Wspólne rozliczenie roczne małżonków - rozwód i separacja

Aby skorzystać z możliwości wspólnego rozliczenia, małżonkowie muszą spełnić łącznie następujące przesłanki:

- podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu;

- wspólność majątkowa pomiędzy nimi musi trwać przez cały rok podatkowy;

- pozostawać w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy;

- złożyć wniosek o wspólne opodatkowanie wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym.

Warunkiem, który powinien zostać spełniony, żeby dochody małżonków mogły zostać opodatkowane wspólnie, jest istnienie pomiędzy małżonkami wspólności majątkowej.

Ustanie wspólności może nastąpić m.in. przez rozwód, separację, umowę między małżonkami lub przez orzeczenie sądu.

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa), chyba że przyszli małżonkowie zawarli intercyzę (umowę o rozdzielności majątkowej) lub jedno z nich było ubezwłasnowolnione.

Wspólność majątkowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Wspólność ta znika z chwilą ustania bądź unieważnienia małżeństwa, orzeczenia separacji i rozdzielności majątkowej.

Polecamy: Kiedy można rozliczać się wspólnie z małżonkiem?

Polecamy: Wspólne rozliczenie małżonków - odpowiedzi na najczęstsze pytania

Rozdzielność majątkowa wyklucza możliwość łącznego opodatkowania, natomiast ograniczenie i rozszerzenie wspólności nie są ku temu przeszkodą.

Rozwód i separacja w trakcie roku podatkowego powodują ustanie wspólności majątkowej między małżonkami, co uniemożliwia skorzystanie z uprawnienia do wspólnego opodatkowania.

Rozwód w ciągu roku podatkowego jest ponadto przesłanką wykluczającą wspólne opodatkowanie ze względu na warunek pozostawania w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy. Rozwód rozwiązuje małżeństwo i tym samym pozbawia prawa do wspólnego opodatkowania. Podobnie nie ma możliwości wspólnego opodatkowania się małżonków, jeśli związek został zawarty w trakcie roku podatkowego.

W przypadku rozwiązania małżeństwa poprzez rozwód istotne jest, że wydanie wyroku orzekającego rozwód nie powoduje automatycznie wyłączenia możliwości opodatkowania na preferencyjnych warunkach. Dla przykładu, w dniu 19 grudnia 2011 r. sąd wydał orzeczenie rozwodu małżonków. Orzeczenie to uprawomocni się w 2012 r.

Jeżeli wyrok został ogłoszony w danym roku, ale jego uprawomocnienie się nastąpiło w roku następnym, byli małżonkowie skorzystają z preferencyjnego sposobu rozliczenia za poprzedni rok podatkowy. Rozwód następuje z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądu.