REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przedawnienie nie jest konstytucyjnie chronionym prawem podatnika

trybunał konstytucyjny; przedawnienie zobowiązań podatkowych
trybunał konstytucyjny; przedawnienie zobowiązań podatkowych

REKLAMA

REKLAMA

Tak uznał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 19 czerwca 2012 r. (sygn. P 41/10) rozpoznając pytanie prawne WSA w Warszawie dotyczące przedawnienia zobowiązania podatkowego powstałego z tytułu zawarcia umowy pożyczki. Przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidują ponowne powstanie zobowiązania podatkowego (i to liczonego wg dziesięciokrotnie wyższej 20 % stawki podatku) od tej samej pożyczki, po przedawnieniu pierwszego zobowiązania podatkowego z tego tytułu.

Pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie

Trybunał Konstytucyjny orzekał w sprawie zgodności art. 7 ust. 5 pkt 1 w związku z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych, w zakresie w jakim przewidują - w stosunku do podatników będących osobami fizycznymi, po przedawnieniu zobowiązania podatkowego powstałego z tytułu zawarcia umowy pożyczki - ponowne powstanie obowiązku i zobowiązania podatkowego, od tej samej czynności cywilnoprawnej według dziesięciokrotnie wyższej 20 % stawki podatku z chwilą powołania się przez podatnika na fakt jej dokonania przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego - z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 31 ust. 3, art. 64 ust. 2 konstytucji.

Autopromocja

Kwestionowane przepisy ustawy o PCC nakładają obowiązek zapłaty podatków po ich wygaśnięciu na skutek przedawnienia i to w wysokości wielokrotnie wyższej niż zobowiązanie pierwotne, podczas gdy inni podatnicy, których niewykonane zobowiązania podatkowe przedawniły się, tego rodzaju odpowiedzialności nie ponoszą. Zdaniem sądu pytającego, taka regulacja jest niezgodna z konstytucją.

Sprawa odnosiła się do sytuacji, w której podatnik w toku postępowania prowadzonego przez organ podatkowy w 2009 r., dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2003 r. powołał się - uzasadniając sfinansowanie zakupu mieszkania - na fakt otrzymania pożyczki od ojca w 2003 r., której nie zgłosił do opodatkowania w ustawowym terminie 14 dnia od zawarcia umowy pożyczki.

W przypadku podatników podatku od czynności cywilnoprawnych, których zobowiązanie z tytułu pożyczki, powstałe w dacie jej zawarcia, wygasło w związku z przedawnieniem i którzy następnie powołują się na fakt zawarcia pożyczki w postępowaniu podatkowym, trudno wskazać uzasadnienie dla ich surowszego traktowania niż pozostałych dłużników fiskusa znajdujących się w analogicznej sytuacji.

Świadczy to zdaniem WSA w Warszawie o niezgodności powyższego unormowania z konstytucyjnymi zasadami równości wobec prawa oraz sprawiedliwości społecznej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prawa podatnika, wynikające z przedawnienia  obciążającego go zobowiązania, w następstwie   którego wygasa zobowiązanie podatkowe i następuje uchylenie obowiązku zapłaty przedawnionego podatku ma, w opinii sądu pytającego, charakter majątkowy.

Kwestionowane przepisy stanowią ograniczenie tego prawa i to w sposób naruszający jego istotę. Powodują bowiem, że wynikające z przedawnienia uprawnienia nie są respektowane tylko wobec podatników podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy przedawnienie zobowiązania podatkowego może nigdy nie nastąpić?

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 3 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 7 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej u.p.c.c.)   jest zgodny z art. 2 konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.

W pozostałym zakresie - dotyczącym zarzutu podwójnego obciążenia podatnika podwyższoną (sankcyjną) stawką podatku, a także ewentualnie sankcją karną wymierzaną w postępowaniu karnoskarbowym, umorzył postępowanie. W tym bowiem zakresie, od odpowiedzi Trybunału na pytanie prawne WSA, nie zależało rozstrzygnięcie sprawy.

Zdanie odrębne zgłosiła sędzia TK Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego przedawnienie nie jest konstytucyjnie chronionym prawem podmiotowym podatnika. Niemniej jednak, znajduje zakorzenienie w art. 2 konstytucji i wynikającej z niej zasadzie bezpieczeństwa prawnego jednostki.

Jednym z przejawów bezpieczeństwa prawnego jest z kolei stabilizacja sytuacji prawnej jednostki, przekładająca się w efekcie na stabilizację sytuacji stosunków społecznych.

Trybunał ustosunkował się do zarzutu naruszenia zasady ochrony praw słusznie nabytych, którą pytający sąd wywodzi z art. 2 konstytucji. W ocenie Trybunału, zarzuty stawiane kwestionowanym przepisom, zmierzają do wykazania niezgodności przepisu ustawy podatkowej, jaką jest ustawa o PCC z ogólnymi rozwiązaniami Ordynacji podatkowej. 

Nie istnieją bowiem konstytucyjne przeszkody w rozszerzeniu, modyfikowaniu lub nawet znoszeniu zasad przedawnienia odnoszących się do obowiązków i zobowiązań podatkowych określonych w Ordynacji podatkowej przez inną ustawę podatkową - ustawę o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Autopromocja

Pytający sąd nie podniósł jednakże przy tym żadnych argumentów przemawiających za naruszeniem przedawnienia jako zasady ustrojowej, czyli gwarancji stabilizacji stosunków prawnych w związku z upływem czasu.

Ustawodawca dysponuje dość szerokim marginesem swobody w kształtowaniu zasad przedawnienia, w tym także terminów, po upływie których ma ono nastąpić. Nie budzi w niniejszej sprawie wątpliwości, że sześć lat od powstania obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych w wypadku podatnika, którego sprawa zainicjowała  pytanie prawne, nie może być uznane za termin na tyle długi i uniemożliwiający rzeczywistą stabilizację jego sytuacji życiowej, iż staje na przeszkodzie ustabilizowaniu sytuacji prawnej podatnika.

W niniejszej sprawie nie doszło również, zdaniem TK, do niezgodnej z zasadą ochrony praw nabytych ingerencją ustawodawcy w prawa słusznie nabyte. Treść art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o PCC w swojej istocie nie uległa bowiem zmianie od czasu wejścia w życie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Autopromocja

W rezultacie, zawierając umowę pożyczki w 2003 r., podatnik musiał się liczyć z powstaniem nowego obowiązku podatkowego, jeśli nie złoży deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych  oraz - po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku - powoła się na dokonanie tej czynności.

Ponowne powstanie obowiązku podatkowego na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o PCC, zależy od podatnika. Tylko powołanie się na dokonanie w przeszłości czynności prawnej przez samego podatnika, aktualizuje dyspozycję normy z art. 3 ust. 4 pkt 1 ustawy o PCC.

Konsekwencje powołania się podatnika na dokonanie nierozliczonej podatkowo w terminie czynności prawnej ustawodawca ustalił w przepisach powszechnie obowiązującego prawa.

Jeżeli więc w chwili powoływania się na dokonanie czynności prawnej, co do której upłynął termin do skutecznego określenia zobowiązania w drodze decyzji przez organy podatkowe, a tym bardziej - w chwili dokonywania czynności prawnej, ustawa przewidywała powstanie nowego obowiązku podatkowego w związku z powołaniem się podatnika na czynność prawną z przeszłości, nie sposób mówić o zaskakiwaniu podatnika konsekwencjami, których nie mógł on racjonalnie przewidzieć.

Złożenie deklaracji przez podatnika, gdy taki obowiązek wynika z przepisów prawa, zwłaszcza w wypadku podatków opartych na zasadzie samowymiaru, stanowi pewne minimum lojalności jednostki wobec państwa.

Niezależnie od rozmaitych teoretycznych konstrukcji powstawania zobowiązań podatkowych czy znaczenia deklaracji jako elementu konstytuującego zobowiązanie, Trybunał podkreślił, że powoływanie się przez jednostkę na zasadę lojalności państwa względem niej wymaga, aby jednostka sama postąpiła lojalnie wobec państwa.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, zakwestionowane przepisy nie pozostają w adekwatnym związku z wyrażoną w art. 32 ust. 1 konstytucji zasadą równości i związaną z nią zasadą sprawiedliwości społecznej, którą pytający sąd wyprowadza z art. 2 konstytucji. Nie ma uzasadnionych podstaw do zaszeregowania podatników różnych rodzajów podatków do jednej kategorii podmiotów podobnych.

Odnosząc się do naruszenia przez kwestionowane przepisy art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji TK stwierdził, że ingerencja w majątek podatnika - w związku z powstaniem nowego obowiązku podatkowego z chwilą powołania się i wymierzeniem podatku według podwyższonej, 20% stawki, nie ogranicza konstytucyjnego prawa podatnika do ochrony własności i innych praw majątkowych, ale jest ustanowieniem obowiązku publicznoprawnego w postaci konieczności zapłaty podatku.

Zdaniem Trybunału nakładany w trybie art. 3 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 7 ust. 5 pkt 1 ustawy o PCC podatek - choć współkształtuje ramy własności (majątku) podatnika, nie może być jednak postrzegany przez pryzmat pozbawienia czy ograniczenia własności. Tym samym regulacja ta - w zakwestionowanym zakresie - nie jest niezgodna z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.

Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, sprawozdawcą był sędzia TK Marek Zubik.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Źródło: Trybunał Konstytucyjny

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Progi statystyczne w systemie INTRASTAT na 2024 rok

    Prezes Głównego Urzędu Statystycznego zaakceptował wysokości progów statystycznych na 2024 r. w systemie INTRASTAT. Progi te (zarówno podstawowe i szczegółowe) wzrosły w porównaniu do obowiązujących w 2023 roku.

    Egzamin na doradcę podatkowego - zmiany od 2024 roku

    Ministerstwo Finansów poinformowało, że 1 stycznia 2024 r. wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego i przeprowadzania egzaminu na doradcę podatkowego. Jak wskazuje MF, głównym celem nowelizacji jest usprawnienie procesu egzaminacyjnego.

    Tabela kursów średnich NBP z 6 grudnia 2023 roku - nr 236/A/NBP/2023

    Tabela kursów średnich NBP waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona 6 grudnia 2023 roku - nr 236/A/NBP/2023. Kurs euro w tym dniu to 4,3382 zł.

    Komentarz do posiedzenia RPP z 5-6 grudnia 2023 roku

    Komentarz do posiedzenia RPP z 5-6 grudnia 2023 roku. "Wszystko wskazuje na to, iż mamy obecnie do czynienia ze stabilizacją stóp procentowych na bieżącym poziomie przez najbliższe kilka miesięcy, najprawdopodobniej do następnej projekcji inflacyjnej, która zostanie opublikowana przez Narodowy Bank Polski w marcu 2024 r."

    Stopy procentowe NBP bez zmian od 6 grudnia 2023 r.

    Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 5-6 grudnia 2023 r. postanowiła pozostawić wszystkie stopy procentowe NBP na niezmienionym poziomie. Stopa referencyjna wynosi nadal 5,75 proc. - podał w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja była zgodna z oczekiwaniami rynku.

    Co dostaniemy zamiast podwyżki w 2024 roku? Firmy szukają oszczędności. Ale pracownicy mogą na tym zyskać!

    Widmo wysokich kosztów firmowych skłania pracodawców do szukania rozwiązań, które pozwolą optymalizować wydatki. Jednym z nich jest wdrożenie strategii pozapłacowej bazującej na benefitach żywieniowych, która zapewnia oszczędności zarówno firmie, jak i zatrudnionym. Aby przyciągnąć i zatrzymać talenty, firmy coraz częściej już na etapie rekrutacji informują o wartości finansowej benefitów, ponieważ kandydaci nie mają świadomości, z czego składa się całkowity pakiet wynagrodzeń. 

    Pracownik wystawił pustą fakturę. Kto za to odpowiada? Pracodawca (podatnik VAT)?

    W codziennej praktyce biznesowej wielokrotnie powstaje pytanie, czy za pustą fakturę zawsze odpowiada podatnik (firma), gdy to pracownik, bez wiedzy i zgody pracodawcy, wystawiał fikcyjne faktury, umożliwiając innym podmiotom odliczenie VAT. Jedna z takich spraw trafiła do sądu, a w wyniku zadanego pytania prejudycjalnego – do TSUE. Poznaliśmy właśnie opinię Rzecznika Generalnego TSUE, który uznał, że co do zasady administracja skarbowa nie powinna egzekwować VAT od przedsiębiorcy. Zobaczymy, czy Trybunał weźmie pod uwagę tę opinię (bo z reguły tak robi), wydając wyrok, na który trzeba jeszcze trochę poczekać.

    Jaki dochód do ulgi rehabilitacyjnej?

    Kwota limitu dochodu osoby niepełnosprawnej, która uprawnia jej opiekuna do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej do własnych dochodów, wynosi obecnie 19 061,28 zł. Kwota ta będzie miała zastosowanie w rozliczeniu rocznym PIT w 2024 roku (dokonywanym za rok 2023).

    Czy faktury dla konsumentów będą wystawiane w KSeF?

    Faktury w systemie KSeF. Czy faktury dla osób fizycznych (konsumentów) będą mogły być dobrowolnie wystawiane w KSeF?

    Zerowy VAT na żywność 2024. "Większość sejmowa nie chce tego rozwiązania"

    Projekt ustawy o zerowym VAT na żywność w pierwszym półroczu 2024 roku jest gotowy, ale nowa większość sejmowa ma problem z jego przyjęciem, bo jest autorstwa naszego rządu; za ich podejście, niestety, zapłacą Polacy - powiedział dzisiaj premier Mateusz Morawiecki.

    REKLAMA