Jak rozliczyć w PIT dochody swojego dziecka

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza ogólną zasadę opodatkowania dochodów małoletnich dzieci. Przewiduje ona, że dochody małoletnich dzieci własnych i adoptowanych (z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do tzw. swobodnego użytku) - dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.

Zatem tylko dochody małoletnich dzieci z ich pracy, stypendiów oraz dochody z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku podlegają opodatkowaniu w zeznaniu składanym również przez rodziców ale już w imieniu małoletniego dziecka (dziecko figuruje w PIT jako podatnik). Dochody te są bowiem wyłączone z zarządu majątkiem dziecka przez rodziców.

Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków. Zasada ta nie ma zastosowania do małżonków, w stosunku do których orzeczono separację.

Polecamy: Limity ulg i odliczeń w PIT

Polecamy: Najczęstsze błędy w PIT-ach

Polecamy: Ile zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki?

Rodzice zarządzają majątkiem dziecka

Interesy majątkowe małoletnich dzieci własnych i przysposobionych wymagają ochrony, do której powołane są osoby sprawujące władzę rodzicielską. Podstawową formą ochrony interesów majątkowych dziecka jest zarząd jego majątkiem.

OBOWIĄZKI RODZICÓW WOBEC DZIECKA Autopromocja Komplet KSeF: wdrożenie w firmie, zasady wystawiania faktur, wystawianie i rozliczanie korekt Sprawdź Rodzice zobowiązani są sprawować zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską z należytą starannością. Jakkolwiek czysty dochód z majątku dziecka powinien być przede wszystkim obracany na jego utrzymanie i wychowanie, to jednak może on też być przeznaczony na utrzymanie i wychowanie jego rodzeństwa, a także na inne potrzeby rodziny.

Polegać on może m.in. na:

• czynnościach faktycznych,

• czynnościach prawnych (np. sprzedaży elementów majątku, odpłatnym wynajmie),

• reprezentowaniu małoletniego w postępowaniu administracyjnym czy też sądowym.

Majątek dziecka, którym zarządzają rodzice, może składać się z różnych elementów: nieruchomości, ruchomości, kapitałów, alimentów itd. Co ważne, zarząd majątkiem dziecka jest elementem władzy rodzicielskiej, której nie można się zrzec ani przenieść jej na inne osoby.

PRZYKŁAD: DOCHÓD DZIECKA Z NAJMU NIERUCHOMOŚCI W akcie notarialnym zawierającym darowiznę części nieruchomości na rzecz małoletniego dziecka zawarte zostanie oświadczenie rodziców dziecka, że nie będą oni korzystać z pieniędzy pochodzących z wynajmu tej nieruchomości oraz adnotacja o ewentualnym przeznaczeniu pożytków prawnych z tej nieruchomości. Czy małoletnie dziecko obdarowane częścią nieruchomości może samodzielnie rozliczać się z uzyskanego dochodu z jej wynajmu? Dochód z wynajmu darowanej dziecku nieruchomości podlega doliczeniu do dochodu rodziców, mimo wyrażonej notarialnie deklaracji rodziców o rezygnacji z pożytków uzyskiwanych przez dziecko. Dochody dziecka z najmu nieruchomości nie są bowiem dochodami z pracy, ani też nieruchomość nie jest przedmiotem oddanym dziecku do swobodnego użytku.

Czynności rodziców przekraczające zwykły zarząd majątkiem małoletniego dziecka są poddane kontroli sądu opiekuńczego i dla ich skuteczności wymagają sądowego zezwolenia na ich dokonanie.

Zarząd przez rodziców majątkiem dziecka może ustać tylko w wyniku pozbawienia ich władzy rodzicielskiej i zawieszenia władzy rodzicielskiej lub jej ograniczenia orzeczeniem sądowym.

W związku z tym na rodzicach ciążą też pewne obowiązki w zakresie rozliczeń podatkowych, jeśli dziecko osiąga dochody. Wynika to z faktu, że małoletnie dzieci nie rozliczają się samodzielnie z osiąganych dochodów.

PRZYKŁAD: ROZLICZENIE RENTY DZIECKA Podatniczka samotnie wychowuje małoletnie dziecko, które uzyskuje dochody z tytułu renty rodzinnej, wypłacanej na imię podatniczki. Podatniczka nie osiągnęła żadnych dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Czy podatniczka może rozliczyć tę rentę w sposób przewidziany dla rodziców samotnie wychowujących dziecko? Od osób samotnie wychowujących w roku podatkowym: - dzieci małoletnie; - dzieci bez względu na ich wiek, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami pobierany był zasiłek pielęgnacyjny; - dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach - Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów (z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku) - podatek może być określony na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. Do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w ustawie o PIT. Dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci. Jednak z uwagi na fakt, że dochody uzyskiwane w roku podatkowym są dochodami pochodzącymi z renty rodzinnej małoletniego dziecka, która przekazywana jest na imię i nazwisko podatniczki, powinny być wykazane w załączniku PIT-M, a następnie winny być przeniesione do zeznania PIT-36. Z uwagi na brak możliwości zastosowania rozliczenia przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dziecko podstawę opodatkowania powinna stanowić pełna kwota renty rodzinnej, nie zaś połowa.

Regulacje nakazujące łączenie dochodów małoletniego dziecka z dochodami jego rodziców lub rodzica samotnie go wychowującego mają swoje oparcie w przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z nim rodzicom przysługuje względem małoletniego dziecka władza rodzicielska, która obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do jego wychowania.

Dochody wyłączone z PIT rodziców

Jak już wspomniałam, nie wszystkie dochody małoletnich dzieci będą mogły być połączone z dochodami rodziców. Dzieci, które uzyskają dochody z pracy, stypendiów i przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, będą musiały rozliczyć je samodzielnie w zeznaniu rocznym.

Najczęściej dzieci otrzymują dochody z pracy, np. biorąc udział w reklamie. Praca dziecka zazwyczaj jest wykonywana na podstawie umowy cywilnoprawnej czy działalności wykonywanej osobiście. W takim przypadku dochody małoletniego dziecka z własnej pracy - np. z działalności wykonywanej osobiście - nie mogą być wykazane w zeznaniu podatkowym rodziców.

Wobec tego, w związku z uzyskaniem dochodów podlegających opodatkowaniu, dziecko musi dokonać indywidualnego rozliczenia rocznego, w którym wykaże uzyskane dochody. Ale to nie dziecko wypełni samodzielnie formularz.

W takiej sytuacji rodzice mają obowiązek wypełnić i złożyć zeznanie roczne PIT za małoletnie dziecko. Zeznanie takie wypełniane jest na imię i nazwisko dziecka, ale w jego imieniu formularz podpisują rodzice. W przypadku gdy zeznanie w imieniu dziecka składane będzie po raz pierwszy, konieczne będzie także dokonanie w imieniu dziecka zgłoszenia identyfikacyjnego NIP.

PRZYKŁAD: NIP DLA DZIECKA Córka odziedziczyła po zmarłej babci nieruchomość. Rodzice mogą zarządzać nieruchomością do uzyskania przez dziecko pełnoletności. Nieruchomość jest wynajmowana. Dziecko opłaca podatek od nieruchomości. Czy córka w związku z wynajmem powinna mieć nadany numer identyfikacji podatkowej? Fakt zgłoszenia obowiązku podatkowego przez córkę poprzez złożenie informacji w sprawie podatku od nieruchomości, świadczy o tym, że córka jest podatnikiem podatku od nieruchomości, co stanowi przesłankę do nadania numeru identyfikacji podatkowej. Podatnicy będący wyłącznie podatnikami podatków stanowiących dochody budżetów gmin dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż w terminie: złożenia pierwszej deklaracji na podatek od nieruchomości, dokonania pierwszej wpłaty wymienionego podatku. Zatem osoba będąca podatnikiem podatku od nieruchomości podlega obowiązkowi ewidencyjnemu, wobec czego zobowiązana jest złożyć zgłoszenie identyfikacyjne o nadanie NIP.

Zeznanie roczne dziecka

Zgodnie z generalną zasadą, w przypadku małoletnich dzieci obowiązki podatkowe z tytułu uzyskanych dochodów muszą za dziecko wypełnić rodzice. Odbywa się to albo w ten sposób, że rodzice doliczają dochody dziecka do własnych, albo też wypełniają i podpisują za dziecko zeznanie, które składane jest w imieniu dziecka (tzn. w zeznaniu dziecko wymieniane jest jako podatnik).

Inaczej mówiąc, jeśli dziecko jest małoletnie, w kontaktach z fiskusem muszą wyręczyć je albo rodzice, albo opiekunowie prawni.

Dochody małoletnich dzieci podlegające łącznemu opodatkowaniu z dochodami rodziców należy wykazać w załączniku PIT-M. W załączniku tym wykazuje się - podobnie jak w zeznaniu - przychód, koszty uzyskania tego przychodu, dochód (lub stratę), a także zaliczki od uzyskanych przez małoletnie dziecko przychodów z rent krajowych i zagranicznych, najmu lub dzierżawy, praw majątkowych, a także innych przychodów podlegających łącznemu opodatkowaniu z przychodami rodziców.

Po wypełnieniu załącznika PIT-M wynikający z niego dochód oraz sumę zaliczek należy przenieść do odpowiednich pozycji zeznania PIT-36.

Podstawa prawna: Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.)