REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Fikcyjne samozatrudnienie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
samozatrudnienie 2012 / 2013
samozatrudnienie 2012 / 2013
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Często pracodawca stawia pracownika przed koniecznością przejścia na tzw. samozatrudnienie, czyli podjęcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Skutkuje to przede wszystkim mniejszymi obciążeniami pracodawcy z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Ale nie zawsze to samozatrudnienie można uznać za prawdziwą działalność gospodarczą. Kiedy mamy do czynienia z fikcyjnym samozatrudnieniem i jakie są jego konsekwencje?

Kwestie podatkowe

 Zasady opodatkowania dochodów osób fizycznych z działalności gospodarczej, regulują przepisy ustawy o PIT.  

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Podatnicy uzyskujący dochody z działalności gospodarczej podatek dochodowy  opłacają na ogólnych zasadach, tj. według progresywnej skali podatkowej albo według 19% stawki podatku, jeżeli podatnik wybierze taki sposób opodatkowania  (art. 9a ustawy o PIT).  

Podatnicy będący osobami fizycznymi, prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, mogą również wybrać jedną ze zryczałtowanych form  opodatkowania, tj. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową. Wówczas zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 20 listopada 1998  r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych  przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930, z późn. zm.).  

Ustawodawca dla celów PIT zdefiniował pozarolniczą działalność gospodarczą w art. 5a pkt 6 ustawy o PIT. Zgodnie z tą definicją ilekroć w  ustawie o PIT jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności  gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową:  

REKLAMA

a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,  

Dalszy ciąg materiału pod wideo

b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze  złóż,  

c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i  prawnych

- prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób  zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych  przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–9 ustawy.  

Ponadto w art. 5b ust. 1 ustawy o PIT ustawodawca uznał, że nie można uznać za działalność gospodarczą czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:  

1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich  wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów  niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;  

2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie  wyznaczonych przez zlecającego te czynności;  

3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z  prowadzoną działalnością.  

Odwołanie do przytoczonej definicji działalności gospodarczej zawiera  również ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych  przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (art. 4 ust. 1 pkt 12 ustawy).  

Wskazany przepis art. 5b ust. 1 ustawy o PIT pojawił się od 2007 roku  w celu wyeliminowania nadużyć w zakresie przechodzenia  na tzw. samozatrudnienie.  

Polecamy: Kiedy pracownik uzyskuje przychód z imprezy firmowej?

Kiedy prezenty firmy dla pracowników są zwolnione z PIT

PIT-2 i inne oświadczenia, które zmniejszają zaliczki na PIT

Chodziło o wykluczenie  sytuacji, w których podatnicy zakładaliby  działalność gospodarczą jedynie ze względu na chęć obniżenia przez pracodawców  kosztów pracy, a w rzeczywistości  świadczyliby pracę na ich rzecz pod ich  kierownictwem lub nadzorem.

Zatem jeżeli podatnik z naruszeniem art. 22 § 1 Kodeksu pracy przechodzi na  „fikcyjne samozatrudnienie” i w rzeczywistości wykonuje czynności w warunkach  wskazanych w art. 5b ust. 1 ustawy o PIT, to  dochód osiągany przez niego z tego rodzaju czynności nie stanowi dochodu z  działalności gospodarczej i w związku z tym nie będzie podlegał zasadom  opodatkowania podatkiem dochodowym dochodów z działalności gospodarczej. 

Rozwiązania ograniczające możliwość przechodzenia na tzw. samozatrudnienie funkcjonują w ustawie o PIT również w odniesieniu do prawa korzystania z  opodatkowania dochodów według preferencyjnej 19% stawki podatku.

Z tego sposobu opodatkowania nie mogą bowiem korzystać przedsiębiorcy,  którzy uzyskali przychody ze  świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego  pracodawcy, odpowiadające czynnościom, które w roku podatkowym wykonywali  lub wykonują w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy (art. 9a  ust. 3 ustawy o PIT).

Jeżeli przedsiębiorca  wybrał opodatkowanie według 19% stawki podatku i uzyska w roku podatkowym  przychody wskazane w powołanym przepisie, to traci prawo do opodatkowania  dochodów z działalności gospodarczej według tej stawki i jest obowiązany do  wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy  zastosowaniu progresywnej skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości  z tytułu tych zaliczek.  

Podobne ograniczenie dotyczy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych  (art. 8 ust. 1 pkt 6 i ust. 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od  niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne).  


Kwestia prawa pracy i ubezpieczeń społecznych

Do kwestii uchylania  się od płacenia pełnych składek ZUS poprzez „fałszywe samozatrudnienie”  odniósł się minister pracy i polityki społecznej w piśmie z 8 maja 2012 r. nr  DUS-0700/194/MSz/12, w którym wyjaśnia:  „Problematyka zawierania różnego rodzaju umów jest przedmiotem prac  partnerów społecznych. Na posiedzeniu Zespołu problemowego ds. prawa pracy i  układów zbiorowych Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych,  zwołanym z inicjatywy rządowej, zespół przyjął stanowisko, w którym zobowiązał się m.in. do podjęcia rozmów zmierzających do uregulowania kwestii stabilności  zatrudnienia w kontekście warunków stosowania umów na czas określony, umów  cywilnoprawnych, samozatrudnienia i pracy tymczasowej. Dalsze prace w tym  zakresie są zatem uzależnione od przebiegu prac na forum zespołu”.  

Jednocześnie minister pracy i polityki społecznej podkreśla, że: „(…) nie jest  dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu  warunków wykonywania pracy określonych w art. 22 § 1 Kodeksu pracy 5  (wykonywanie pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego  kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę). Wynika  to wprost z art. 22 § 1 2  Kodeksu pracy.

Jednak minister pracy i polityki  społecznej nie posiada kompetencji ustawowych w zakresie  przeprowadzania  działań kontrolnych u pracodawców  w celu eliminacji naruszeń obowiązujących  przepisów prawa pracy.

Uprawnienia takie posiada natomiast Państwowa  Inspekcja Pracy podlegająca bezpośrednio Sejmowi RP. Istotnym uprawnieniem  inspektorów pracy w omawianym zakresie jest prawo do wytaczania powództwa o  ustalenie istnienia stosunku pracy na rzecz obywateli, wynikające z art. 63 1 Kodeksu postępowania cywilnego”.  

Minister pracy i polityki społecznej wskazuje,  że: „(…) przepisy z zakresu  prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie ingerują co do zasady w swobodę zawierania umów pomiędzy zainteresowanymi stronami, zarówno w przypadku  umów o szeroko rozumianą pracę najemną (umowy o pracę i cywilnoprawne  umowy-zlecenia), jak i – tym bardziej – w swobodę zawierania kontraktów  pomiędzy dwoma niezależnymi podmiotami gospodarczymi, funkcjonującymi na  gruncie prawa działalności gospodarczej.

W przypadku prawomocnego  stwierdzenia przez uprawnione do tego  organy faktycznego istnienia stosunku  pracy, tam gdzie z nazwy mamy do czynienia z innego rodzaju umowami – z mocy  prawa osoby tak zatrudnione zostają objęte pracowniczą ochroną w ramach  Kodeksu pracy i przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. (…) osoby, które  wykonują pracę na podstawie zawartych umów-zleceń, jak również osoby, które  wykonują określone prace czy usługi w ramach własnej działalności gospodarczej,  w warunkach i w sposób nienaruszający zasad przepisów o swobodzie działalności  gospodarczej – są na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o  systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn.  zm.) objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi oraz  ubezpieczeniem wypadkowym  – odpowiednio na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców lub dla osób wykonujących działalność pozarolniczą.

Na zasadzie  dobrowolności – wymienione wyżej osoby mogą być także objęte ubezpieczeniem  chorobowym, zapewniającym  świadczenia pieniężne w razie choroby i  macierzyństwa”.  

Źródło: Odpowiedź z 16 maja 2012 r. (data wpływu) Macieja Grabowskiego - podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów na interpelację poselską nr 3962.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe faktury elektroniczne w 2026 r. Prof. Modzelewski: art. 106nda ust. 3 ustawy o VAT nakłada niewykonalne obowiązki i jest sprzeczny z prawem UE

Nowe faktury elektroniczne, o których mowa w art. 106nf, 106nh, 106nda i 106nha ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT), które będą w przyszłym roku wystawione zgodnie z wzorem faktury ustrukturyzowanej, budzą wśród podatników najwięcej wątpliwości – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026: Tylko 4 miesiące na przygotowanie. Czego wymagać od dostawców oprogramowania? Kto powinien mieć dostęp do systemu?

Od 1 lutego 2026 roku w Polsce zacznie obowiązywać obligatoryjne fakturowanie elektroniczne z wykorzystaniem faktur ustrukturyzowanych wprowadzonych do ustawy o podatku VAT. Najpierw dotyczyć to będzie największych podatników (przekroczone 200 mln zł obrotów brutto w 2024 r.), a od 1 kwietnia 2026 r. - pozostałych. Oznacza to, że wymiana faktur pomiędzy przedsiębiorcami będzie musiała odbywać się za pośrednictwem Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

Zmiany w VAT: rozliczanie importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej

W dniu 17 września 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, będący częścią pakietu deregulacyjnego. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów nowelizacja ta jest konieczna, bowiem po wprowadzeniu od czerwca br. nowego systemu celnego AIS/IMPORT PLUS, niektóre firmy posiadające pozwolenie na stosowanie zgłoszenia uproszczonego i stosujące to uproszczenie zostałyby de facto pozbawione możliwości rozliczania podatku VAT z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej. Dzięki nowym przepisom ci przedsiębiorcy będą mogli nadal rozliczać podatek VAT z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej.

Ulga B+R na wakacjach. O czym należy pamiętać przy ewidencji czasu pracy w czasie nieobecności pracowników?

Ulga na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R) to jeden z najistotniejszych i najbardziej przystępnych instrumentów wspierających finansowanie innowacji w Polsce. Ta preferencja podatkowa umożliwia przedsiębiorcom odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych na działania badawczo-rozwojowe nawet na poziomie 200%. W praktyce oznacza to możliwość odzyskania wydatków ponoszonych m.in. na wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w prace B+R. Jednak dużym wyzwaniem pozostaje prawidłowe ewidencjonowanie czasu pracy osób zaangażowanych w takie projekty.

REKLAMA

Od kiedy KSeF: co to za system faktur, co warto wiedzieć? Dla kogo będzie obowiązkowy w 2026 roku?

No i staje przed nami nowe wyzwanie. Nadchodzi koniec tradycyjnego modelu księgowości. Od 1 lutego 2026 r. największe podmioty będą musiały wystartować z wystawianiem faktur przez KSeF. Natomiast wszyscy odbiorcy będą musieli za pośrednictwem KSeF te faktury odbierać. Dla kogo w 2026 r. system KSeF będzie obowiązkowy?

Konsekwencje dla łańcucha dostaw przez zamknięcie kolejowego przejścia granicznego w Małaszewiczach w związku z manewrami Zapad-2025

Polska zdecydowała o czasowym zamknięciu kolejowych przejść granicznych z Białorusią, w tym kluczowego węzła w Małaszewiczach. Powodem są zakrojone na szeroką skalę rosyjsko-białoruskie manewry wojskowe Zapad-2025. Decyzja ta, choć motywowana względami bezpieczeństwa, rodzi poważne skutki gospodarcze i logistyczne, uderzając w europejsko-azjatyckie łańcuchy dostaw.

KSeF a JDG – rewolucja w fakturach dla jednoosobowych działalności

Krajowy System e-Faktur (KSeF) to największa zmiana dla firm od lat. Do tej pory dla wielu przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze (JDG) faktura była prostym dokumentem np. wystawianym w Wordzie, Excelu czy nawet odręcznie. W 2026 roku ta rzeczywistość diametralnie się zmieni. Faktura będzie musiała być wystawiona w formie ustrukturyzowanej i przekazana do centralnego systemu Ministerstwa Finansów.

Liczne zmiany w podatkach PIT i CIT od 2026 r: nowe definicje ustawowe, ulga mieszkaniowa, amortyzacja, programy lojalnościowe, zbywanie nieruchomości, estoński CIT, IP Box

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany 16 września 2025 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten, nad którym pracuje Ministerstwo Finansów, ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego. Zmiany mają wejść w życie od początku 2026 roku.

REKLAMA

Bank prosi o aktualizację danych twojej firmy? Oto dlaczego nie warto z tym zwlekać

Otwierasz serwis elektroniczny swojego banku i widzisz wiadomość o konieczności zaktualizowania danych osobowych lub firmowych? To nie przypadek. Potraktuj to jako priorytet, by działać zgodnie z prawem i zapewnić swojej firmie ciągłość świadczenia usług bankowych. Szczególnie że aktualizację można zrobić w kilku prostych krokach i w dogodnej dla ciebie formie.

Czy ominie Cię KSeF? Może jesteś w grupie, która nie będzie musiała stosować e-faktur w 2026 roku

W 2026 roku wchodzi w życie obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) dla większości przedsiębiorców w Polsce. System pozwala na wystawianie faktur ustrukturyzowanych i automatyczne przesyłanie ich do administracji podatkowej. Choć wielu przedsiębiorców będzie zobowiązanych do korzystania z platformy, istnieją wyjątki i odroczenia. Sprawdź!

REKLAMA