Rolnicy ryczałtowi - odliczenie VAT od zakupów z okresu zwolnienia

 Rolnik ryczałtowy rezygnuje ze zwolnienia podmiotowego z VAT

Na przykład rolnik, dotychczas ryczałtowy, złożył zawiadomienie o rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - dalej: "ustawa o VAT" - od dnia 1 listopada 2013 r.

Autopromocja

W październiku tego samego roku nabył m.in. ciągnik, olej napędowy do tego ciągnika oraz nasiona i nawozy. W przypadku ciągnika od momentu zakupu nie był on jeszcze wykorzystywany, ponieważ wymagał remontu i przeprowadzenia kilku prac mających na celu przystosowanie do potrzeb rolnika, a więc nie był wykorzystywany na cele działalności zwolnionej.

Zakup paliwa był konieczny, w szczególności do przeprowadzenia testów oraz oceny sprawności ciągnika podczas wykonywania wskazanych prac. Nasiona, co prawda nabyte w okresie korzystania ze zwolnienia zostały wykorzystane również w okresie zwolnienia, ale faktycznie plony zostaną zebrane w późniejszym czasie i sama sprzedaż będzie dokonana przez rolnika jako podatnika VAT czynnego.

W sytuacji opisanej rodzą się następujące pytania:

Autopromocja

Konferencja: Podatki 2025
przegląd zmian i nowelizacja przepisów w 2025 roku

Sprawdź

1.      Czy w tej sytuacji rolnik może odliczyć podatek naliczony od tych wydatków w deklaracji VAT-7 za listopad?

2.      W jaki sposób można dokonać powyższych odliczeń w deklaracji VAT?

3.      W których pozycjach - czy na zasadach ogólnych, czy poprzez korekty?

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Prawo do obniżenia podatku należnego powstaje u wszystkich podatników, o ile wykażą, że zakupy były związane z działalnością opodatkowaną, a warunek rejestracji niezbędny jest wyłącznie do skorzystania przez podatnika z prawa do obniżenia podatku należnego. Trzeba rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

W świetle tego orzeczenia sądowego art. 88 ust. 4 ustawy o VAT powinien być interpretowany w taki sposób, że prawo do odliczenia podatku przysługuje tylko podatnikom, którzy złożyli zgłoszenie rejestracyjne jako podatnicy VAT czynni. Jednakże w odniesieniu do zakupów dokonanych przed rejestracją, podatnik może skorzystać z prawa do odliczenia, po dopełnieniu formalności rejestracyjnych, o ile oczywiście wykaże, że zakupy te były związane z jego działalnością opodatkowaną.

 Zwrot VAT za materiały budowlane 2014

Podróże służbowe 2013 / 2014

Co to właściwie oznacza dla rolnika?

Dla rolnika, który dokonał rejestracji jako podatnik VAT czynny oznacza to, że po dokonaniu tej rejestracji, uzyska on uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych przed momentem rejestracji, oczywiście jeżeli zakupy te były związane wyłącznie z działalnością rolniczą opodatkowaną.

Wynika to wprost z generalnej zasady określonej w art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którą w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Czyli, jeżeli rolnik jest w stanie wykazać, że zakupy materiałów, które zużył do produkcji rolnej lub innych towarów i usług posłużyły już wyłącznie tej sprzedaży opodatkowanej po dokonaniu rejestracji, to ma prawo odliczyć podatek VAT z faktur otrzymanych przed dokonaniem rejestracji już w pierwszym okresie po rejestracji.

Natomiast jeżeli zakupy te były związane z działalnością rolną zwolnioną, jaką rolnik prowadził przed dokonaniem rejestracji czyli zwolnioną, to odliczenie będzie przysługiwało proporcjonalnie w stosunku do 5-letniego lub 10-letniego okresu użytkowania, ale w odniesieniu jedynie do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł.

Odpowiadając na postawione pytania, fakt braku wykorzystania ciągnika w ramach działalności rolnej zwolnionej, uprawnia do stwierdzenia, że zakup ciągnika wiąże się tylko i wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną. W związku z tym podatnik może skorzystać z odliczenia całego podatku naliczonego. Odliczenie to nastąpiłoby w deklaracji VAT-7 za listopad, bądź za grudzień roku 2013. Odliczenie byłoby wykazane jako podatek od zakupu środków trwałych.

Plony rolne uzyskane dzięki zasiewom nasion zakupionych w okresie zwolnienia z podatku VAT, zostaną sprzedane dopiero w następnym roku, czyli w okresie występowania rolnika jako czynnego podatnika VAT. Zatem sprzedaż zrealizowana dzięki tym zasiewom będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

W związku z tym podatnik ma prawo do odliczenia podatku od tych zakupów już w deklaracji VAT-7 za listopad lub za grudzień 2013 r.. Odliczenie byłoby wykazane jako podatek od zakupu towarów i usług pozostałych.

Brak numeru NIP na fakturach otrzymanych przed rejestracją

Na przeszkodzie rozliczenia podatku VAT od nabytych przed rejestracją towarów i usług nie stoi również brak NIP tegoż podatnika na fakturach (nie był w momencie nabycia czynnym podatnikiem VAT, czyli mógł nie mieć nadanego numeru NIP).

Z przepisów ustawy o VAT nie wynika, aby podatnik mógł być pozbawiony prawa do odliczenia podatku naliczonego ze względu na brak na fakturze jego numeru NIP. Brak numeru NIP nie może stanowić ograniczenia zasady neutralności VAT, zwłaszcza że po otrzymaniu przez podatnika numeru NIP, ma on możliwość uzupełnienia faktury poprzez jej skorygowanie.

Faktura otrzymana przed rejestracją, na której figuruje współmałżonek

Zdaniem organów podatkowych prawo od odliczenia podatku VAT od zakupów dokonanych przed rejestracją w ogóle nie przysługuje, jeżeli faktura została wystawiona na współmałżonka, który nie został później zgłoszony jako podatnik VAT czynny.

Na przykład gospodarstwo rolne jest prowadzone przez małżeństwo, w roku 2009 zakupiono maszynę, faktura została wystawiona na żonę. W roku 2010 małżeństwo podjęło decyzję o rezygnacji ze zwolnienia i o zarejestrowaniu się jako czynny podatnik VAT. Jako reprezentant gospodarstwa wybrany został mąż. Gdyby faktura z 2009 r. została wystawiona na męża, to miałby on prawo odzyskać VAT z tej faktury. Wystawienie faktury na żonę uniemożliwia, zdaniem organów podatkowych, realizację prawa do odliczenia.

Osobiście nie zgadzam się z taką interpretacją prawa do odliczenia. Moim zdaniem skoro gospodarstwo rolne prowadzone jest przez małżeństwo, które nie ma ustalonej rozdzielności majątkowej, to każdy z małżonków miał prawo do występowania jako nabywca i reprezentant tego gospodarstwa.

Skąd rolnik mógł wiedzieć, że za 2 lub 3 lata zdecyduje się zarejestrować jako podatnik VAT czynny i powinien był zadbać o to aby wszystkie faktury przed rejestracją również były wystawiane tylko na niego? Interpretacja dokonywana przez organy podatkowe jest profiskalna i jest niezgodna z zasadą proporcjonalności.