REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rolnicy i obowiązek prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Pasieczna
Biegły rewident
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Problem obowiązku prowadzenia przez rolników pełnych ksiąg rachunkowych nie jest prosty. Co najmniej z 3 powodów. Po pierwsze dlatego, że mało się o tym mówi i pisze, również w Internecie.

Po drugie - przez przyzwyczajenie pozostajemy w przekonaniu, że skoro rolnicy są zwolnieni z podatku dochodowego (poza działami specjalnymi produkcji rolnej) to właściwie po co im jakiekolwiek księgi?

REKLAMA

 

Po trzecie - odrębnie ten obowiązek jest uregulowany dla rolników, prowadzących gospodarstwo rolne w rozumieniu ustawy o podatku rolnym, a inaczej dla osób, uzyskujących przychody w ramach działów specjalnych produkcji rolnej.

 

Działy specjalne produkcji rolnej a pełne księgi

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 

Opodatkowanie przychodów uzyskiwanych z działów specjalnych produkcji rolnej zostało uregulowane w ustawie o PIT. W ustawie tej znajdują się również przepisy dotyczące obowiązku prowadzenia ksiąg, w tym również ksiąg rachunkowych. Tym samym przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są przepisem szczególnym w stosunku do ustawy o rachunkowości.

 

W efekcie rozstrzygnięcie dylematu: czy osoba uzyskująca przychody z działów specjalnych produkcji rolnej musi prowadzić pełne księgi rachunkowe po przekroczeniu obrotów 1.200.000 EUR następuje na podstawie ustawy o PIT.

 

Kluczowe znaczenie ma przepis art. 24a ust. 2 pkt 2 ustawy o PIT, uzależniający obowiązek prowadzenia ksiąg przez osoby uzyskujące przychody z działów specjalnych produkcji rolnej od dokonania zgłoszenia zamiaru ich prowadzenia. W tej sytuacji za możliwe i uzasadnione należy uznać przyjęcie, że termin „księgi” (w liczbie mnogiej), zastosowany w tym artykule odnosi się zarówno do podatkowej księgi przychodów i rozchodów, jak i do ksiąg rachunkowych.

 

Jeżeli zatem podatnik uzyskujący przychody z działów specjalnych produkcji rolnej nie zgłosił zamiaru prowadzenia ksiąg, nie ma obowiązku ich prowadzenia i to niezależnie od wielkości uzyskanych przychodów. Przekroczenie limitu przychodów, o jakim mowa w art. 24a ust. 4 ustawy o PIT (1.200.000 EUR) nie ma więc w takim wypadku żadnego znaczenia, ponieważ obowiązek prowadzenia ksiąg, w tym ksiąg rachunkowych, został uregulowany swoiście w ustawie o PIT, odmiennie niż w ustawie o rachunkowości.

 

Dlatego też dochód z działów specjalnych produkcji rolnej w wypadku, gdy podatnik zamiaru prowadzenia ksiąg nie zgłosi, określany jest na podstawie norm ryczałtowo-szacunkowych, przewidzianych w art. 24 ust. 4-4e ustawy o PIT, także wtedy, gdy przychód przekroczy wspomniany limit z art. 24a ust. 4 ustawy o PIT i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości (tak też uzasadnienie uchwały NSA z dnia 17.01.2011 r. sygn. akt II FPS 2/10).

 

Czy rolnikowi opłaca się być czynnym podatnikiem VAT?

 

Służebność przesyłu a VAT

 

Rolnik prowadzący gospodarstwo rolne a pełne księgi

 

Rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne, a więc uzyskujący przychody z działalności rolniczej poza działami specjalnymi produkcji rolnej, nie mogą się powoływać się na zapisy ustawy o PIT w zakresie obowiązku lub braku prowadzenia ksiąg, ponieważ zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej.

 

Tym samym rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne są zobowiązani do stosowania wyłącznie ustawy o rachunkowości. Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 przepisy tej ustawy stosuje się między innymi do osób fizycznych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro.

 

Chcąc ustalić powyższą wielkość w polskich złotych, należy przemnożyć kwotę 1.200.000 euro przez średni kurs ogłoszony przez Narodowy Bank Polski, na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy.

 

Joanna Dadacz, dyrektor departamentu rachunkowości Ministerstwa Finansów, wyjaśnia, że art. 2 ust. 1 ustawy o rachunkowości dotyczy także działalności rolniczej. Stanowisko Ministerstwa Finansów i specjalistów z rachunkowości zostało zaprezentowane w artykule „Rolnicy nie prowadzą ksiąg rachunkowych” Gazety Prawnej z 9 maja 2012 r.

 

Oponenci, kwestionujący istnienie takiego obowiązku podnoszą, że ustawodawca, konstruując katalog jednostek zobowiązanych do stosowania ustawy o rachunkowości, zapomniał przez przypadek wyłączyć rolników.

 

Polemizując z tym twierdzeniem należy stwierdzić, że nie ma w polskim ustawodawstwie przepisu wyłączającego powyższy obowiązek. Obowiązki ewidencyjne wynikające z ustawy o rachunkowości nie zależą od sposobu opodatkowania i sposobu prowadzenia działalności. Nie znajdziemy w przepisach ustawy o rachunkowości zapisu, że przepisy tej ustawy stosuje się wyłącznie w stosunku do osób i podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych nie wynika również i nie łączy się z obowiązkiem ustalania podstawy opodatkowania dla potrzeb podatku dochodowego. Takie myślenie jest całkowicie błędne i pozbawione podstaw prawnych.

 

Ponadto dowodem na celowe działanie ustawodawcy jest treść innych ustaw, w tym ustawy o VAT. Zgodnie z brzmieniem art. 2 pkt 19 ustawy o VAT, pod pojęciem rolnika ryczałtowego rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku VAT, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

 

Treść tego artykułu dowodzi, że ustawodawca przewidział dla rolników obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Oczywiście tylko dla tych, którzy osiągnęli limit 1.200.000 EUR obrotów ze sprzedaży.

 

Zatem argumentacja przeciwników tego poglądu jest z góry skazana na porażkę - szczególnie w obliczu określonych ustawą o rachunkowości sankcji za nieprowadzenie ksiąg rachunkowych lub niesporządzenie sprawozdania finansowego.

 

Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 77 ustawy o rachunkowości kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:

 

1.      nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,

2.      niesporządzenia sprawozdania finansowego, sporządzenia go niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tym sprawozdaniu nierzetelnych danych

 

- podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

 

Na osłodę warto sobie uświadomić, że prowadzenie pełnych ksiąg rachunkowych pozwala m.in. zapanować nad posiadanym majątkiem, należnościami i zaciągniętymi zobowiązaniami. Zwiększenie kosztochłonności prowadzenia gospodarstwa rolnego zostanie na pewno zrekompensowane danymi, jakie jesteśmy w stanie uzyskać z pełnych ksiąg rachunkowych.
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

REKLAMA

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA