Rozliczenie PIT za 2021 rok – odliczenie darowizn

Darowizny dla organizacji pożytku publicznego – odliczenie w PIT

Odliczeniu od dochodu opodatkowanego według skali podatkowej/przychodu opodatkowanego ryczałtem podlegają darowizny na cele pożytku publicznego (art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a ustawy o PIT). Ustawa z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1057 ze zm.) do takich celów zalicza m.in. zadania w zakresie:

- pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób,

- działalności charytatywnej,

- ochrony i promocji zdrowia,

- działania na rzecz osób niepełnosprawnych,

- promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy,

- działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn,

- działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości,

- działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych,

- nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania,

- wypoczynku dzieci i młodzieży,

- kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego,

- wspierania i upowszechniania kultury fizycznej,

- ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego,

- porządku i bezpieczeństwa publicznego,

- upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji,

- ratownictwa i ochrony ludności,

- pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą,

- upowszechniania i ochrony praw konsumentów,

- działań na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami,

- promocji i organizacji wolontariatu.

Katalog tych celów jest więc bardzo szeroki. Formalnie ustawa o PIT stawia warunek, żeby darowizny były przekazane nie tylko na uprzywilejowane cele, lecz także odpowiednim organizacjom, tj.:

1) organizacjom pozarządowym, którymi są:

a) niebędące jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych lub przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi,

b) niedziałające w celu osiągnięcia zysku

– osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia;

2) osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym działającym na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;

3) stowarzyszeniom jednostek samorządu terytorialnego;

4) spółdzielniom socjalnym;

5) spółkom akcyjnym i spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością oraz klubom sportowym będącym spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Za takie organizacje nie uważa się natomiast:

- partii politycznych,

- europejskich partii politycznych,

- związków zawodowych i organizacji pracodawców,

- samorządów zawodowych,

- fundacji utworzonych przez partie polityczne,

- europejskich fundacji politycznych.

Limit odliczenia darowizn dla OPP

Odliczenie nie może przekroczyć 6% dochodu/przychodu (limit ten jest wspólny z innymi darowiznami dokonanymi na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT).

Jakie darowizny nie mogą być odliczone?

Przepisy wyraźnie przewidują, że nie podlegają odliczeniu darowizny na rzecz:

- osób fizycznych,

- osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność

gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub handlu tymi wyrobami.

Odliczyć można także darowizny dla OPP z UE i EOG

W rozliczeniu za 2021 r. oprócz darowizn przekazanych na rzecz polskich organizacji pożytku publicznego podatnik może odliczyć darowiznę przekazaną na rzecz organizacji określonych w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzących działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych.

Odliczenie dla europejskich organizacji pożytku publicznego przysługuje pod warunkiem:

- udokumentowania przez podatnika oświadczeniem tej organizacji, że na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do polskiej organizacji pożytku publicznego, realizującą cele objęte ulgą i prowadzącą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, oraz

- istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska, lub odrębnych ustaw, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium organizacja posiada siedzibę.

Darowizny dla organizacji pożytku publicznego odlicza się poprzez załącznik PIT/O (poz. 11, 12).

Darowizny na cele kultu religijnego

Kolejną kategorią darowizn podlegających odliczeniu od dochodu opodatkowanego według skali podatkowej albo przychodu opodatkowanego ryczałtem są darowizny na cele kultu religijnego (art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b ustawy o PIT). W przypadku tych darowizn odliczenie nie może przekroczyć 6% dochodu/przychodu (licząc łącznie m.in. z darowiznami na cele pożytku publicznego).

Darowizny muszą być udokumentowane dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna – dokumentem, z którego wynikają dane darczyńcy oraz określającym wartość darowizny (potrzebne jest również oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu).

W przypadku odliczania od dochodu darowizn w postaci towarów opodatkowanych VAT, za kwotę darowizny uznaje się wartość towaru wraz z VAT, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć od VAT.

Dokonujący odliczenia z tytułu darowizny są zobowiązani do wykazania w zeznaniu kwoty przekazanej darowizny, kwoty dokonanego odliczenia oraz danych pozwalających na identyfikację obdarowanego.

Darowizny podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, odliczone od przychodu opodatkowanego zryczałtowanym podatkiem lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Darowizny na cele kultu religijnego odlicza się poprzez załącznik PIT/O (poz. 13, 14).

Darowizny na rzecz krwiodawstwa

Podatnicy mogą również odliczyć od dochodu opodatkowanego według skali podatkowej albo przychodu opodatkowanego ryczałtem darowiznę na cel, jakim jest krwiodawstwo realizowane przez honorowych dawców krwi (art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. c ustawy o PIT). Za każdy litr oddanej krwi bądź osocza można pomniejszyć dochód o 130 zł.

Ważne, aby podatnik uzyskał ze stacji krwiodawstwa zaświadczenie, że oddał krew, a stacja tę darowiznę przyjęła.

Odliczenie dokonywane jest w ramach limitu i nie może przekroczyć 6% dochodu/przychodu (limit ten jest wspólny z innymi darowiznami dokonanymi na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT).

W dokumencie tym nie uwzględnia się wartości krwi, za którą dawca otrzymał ekwiwalent pieniężny.

Darowizny na rzecz krwiodawstwa odlicza się poprzez załącznik PIT/O (poz. 15, 16).

Darowizny na cele kształcenia zawodowego

Przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej, podatkiem liniowym albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mogą odliczyć od dochodu/przychodu darowizny na cele kształcenia zawodowego (art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. d ustawy o PIT). Od dochodu/przychodu można odliczyć darowizny przekazane w formie materiałów dydaktycznych lub środków trwałych, z wyjątkiem materiałów dydaktycznych lub środków trwałych, które:

- nie są kompletne,

- nie są zdatne do użytku,

- są starsze niż 12 lat.

Przedsiębiorcy mogą odliczyć wartość faktycznie przekazanej darowizny, nie więcej jednak niż 6% dochodu/przychodu.

Limit jest wspólny z odliczeniami z tytułu darowizn przekazywanych m.in. na cele pożytku publicznego, kultu religijnego oraz honorowego krwiodawstwa. Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane VAT, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru plus VAT – w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o VAT z tytułu dokonania tej darowizny.

W zeznaniu rocznym należy wykazać kwotę przekazanej darowizny, kwotę odliczanej darowizny oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego. Darowiznę należy udokumentować dowodem, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.

Odliczeniu podlegają darowizny przekazane publicznym:

- szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, tj.: pięcioletnim technikom, trzyletnim szkołom branżowym I stopnia, dwuletnim szkołom branżowym II stopnia; szkołom policealnym dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku oraz szkołom artystycznym;

- placówkom kształcenia ustawicznego oraz centrom kształcenia zawodowego, umożliwiającym uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych.

Darowizny na cele kształcenia zawodowego odlicza się poprzez załącznik PIT/O (poz. 17, 18).

Darowizny na rzecz odbudowy Pałacu Saskiego

Od 8 września 2021 r. podatnicy mogą odliczyć od dochodu opodatkowanego według skali podatkowej/przychodu darowizny dokonane na cele określone w art. 7 ust. 1 ustawy z 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie (Dz.U. z 2021 r. poz. 1551) – art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. e ustawy o PIT.

Podatnicy mogą odliczyć wartość faktycznie przekazanej darowizny, nie więcej jednak niż 6% dochodu/przychodu. Limit jest wspólny z innymi odliczeniami z tytułu darowizn przewidzianymi w art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT.

Darowizny na cele odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie odlicza się poprzez załącznik PIT/O (poz. 19, 20).

Darowizny na działalność charytatywną Kościoła – odliczenie w PIT bez limitu

W przypadku darowizn na rzecz Kościoła art. 55 ust. 7 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą podlegają u darczyńców wyłączeniu z podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym bez żadnego limitu (analogiczne przepisy znajdują się w ustawach regulujących stosunek naszego państwa do kościołów innych wyznań).

Przepis ten jest przepisem szczególnym w stosunku do przepisów ustawy o podatku dochodowym. Oznacza to, że w przypadku darowizn na działalność charytatywno-opiekuńczą Kościoła nie znajdzie zastosowania limit, jaki przewiduje ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (6% dochodu).

Warunkiem uprawniającym podatników do odliczenia od dochodu darowizn przeznaczonych na tę działalność jest uzyskanie pokwitowania otrzymania darowizny przez kościelną osobę prawną oraz – w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny – sprawozdania o przeznaczeniu darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą.

W stanowisku Ministerstwa Finansów (odpowiedź na interpelację poselską z 12 kwietnia 2006 r.), jak i w orzecznictwie NSA wskazywano na konieczność określonej szczegółowości takiego sprawozdania, które powinno określać cele, na jakie darowizna została wykorzystana. Jeśli obdarowana parafia przeznaczy faktycznie środki z darowizny na inne cele niż działalność charytatywno-opiekuńczą, podatnik utraci prawo do ulgi.

Tak wynika z wyroku NSA z 9 sierpnia 2016 r., sygn. akt II FSK 2397/14. W przypadku darowizn pieniężnych na działalność charytatywno-opiekuńczą Kościoła konieczne jest posiadanie dowodu wpłaty na rachunek bankowy jednostki kościelnej, np. parafii, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna – dokumentu, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczenia obdarowanego o jej przyjęciu.

Odliczenie to obejmuje także wiele innych kościołów, stosownie do postanowień ustaw regulujących stosunki z tymi kościołami. Odliczenie z tytułu tej darowizny wykazujemy w załączniku PIT/O (poz. 25, 26).

Darowizny na przeciwdziałanie COVID-19

Podatnicy mogą odliczyć od dochodu opodatkowanego według skali podatkowej albo podatkiem liniowym/przychodu opodatkowanego ryczałtem darowizny przekazane od 1 stycznia 2020 r. do końca miesiąca, w którym zostanie odwołany stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, na cele związane z przeciwdziałaniem epidemii COVID-19. Przez przeciwdziałanie COVID-19 rozumie się wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych choroby.

Podatnicy mogą odliczyć darowizny przekazane:

- podmiotom wykonującym działalność leczniczą, wpisanym do ogłoszonego w Biuletynie Informacji Publicznej Narodowego Funduszu Zdrowia wykazu podmiotów udzielających świadczeń opieki zdrowotnej, w tym transportu sanitarnego, wykonywanych w związku z przeciwdziałaniem COVID-19,

- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych z przeznaczeniem na cele wykonywania zadań ustawowych,

- Centralnej Bazie Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych z przeznaczeniem na cele wykonywania działalności statutowej,

- domom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, noclegowniom, schroniskom dla osób bezdomnych, w tym z usługami opiekuńczymi, ośrodkom wsparcia, rodzinnym domom pomocy, domom pomocy społecznej,

- Funduszowi Przeciwdziałania COVID-19, o którym mowa w art. 65 ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568 z późn.zm.).

Podatnik może odliczyć omówione darowizny, pod warunkiem że nie odliczył ich na innej podstawie, np. jako darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego. Wysokość odliczenia zależy od daty przekazania darowizny.

Wysokość odliczenia z tytułu darowizn dokonanych w związku z COVID-19

Data przekazania darowizny	Wysokość odliczenia
od 1 stycznia do 31 marca 2021 r.	150% wartości darowizny
od 1 kwietnia 2021 r. do końca miesiąca, w którym zostanie odwołany stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19	100% wartości darowizny

Wysokość poniesionych wydatków podatnik musi ustalić na podstawie:

- dowodu wpłaty na rachunek obdarowanego – w przypadku darowizny pieniężnej,

- dowodu, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu – w przypadku darowizny innej niż pieniężna.

PRZYKŁAD
Podatnik 10 lipca 2021 r. przekazał dla schroniska dla osób bezdomnych darowiznę o wartości 1000 zł. Darowizna przekazana została na przeciwdziałanie skutkom COVID-19. Darowiznę w tej kwocie podatnik może odliczyć od dochodu/przychodu w zeznaniu rocznym za 2021 r.

Darowizny na cele przeciwdziałania COVID-19 odlicza się poprzez załącznik PIT/O. Podatnik może również skorzystać z możliwości odliczania tych darowizn już na etapie obliczania zaliczek na PIT/ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wpłacanych/wpłacanego w trakcie roku podatkowego (art. 52n ustawy o PIT i art. 57b ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).

Darowizny na cele przeciwdziałania COVID-19 odlicza się poprzez załącznik PIT/O (poz. 21, 22).

Darowizny laptopów i tabletów – odliczenie w PIT

Podatnicy opodatkowani według skali podatkowej, podatkiem liniowym oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mają prawo odliczyć od dochodu/przychodu darowizny rzeczowe, których przedmiotem są komputery przenośne będące laptopami lub tabletami, przekazane od 1 stycznia 2020 r. do końca miesiąca, w którym zostanie odwołany stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19:

- organom prowadzącym placówki oświatowe,

- organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych lub operatorowi Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej, z przeznaczeniem na cele dalszego nieodpłatnego przekazania organom prowadzącym placówki oświatowe lub placówkom oświatowym.

Odliczenie stosuje się w przypadku, gdy przedmiotem darowizny są komputery kompletne, zdatne do użytku i wyprodukowane nie wcześniej niż trzy lata przed dniem ich przekazania.

W przypadku darowizny przekazanej:

- od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca 150% wartości darowizny,

- od 1 kwietnia 2021 r. do końca miesiąca, w którym zostanie odwołany stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca wartości darowizny.

PRZYKŁAD
Podatnik 10 lipca 2021 r. przekazał gminie z przeznaczeniem dla szkoły dwa laptopy o wartości brutto 2500 zł każdy. Razem daje to wartość 5000 zł. Podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Darowizna podlega odliczeniu w zeznaniu rocznym za 2021 r.

Darowizny laptopów i tabletów odlicza się poprzez załącznik PIT/O (poz. 23 i 24).

Grzegorz Ziółkowski, doradca podatkowy

Artykuł jest częścią publikacji PIT-y i ulgi podatkowe 2021