Czy dochody z akcji można pomniejszyć o straty z funduszy inwestycyjnych?

Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o PIT o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Przepis ten nie ma zastosowania do strat:
1) z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, oraz
2) ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego.

Przepis ust. 3 ma natomiast zastosowanie do strat:
- z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka) i odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, oraz
- z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część (art. 9 ust. 6 ustawy o PIT).

Do grudnia 2009 r. wszystko wydawało się być jasne. Organy podatkowe zgodnie twierdziły, że straty można odliczać tylko od przychodów z tego samego źródła. Jednak za to samo źródło nie uznawały zbiorczo kapitałów pieniężnych (i dochodów z ich zbycia) jak to wynika z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT. Za odrębne źródła uznawały natomiast np. zbycie papierów wartościowych, czy dochody z funduszy inwestycyjnych.

(…) Brak możliwości kompensowania strat wynika jednoznacznie z faktu, że dochód z tytułu udziału w funduszach kapitałowych jest opodatkowany zryczałtowanym podatkiem, który ze swej istoty jest pobierany od każdej konkretnej wypłaty, niezależnie od ewentualnych, aktualnych czy wcześniejszych strat podatkowych z tego źródła przychodów. Takie opodatkowanie nie ma bowiem charakteru globalnego, gdzie podatek obliczany jest od podstawy opodatkowania ustalonej dla całego roku podatkowego i gdzie można obniżyć dochód o ewentualne straty z tego źródła.
Reasumując, niemożliwe jest więc uwzględnienie straty związanej ze zbyciem jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym (inwestycyjnym) w dochodzie uzyskanym ze sprzedaży akcji. Zryczałtowany podatek w wysokości 19% jest należny od każdej konkretnej transakcji (jak stwierdzono w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 maja 2009 r. – nr ILPB2/415-259/09-2/JK).

(…) Prawo podatnika do obniżenia dochodu o wysokość straty, jest nierozerwalnie związane ze źródłem pochodzenia tej straty. Odnosząc się do regulacji zawartej w z art. 9 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy zauważyć, iż przepis ten, jak wynika z jego literalnego brzmienia, zezwala w wypadku podatnika na odliczenia w latach następnych straty poniesionej z tytułu zbycia papierów wartościowych tylko od dochodu osiągniętego z tego samego źródła tj., ze zbycia tych samych papierów wartościowych. Nie można w tej sytuacji, odliczyć straty poniesionej w wyniku zbycia papierów wartościowych od przychodu z odsetek.
Reasumując, mimo iż, co do zasady dochodem ze źródła przychodów „kapitały pieniężne i prawa majątkowe” jest nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym, a jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów, to przychody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i przychód z odsetek stanowią odrębne źródła przychodów (cytat z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7 lipca 2009 r. – nr IPPB2/415-282/09-2/AS).

Jednak wspomniany na wstępie wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14 grudnia 2009 r. (sygn. III SA/Wa 1147/09) zburzył spokój organów podatkowych w przedmiotowej kwestii i dał nadzieję wielu podatnikom uzyskującym dochody z kapitałów pieniężnych.

Sąd ten sprzeciwił się interpretacji Ministra Finansów, według której możliwość odliczenia straty z tytułu udziału w funduszach kapitałowych od dochodu uzyskanego z odpłatnego zbycia akcji wyklucza art. 9 ust. 6 ustawy o PIT oraz odmienne uregulowanie w tej ustawie sposobu rozliczania dochodów ze sprzedaży akcji i dochodu z udziału w funduszach kapitałowych. Zdaniem Ministra Finansów bez znaczenia jest, że przychody te należą do tego samego źródła, tj. przychodów z kapitałów pieniężnych.