Jak rozliczyć w PIT dochody swojego dziecka

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza ogólną zasadę opodatkowania dochodów małoletnich dzieci. Przewiduje ona, że dochody małoletnich dzieci własnych i adoptowanych (z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do tzw. swobodnego użytku) - dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.

Zatem tylko dochody małoletnich dzieci z ich pracy, stypendiów oraz dochody z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku podlegają opodatkowaniu w zeznaniu składanym również przez rodziców ale już w imieniu małoletniego dziecka (dziecko figuruje w PIT jako podatnik). Dochody te są bowiem wyłączone z zarządu majątkiem dziecka przez rodziców.

Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków. Zasada ta nie ma zastosowania do małżonków, w stosunku do których orzeczono separację.

Polecamy: Limity ulg i odliczeń w PIT

Polecamy: Najczęstsze błędy w PIT-ach

Polecamy: Ile zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki?

Rodzice zarządzają majątkiem dziecka

Interesy majątkowe małoletnich dzieci własnych i przysposobionych wymagają ochrony, do której powołane są osoby sprawujące władzę rodzicielską. Podstawową formą ochrony interesów majątkowych dziecka jest zarząd jego majątkiem.

OBOWIĄZKI RODZICÓW WOBEC DZIECKA Rodzice zobowiązani są sprawować zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską z należytą starannością. Autopromocja Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian Sprawdź Jakkolwiek czysty dochód z majątku dziecka powinien być przede wszystkim obracany na jego utrzymanie i wychowanie, to jednak może on też być przeznaczony na utrzymanie i wychowanie jego rodzeństwa, a także na inne potrzeby rodziny.

Polegać on może m.in. na:

• czynnościach faktycznych,

• czynnościach prawnych (np. sprzedaży elementów majątku, odpłatnym wynajmie),

• reprezentowaniu małoletniego w postępowaniu administracyjnym czy też sądowym.

Majątek dziecka, którym zarządzają rodzice, może składać się z różnych elementów: nieruchomości, ruchomości, kapitałów, alimentów itd. Co ważne, zarząd majątkiem dziecka jest elementem władzy rodzicielskiej, której nie można się zrzec ani przenieść jej na inne osoby.

PRZYKŁAD: DOCHÓD DZIECKA Z NAJMU NIERUCHOMOŚCI W akcie notarialnym zawierającym darowiznę części nieruchomości na rzecz małoletniego dziecka zawarte zostanie oświadczenie rodziców dziecka, że nie będą oni korzystać z pieniędzy pochodzących z wynajmu tej nieruchomości oraz adnotacja o ewentualnym przeznaczeniu pożytków prawnych z tej nieruchomości. Czy małoletnie dziecko obdarowane częścią nieruchomości może samodzielnie rozliczać się z uzyskanego dochodu z jej wynajmu? Dochód z wynajmu darowanej dziecku nieruchomości podlega doliczeniu do dochodu rodziców, mimo wyrażonej notarialnie deklaracji rodziców o rezygnacji z pożytków uzyskiwanych przez dziecko. Dochody dziecka z najmu nieruchomości nie są bowiem dochodami z pracy, ani też nieruchomość nie jest przedmiotem oddanym dziecku do swobodnego użytku.

Czynności rodziców przekraczające zwykły zarząd majątkiem małoletniego dziecka są poddane kontroli sądu opiekuńczego i dla ich skuteczności wymagają sądowego zezwolenia na ich dokonanie.

Zarząd przez rodziców majątkiem dziecka może ustać tylko w wyniku pozbawienia ich władzy rodzicielskiej i zawieszenia władzy rodzicielskiej lub jej ograniczenia orzeczeniem sądowym.

W związku z tym na rodzicach ciążą też pewne obowiązki w zakresie rozliczeń podatkowych, jeśli dziecko osiąga dochody. Wynika to z faktu, że małoletnie dzieci nie rozliczają się samodzielnie z osiąganych dochodów.

PRZYKŁAD: ROZLICZENIE RENTY DZIECKA Podatniczka samotnie wychowuje małoletnie dziecko, które uzyskuje dochody z tytułu renty rodzinnej, wypłacanej na imię podatniczki. Podatniczka nie osiągnęła żadnych dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Czy podatniczka może rozliczyć tę rentę w sposób przewidziany dla rodziców samotnie wychowujących dziecko? Od osób samotnie wychowujących w roku podatkowym: - dzieci małoletnie; - dzieci bez względu na ich wiek, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami pobierany był zasiłek pielęgnacyjny; - dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach - Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów (z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku) - podatek może być określony na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. Do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w ustawie o PIT. Dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci. Jednak z uwagi na fakt, że dochody uzyskiwane w roku podatkowym są dochodami pochodzącymi z renty rodzinnej małoletniego dziecka, która przekazywana jest na imię i nazwisko podatniczki, powinny być wykazane w załączniku PIT-M, a następnie winny być przeniesione do zeznania PIT-36. Z uwagi na brak możliwości zastosowania rozliczenia przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dziecko podstawę opodatkowania powinna stanowić pełna kwota renty rodzinnej, nie zaś połowa.

Regulacje nakazujące łączenie dochodów małoletniego dziecka z dochodami jego rodziców lub rodzica samotnie go wychowującego mają swoje oparcie w przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z nim rodzicom przysługuje względem małoletniego dziecka władza rodzicielska, która obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do jego wychowania.

Dochody wyłączone z PIT rodziców

Jak już wspomniałam, nie wszystkie dochody małoletnich dzieci będą mogły być połączone z dochodami rodziców. Dzieci, które uzyskają dochody z pracy, stypendiów i przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, będą musiały rozliczyć je samodzielnie w zeznaniu rocznym.

Najczęściej dzieci otrzymują dochody z pracy, np. biorąc udział w reklamie. Praca dziecka zazwyczaj jest wykonywana na podstawie umowy cywilnoprawnej czy działalności wykonywanej osobiście. W takim przypadku dochody małoletniego dziecka z własnej pracy - np. z działalności wykonywanej osobiście - nie mogą być wykazane w zeznaniu podatkowym rodziców.

Wobec tego, w związku z uzyskaniem dochodów podlegających opodatkowaniu, dziecko musi dokonać indywidualnego rozliczenia rocznego, w którym wykaże uzyskane dochody. Ale to nie dziecko wypełni samodzielnie formularz.

W takiej sytuacji rodzice mają obowiązek wypełnić i złożyć zeznanie roczne PIT za małoletnie dziecko. Zeznanie takie wypełniane jest na imię i nazwisko dziecka, ale w jego imieniu formularz podpisują rodzice. W przypadku gdy zeznanie w imieniu dziecka składane będzie po raz pierwszy, konieczne będzie także dokonanie w imieniu dziecka zgłoszenia identyfikacyjnego NIP.

PRZYKŁAD: NIP DLA DZIECKA Córka odziedziczyła po zmarłej babci nieruchomość. Rodzice mogą zarządzać nieruchomością do uzyskania przez dziecko pełnoletności. Nieruchomość jest wynajmowana. Dziecko opłaca podatek od nieruchomości. Czy córka w związku z wynajmem powinna mieć nadany numer identyfikacji podatkowej? Fakt zgłoszenia obowiązku podatkowego przez córkę poprzez złożenie informacji w sprawie podatku od nieruchomości, świadczy o tym, że córka jest podatnikiem podatku od nieruchomości, co stanowi przesłankę do nadania numeru identyfikacji podatkowej. Podatnicy będący wyłącznie podatnikami podatków stanowiących dochody budżetów gmin dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż w terminie: złożenia pierwszej deklaracji na podatek od nieruchomości, dokonania pierwszej wpłaty wymienionego podatku. Zatem osoba będąca podatnikiem podatku od nieruchomości podlega obowiązkowi ewidencyjnemu, wobec czego zobowiązana jest złożyć zgłoszenie identyfikacyjne o nadanie NIP.

Zeznanie roczne dziecka

Zgodnie z generalną zasadą, w przypadku małoletnich dzieci obowiązki podatkowe z tytułu uzyskanych dochodów muszą za dziecko wypełnić rodzice. Odbywa się to albo w ten sposób, że rodzice doliczają dochody dziecka do własnych, albo też wypełniają i podpisują za dziecko zeznanie, które składane jest w imieniu dziecka (tzn. w zeznaniu dziecko wymieniane jest jako podatnik).

Inaczej mówiąc, jeśli dziecko jest małoletnie, w kontaktach z fiskusem muszą wyręczyć je albo rodzice, albo opiekunowie prawni.

Dochody małoletnich dzieci podlegające łącznemu opodatkowaniu z dochodami rodziców należy wykazać w załączniku PIT-M. W załączniku tym wykazuje się - podobnie jak w zeznaniu - przychód, koszty uzyskania tego przychodu, dochód (lub stratę), a także zaliczki od uzyskanych przez małoletnie dziecko przychodów z rent krajowych i zagranicznych, najmu lub dzierżawy, praw majątkowych, a także innych przychodów podlegających łącznemu opodatkowaniu z przychodami rodziców.

Po wypełnieniu załącznika PIT-M wynikający z niego dochód oraz sumę zaliczek należy przenieść do odpowiednich pozycji zeznania PIT-36.

Podstawa prawna: Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.)