstawa obliczenia podatku Stawka podatku Ponad Do 85,528 zł 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr 85,528 zł 14,839 zł 02 gr plus 32% nadwyżki ponad 85,528 zł	Podstawa obliczenia podatku Stawka podatku Ponad Do 10,000.00 GBP 31,865.00 GBP 20% 31,865.00 GBP 150,000.00 GBP 40% - 10.000,00 GBP (kwota wolna od podatku do 100.000 GBP) 150,000.00 GBP 45%

W Wlk. Brytanii oraz w Polsce podatek dochodowy od osób fizycznych opiera się na progresji podatkowej. Jednak w Zjednoczonym Królestwie istnieją, aż trzy progi podatkowe oraz trzy stawki (najniższa jest o dwa punkty procentowe wyższa niż polska). Na pierwszy rzut oka obciążenie fiskalne jest większe po stronie brytyjskiej, jeżeli jednak weźmie się pod uwagę tzw. „Efektywną stawkę opodatkowania”, czyli stosunek kwoty ostatecznie należnego podatku do wartości podstawy opodatkowania, to sytuacja może wyglądać zupełnie inaczej:

Przykład: Jeżeli w Polsce w skali roku zarobi się 50.000 zł dochodu to trzeba odjąć od niego 556,02 zł (kwoty zmniejszającej podatek) co daje 49.444 zł podstawy do opodatkowania x 18% pierwszej skali podatkowej= 8900 zł podatku. Efektywna Stopa Opodatkowania będzie stosunkiem 8900/49.444= co daje 18 %.

W Polsce za kwotę 50.000 zł uzyskano by dochód w wysokości 9488 GBP (według średniego kursu walut NBP z 19.11.2014r.) co daje 0% efektywnej stopy opodatkowania, gdyż nie jest to kwota ponad 10.000 GBP (kwota wolna od opodatkowania). Trzeba, także pamiętać, że na ostateczna podstawę opodatkowania, a tym samym Efektywną Stopę Opodatkowania składa się wiele innych czynników, m.in. kwota obowiązkowego ubezpieczenia społecznego, inne podatki, opłaty, rachunki, czynsze , ale również ulgi podatkowe, zwroty podatkowe, czy darowizny.

Jest to jednak czysta manipulacja, gdyż czy za kwotę 9488 GBP dochodu netto w skali roku osiągniętą w Wlk. Brytanii można by normalnie żyć i funkcjonować?

Z pewnością nie, jednak jeżeli do polskiej podstawy opodatkowania dodałoby się inne koszty prowadzenia działalności jak np. omówiona wyżej kwota obowiązkowego ubezpieczenia społecznego, to Efektywna Stopa Opodatkowania mogłaby być mniejsza po stronie brytyjskiej, nawet jeżeli ewentualne dochody osiągnięte w Wlk. Brytanii przekroczyłyby kwotę 10.000 GBP.

Przykład: Dla 30.000 GBP dochodu netto w Wlk. Brytanii Efektywna Stopa Opodatkowania wynosi 20%.

W poprzednim porównaniu został zasygnalizowany problem tzw. Kwoty wolnej od opodatkowania, która zostanie opisana w ostatnim punkcie tabeli.

Kwota wolna od opodatkowania
Kwota zmniejszająca podatek Miesięczna 46 zł 33 gr Roczna 556 zł 02 gr Roczny dochód niepowodujący obowiązku zapłaty podatku 3.091 zł (większa kwota niż 3089 zł wynika z zasady zaokrąglania kwot do pełnych złotych Obecnie obowiązujące progi podatkowe, na podstawie, których jest obliczana „kwota wolna pozostają niezmienione od 2009 r. Ostatnia waloryzacja progów podatkowych miała miejsce w 2006 r.	Kwota zmniejszająca podatek GBP 10,000.00 (kwota ma różny wymiar, który zmienia się np. wraz z różnym wiekiem podatnika. Roczny dochód niepowodujący obowiązku zapłaty podatku 10.000 GBP Co roku kwota wolna jest sukcesywnie podnoszona, np. na przęłomie 2011/2012 roku wynosiła 7,475 GBP.

Problem, który dotyczy „zamrożenia” kwoty wolnej od opodatkowania zauważyła, także w Rzecznik Praw Obywatelskich Pani Irena Lipowicz. We wniosku z 03.10.2014 r. do Trybunału Konstytucyjnego RPO zauważył między innymi, iż tak niska kwota jak 3089 zł jest sprzeczna z konstytucyjna zasadą sprawiedliwość społecznej, określonej w art. 2 Konstytucji RP.

Na tle niniejszego porównania trzeba przypomnieć, iż początkujący przedsiębiorca w Wlk. Brytanii może zarobić w przeliczeniu na złotówki (według średniego kursu walut NBP z 19.11.2014r.), aż 52.700 zł i nie zapłacić żadnego podatku. W Polsce kwota ta wynosi zaledwie 3089 zł.

Jako kontrargument wobec tak dużych dysproporcji pomiędzy porównywanymi krajami  można przytoczyć fakt, iż na całość obciążeń podatkowych w Polsce składa się również wiele innych, pozytywnych czynników jak np. możliwość wspólnego rozliczenia się z małżonkiem, ulga na dzieci. Jednak, czy polskie unormowania w kwestii kwoty wolnej od opodatkowania mogą w jakikolwiek konkurować z kwotą 10.000 GBP w Wlk. Brytanii? Należy pocieszyć się faktem, iż Min. Finansów w odpowiedzi na działania RPO w opisywanej sprawie, również zauważyło, że na całość obciążeń fiskalnych w naszym kraju mają również wpływ inne, liczne czynniki, jak np. ww. ulgi podatkowe, których z roku na rok jest coraz mniej.

Przeniesienie prowadzenia działalności gospodarczej z Polski do innych krajów Unii Europejskiej może być opłacalne, tak jak to wykazało powyższe porównania na przykładzie Wlk. Brytanii.

---

Wysokość obowiązkowego ubezpieczenia społecznego, kwota wolna od podatku to atuty, które w innych krajach Europy mogą być bezkonkurencyjne na tle polskich unormować, nie wspominając już o obowiązkach rejestracyjnych, składania odpowiednich deklaracji, może być bardziej przejrzyste niż w naszym systemie prawnym. Jednak USTAWA z dnia 26 września 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw może odmienić ten negatywny trend, pod warunkiem, że sposób wypełniania deklaracji przez polski Urząd Skarbowy będzie zgodny z interesem ekonomicznym podatnika oraz pozostawi mu duży luz decyzyjny w kwestii ewentalnych optymalizacji podatkowych, np w formie ulg. Wracając do innych krajów Unii Europejskiej, trudno bowiem oprzeć się wrażeniu, że brytyjski ustawodawca wręcz zaprasza nowych przedsiębiorców do swojego kraju, aby tam koncentrowali swoją działalność gospodarczą, zawodową oraz życiową, a przez to tam płacili podatki.

Na koniec trzeba jeszcze raz przypomnieć, iż powyższe porównanie dotyczy wyłącznie sytuacji, kiedy prowadzimy działalność gospodarczą tylko w Polsce lub w Wlk. Brytanii. Jeżeli natomiast doszłoby do sytuacji, iż ośrodki naszej działalności (zawodowej, życiowej, gospodarczej) znajdują się w obu krajach, np. osiągamy dochody wyłącznie w Polsce, a siedziba naszego przedsiębiorstwa znajduje się w Cambridge, to w takim wypadku trzeba by zastosować regulacje znajdujące się m.in. w:

• Art. 3 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ograniczony obowiązek podatkowy);
• Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych, podpisanej w Londynie dnia 20.07.2006 r.

Natomiast w zakresie ustalenia kraju, który jest właściwy dla obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne, należało by m.in zastosować:

- Rozporządzenie Rady Europejskiej i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r.w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

Jednak tego typu optymalizacje podatkowe to znacznie trudniejsza i szersza materia, której dokładny opis zasługuje na całkowicie nowy artykuł.

Źródła: https://www.gov.uk, http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow, http://zus.pl/, http://www.hmrc.gov.uk/, https://prod.ceidg.gov.pl/

Mateusz Baszczyński, student V roku prawa na Uniwersytecie Śląskim