NSA: Trzeba płacić wyższą stawkę podatku od nieruchomości, gdy istnieje przynajmniej potencjalna możliwość użycia nieruchomości w biznesie

• Związek nieruchomości z działalnością gospodarczą powiększa stawkę podatku od nieruchomości
• Posiadanie nieruchomości a możliwość potencjalnego jej wykorzystania w działalności gospodarczej
• Zabezpieczenie lub konserwacja nieruchomości może przesądzać o jej potencjalnym przeznaczeniu do prowadzenia działalności gospodarczej

Związek nieruchomości z działalnością gospodarczą powiększa stawkę podatku od nieruchomości

NSA rozpatrywał skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu w sprawie o sygnaturze I SA/Wr 519/23 dotyczącej opodatkowania nieruchomości przedsiębiorcy podatkiem od nieruchomości na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych za rok 2019. Na gruncie tego podatku istotna jest kwalifikacja nieruchomości ze względu na jej związanie z prowadzeniem działalności gospodarczej bądź też wykluczenie takiego związku. Wyrok WSA we Wrocławiu odnosił się do wykładni art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określającego, że posiadanie przez przedsiębiorcę gruntu, budynku lub budowli stanowi przesłankę do objęcia nieruchomości najwyższą stawką podatkową, przewidzianą dla nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą. Spór dotyczył sytuacji, w której przedsiębiorca nie wykorzystywał faktycznie nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej.

Posiadanie nieruchomości a możliwość potencjalnego jej wykorzystania w działalności gospodarczej

WSA wskazał, że sam fakt posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę nie jest wystarczający, by uznać ją automatycznie za związaną z działalnością gospodarczą. Należy bowiem ocenić, czy nieruchomość jest faktycznie lub potencjalnie wykorzystywana w działalności gospodarczej. Oceny takiej dokonać można poprzez analizę, czy:

• zachodzi chociażby pośrednie wykorzystanie nieruchomości w działalności gospodarczej,
• nieruchomość ujęta jest w ewidencji środków trwałych,
• wydatki związane z nabyciem lub utrzymaniem nieruchomości ujmowanie są w kosztach działalności,
• charakter nieruchomości wskazuje na jej gospodarcze przeznaczenie.

W okolicznościach analizowanego stanu faktycznego Wojewódzki Sąd Administracyjny ocenił, że chociaż sporna nieruchomość była czasowo wyłączona z użytkowania z przyczyn niezależnych od przedsiębiorcy, nie spełniało to warunków pozwalających na zastosowanie niższej stawki podatkowej. Czasowe wyłączenie z użytkowania nie wykluczało bowiem potencjalnego związania nieruchomości z działalnością gospodarczą. Co więcej, nieruchomość potencjalnie była dostępna do wykorzystania w działalności gospodarczej, a przedsiębiorca nie przeznaczał jej na cele osobiste. Istotne jest w tej mierze odnotowanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2021 r. (sygn. SK 39/19), z którego treści wynika, że jakkolwiek samo posiadanie nieruchomości przez przedsiębiorcę nie przesądza o obowiązku jej opodatkowania jako związanej z działalnością gospodarczą, to jednak faktyczne lub potencjalne wykorzystania nieruchomości do takiej działalności już na taki obowiązek wskazuje.

Zabezpieczenie lub konserwacja nieruchomości może przesądzać o jej potencjalnym przeznaczeniu do prowadzenia działalności gospodarczej

Naczelny Sąd Administracyjny w omawianym wyroku z dnia 24 września 2024 r. w sprawie o sygnaturze akt: III FSK 331/24 podtrzymał stanowisko WSA we Wrocławiu w zakresie uznania nieruchomości za związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej. NSA przyznał, że dla uznania nieruchomości za związaną z działalnością gospodarczą nie wystarcza samo jej posiadanie przez przedsiębiorcę. Konieczne jest wykazanie, że nieruchomość jest faktycznie lub potencjalnie wykorzystywana w działalności gospodarczej, nawet jeśli przejściowo pozostaje nieużywana. Sąd II instancji doprecyzował, że do kryteriów uznania nieruchomości za związaną z działalnością gospodarczą należeć może także stwierdzenie wykonywania czynności przygotowawczych, takich jak zabezpieczenie lub konserwacja nieruchomości. Z kolei sam fakt niedokonywania odpisów amortyzacyjnych lub niezaliczania wydatków na nieruchomość do kosztów działalności nie przesądza o tym, że nieruchomość jest wycofana z majątku przedsiębiorstwa.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 24 września 2024 r. NSA zwrócił uwagę, że nieruchomości, które przejściowo nie są wykorzystywane, nadal mogą być uznane za związane z działalnością gospodarczą - pod warunkiem, że możliwe jest ich późniejsze użytkowanie w przedsiębiorstwie. W omawianym stanie faktycznym sprawy nieruchomość nie była wykorzystywana z powodu sporu z władzami gminy, a mimo to Sąd uznał, że czasowe wyłączenie z użytkowania nie jest wystarczającym powodem do zmiany klasyfikacji podatkowej w zakresie podatku od nieruchomości. Podsumowując, NSA podzielił stanowisko WSA, że zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych nieruchomość powinna być opodatkowana stawką dla nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą, ponieważ przedsiębiorca miał możliwość jej przyszłego wykorzystania.

Źródła: 
- wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2021 r., SK 39/19, 
- wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 7 listopada 2023 r., I SA/Wr 519/23,
- wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 września 2024 r., III FSK 331/24.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.