REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przedawnienie nie jest konstytucyjnie chronionym prawem podatnika

Subskrybuj nas na Youtube
trybunał konstytucyjny; przedawnienie zobowiązań podatkowych
trybunał konstytucyjny; przedawnienie zobowiązań podatkowych

REKLAMA

REKLAMA

Tak uznał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 19 czerwca 2012 r. (sygn. P 41/10) rozpoznając pytanie prawne WSA w Warszawie dotyczące przedawnienia zobowiązania podatkowego powstałego z tytułu zawarcia umowy pożyczki. Przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidują ponowne powstanie zobowiązania podatkowego (i to liczonego wg dziesięciokrotnie wyższej 20 % stawki podatku) od tej samej pożyczki, po przedawnieniu pierwszego zobowiązania podatkowego z tego tytułu.

Pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie

Trybunał Konstytucyjny orzekał w sprawie zgodności art. 7 ust. 5 pkt 1 w związku z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych, w zakresie w jakim przewidują - w stosunku do podatników będących osobami fizycznymi, po przedawnieniu zobowiązania podatkowego powstałego z tytułu zawarcia umowy pożyczki - ponowne powstanie obowiązku i zobowiązania podatkowego, od tej samej czynności cywilnoprawnej według dziesięciokrotnie wyższej 20 % stawki podatku z chwilą powołania się przez podatnika na fakt jej dokonania przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego - z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 31 ust. 3, art. 64 ust. 2 konstytucji.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

Kwestionowane przepisy ustawy o PCC nakładają obowiązek zapłaty podatków po ich wygaśnięciu na skutek przedawnienia i to w wysokości wielokrotnie wyższej niż zobowiązanie pierwotne, podczas gdy inni podatnicy, których niewykonane zobowiązania podatkowe przedawniły się, tego rodzaju odpowiedzialności nie ponoszą. Zdaniem sądu pytającego, taka regulacja jest niezgodna z konstytucją.

Sprawa odnosiła się do sytuacji, w której podatnik w toku postępowania prowadzonego przez organ podatkowy w 2009 r., dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2003 r. powołał się - uzasadniając sfinansowanie zakupu mieszkania - na fakt otrzymania pożyczki od ojca w 2003 r., której nie zgłosił do opodatkowania w ustawowym terminie 14 dnia od zawarcia umowy pożyczki.

W przypadku podatników podatku od czynności cywilnoprawnych, których zobowiązanie z tytułu pożyczki, powstałe w dacie jej zawarcia, wygasło w związku z przedawnieniem i którzy następnie powołują się na fakt zawarcia pożyczki w postępowaniu podatkowym, trudno wskazać uzasadnienie dla ich surowszego traktowania niż pozostałych dłużników fiskusa znajdujących się w analogicznej sytuacji.

Świadczy to zdaniem WSA w Warszawie o niezgodności powyższego unormowania z konstytucyjnymi zasadami równości wobec prawa oraz sprawiedliwości społecznej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Prawa podatnika, wynikające z przedawnienia  obciążającego go zobowiązania, w następstwie   którego wygasa zobowiązanie podatkowe i następuje uchylenie obowiązku zapłaty przedawnionego podatku ma, w opinii sądu pytającego, charakter majątkowy.

Kwestionowane przepisy stanowią ograniczenie tego prawa i to w sposób naruszający jego istotę. Powodują bowiem, że wynikające z przedawnienia uprawnienia nie są respektowane tylko wobec podatników podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy przedawnienie zobowiązania podatkowego może nigdy nie nastąpić?

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 3 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 7 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej u.p.c.c.)   jest zgodny z art. 2 konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.

W pozostałym zakresie - dotyczącym zarzutu podwójnego obciążenia podatnika podwyższoną (sankcyjną) stawką podatku, a także ewentualnie sankcją karną wymierzaną w postępowaniu karnoskarbowym, umorzył postępowanie. W tym bowiem zakresie, od odpowiedzi Trybunału na pytanie prawne WSA, nie zależało rozstrzygnięcie sprawy.

Zdanie odrębne zgłosiła sędzia TK Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego przedawnienie nie jest konstytucyjnie chronionym prawem podmiotowym podatnika. Niemniej jednak, znajduje zakorzenienie w art. 2 konstytucji i wynikającej z niej zasadzie bezpieczeństwa prawnego jednostki.

Jednym z przejawów bezpieczeństwa prawnego jest z kolei stabilizacja sytuacji prawnej jednostki, przekładająca się w efekcie na stabilizację sytuacji stosunków społecznych.

Trybunał ustosunkował się do zarzutu naruszenia zasady ochrony praw słusznie nabytych, którą pytający sąd wywodzi z art. 2 konstytucji. W ocenie Trybunału, zarzuty stawiane kwestionowanym przepisom, zmierzają do wykazania niezgodności przepisu ustawy podatkowej, jaką jest ustawa o PCC z ogólnymi rozwiązaniami Ordynacji podatkowej. 

Nie istnieją bowiem konstytucyjne przeszkody w rozszerzeniu, modyfikowaniu lub nawet znoszeniu zasad przedawnienia odnoszących się do obowiązków i zobowiązań podatkowych określonych w Ordynacji podatkowej przez inną ustawę podatkową - ustawę o podatku od czynności cywilnoprawnych.


Pytający sąd nie podniósł jednakże przy tym żadnych argumentów przemawiających za naruszeniem przedawnienia jako zasady ustrojowej, czyli gwarancji stabilizacji stosunków prawnych w związku z upływem czasu.

Ustawodawca dysponuje dość szerokim marginesem swobody w kształtowaniu zasad przedawnienia, w tym także terminów, po upływie których ma ono nastąpić. Nie budzi w niniejszej sprawie wątpliwości, że sześć lat od powstania obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych w wypadku podatnika, którego sprawa zainicjowała  pytanie prawne, nie może być uznane za termin na tyle długi i uniemożliwiający rzeczywistą stabilizację jego sytuacji życiowej, iż staje na przeszkodzie ustabilizowaniu sytuacji prawnej podatnika.

W niniejszej sprawie nie doszło również, zdaniem TK, do niezgodnej z zasadą ochrony praw nabytych ingerencją ustawodawcy w prawa słusznie nabyte. Treść art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o PCC w swojej istocie nie uległa bowiem zmianie od czasu wejścia w życie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W rezultacie, zawierając umowę pożyczki w 2003 r., podatnik musiał się liczyć z powstaniem nowego obowiązku podatkowego, jeśli nie złoży deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych  oraz - po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku - powoła się na dokonanie tej czynności.

Ponowne powstanie obowiązku podatkowego na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o PCC, zależy od podatnika. Tylko powołanie się na dokonanie w przeszłości czynności prawnej przez samego podatnika, aktualizuje dyspozycję normy z art. 3 ust. 4 pkt 1 ustawy o PCC.

Konsekwencje powołania się podatnika na dokonanie nierozliczonej podatkowo w terminie czynności prawnej ustawodawca ustalił w przepisach powszechnie obowiązującego prawa.

Jeżeli więc w chwili powoływania się na dokonanie czynności prawnej, co do której upłynął termin do skutecznego określenia zobowiązania w drodze decyzji przez organy podatkowe, a tym bardziej - w chwili dokonywania czynności prawnej, ustawa przewidywała powstanie nowego obowiązku podatkowego w związku z powołaniem się podatnika na czynność prawną z przeszłości, nie sposób mówić o zaskakiwaniu podatnika konsekwencjami, których nie mógł on racjonalnie przewidzieć.

Złożenie deklaracji przez podatnika, gdy taki obowiązek wynika z przepisów prawa, zwłaszcza w wypadku podatków opartych na zasadzie samowymiaru, stanowi pewne minimum lojalności jednostki wobec państwa.

Niezależnie od rozmaitych teoretycznych konstrukcji powstawania zobowiązań podatkowych czy znaczenia deklaracji jako elementu konstytuującego zobowiązanie, Trybunał podkreślił, że powoływanie się przez jednostkę na zasadę lojalności państwa względem niej wymaga, aby jednostka sama postąpiła lojalnie wobec państwa.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, zakwestionowane przepisy nie pozostają w adekwatnym związku z wyrażoną w art. 32 ust. 1 konstytucji zasadą równości i związaną z nią zasadą sprawiedliwości społecznej, którą pytający sąd wyprowadza z art. 2 konstytucji. Nie ma uzasadnionych podstaw do zaszeregowania podatników różnych rodzajów podatków do jednej kategorii podmiotów podobnych.

Odnosząc się do naruszenia przez kwestionowane przepisy art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji TK stwierdził, że ingerencja w majątek podatnika - w związku z powstaniem nowego obowiązku podatkowego z chwilą powołania się i wymierzeniem podatku według podwyższonej, 20% stawki, nie ogranicza konstytucyjnego prawa podatnika do ochrony własności i innych praw majątkowych, ale jest ustanowieniem obowiązku publicznoprawnego w postaci konieczności zapłaty podatku.

Zdaniem Trybunału nakładany w trybie art. 3 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 7 ust. 5 pkt 1 ustawy o PCC podatek - choć współkształtuje ramy własności (majątku) podatnika, nie może być jednak postrzegany przez pryzmat pozbawienia czy ograniczenia własności. Tym samym regulacja ta - w zakwestionowanym zakresie - nie jest niezgodna z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.

Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, sprawozdawcą był sędzia TK Marek Zubik.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Źródło: Trybunał Konstytucyjny

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

REKLAMA

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA

Zwierzęta w firmie a koszty uzyskania przychodu. Jak argumentować przed urzędem skarbowym? Interpretacje fiskusa: pies, akwarium i inne przypadki

Czy pies w firmie może być kosztem uzyskania przychodu? A akwarium – elementem budującym wizerunek? Coraz więcej przedsiębiorców zadaje sobie te pytania, zwłaszcza w czasach, gdy granica między przestrzenią zawodową a prywatną bywa płynna. Praktyka i interpretacje podatkowe pokazują, że... to zależy.

Czy będzie likwidacja JPK VAT? Prof. Modzelewski: nieoficjalnie mówi się o redukcji obowiązków

Od samego początku (można sprawdzić) byłem krytykiem wprowadzenia powszechnych „jotpeków”, czyli zmuszania ogółu podatników do systematycznego wysyłania urzędom skarbowym ich ewidencji podatkowych. Po co zaśmiecać archiwa tych organów bilionami zbędnych informacji, do których nigdy nie sięgnie i nie można ich racjonalnie zinterpretować?

REKLAMA