„Podatek śmieciowy”- co warto wiedzieć

Jak jest obecnie - do 1 lipca 2013r.

Dotychczas każdy właściciel nieruchomości ma we własnym zakresie zawartą umowę z przedsiębiorcą zajmującym się odbieraniem odpadów komunalnych i z nim dokonuje odpowiednich rozliczeń. Są to umowy indywidualne zawierane z firmą zajmującą się tego typu działalnością.

Nowe zasady po 1 lipca 2013r.

1 lipca 2011r. została uchwalona ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, w niej Sejm Rzeczypospolitej Polskiej nałożył na gminy nakaz, który zobowiązał je do wprowadzenia nowych zasad postępowania z odpadami komunalnymi. Zasady te nie mogą  jednak dowolnie określać sposobu gospodarowania śmieciami. Gmina w określonym czasie (do 1 lipca 2013r.)ma obowiązek zastosować odpowiednie przepisy oraz podjąć stosowne działania przygotowawcze w kwestii dotyczącej opłat za wywóz śmieci.

„Podatek śmieciowy” nazwany w ustawie „opłatą za gospodarowanie odpadami komunalnymi” staje się kolejnym obciążeniem nałożonym na większą część społeczeństwa.

Dotychczasowe umowy zastąpią deklaracje o wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi składane wójtom/burmistrzom/prezydentom miast. Wynikają one ze zmian dotychczasowych przepisów, w oparciu o które trzeba będzie uiścić obowiązkowe opłaty.

Podatek "śmieciowy" 2013 - Prezydent podpisał nowelizację ustawy

Komu będziemy płacić?

Z dniem 1 lipca 2013r. zmienią się zasady postępowania z odpadami komunalnymi. Od tego dnia gmina będzie organizować odbiór odpadów, a właściciele(którymi są również współwłaściciele, użytkownicy wieczyści, jednostki organizacyjne, osoby posiadające nieruchomości w zarządzie, użytkownicy oraz inne podmioty władające nieruchomością) nieruchomości będą zobowiązani ponosić opłaty za ich odbiór oraz zagospodarowanie.

Stanowi o tym art.6c ust.1 ustawy o  utrzymaniu czystości i porządku w gminach, który brzmi:
„Gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy.”

Od tego też dnia nie będziemy uiszczać opłat firmom lecz samej gminie.

Gmina ma obowiązek zawrzeć umowę z firmą zajmującą się odbiorem odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości na terenie gminy. Może wybrać ją jedynie w drodze przetargu.

Jak tłumaczy MOŚ „powierzenie tego zadania własnej jednostce organizacyjnej, np. gminnej spółce, jest możliwe tylko w sytuacji, gdy zostanie przekształcona w spółkę prawa handlowego, stanie do przetargu i w drodze przetargu wygra z innymi podmiotami.”

Warto pamiętać o tym, aby w odpowiednim momencie, tj. zanim zacznie funkcjonować w naszej gminie nowy system odbioru śmieci (1 lipca 2013 r.), rozwiązać umowę z firmą, która jak dotąd zajmowała się odbiorem odpadów z naszej nieruchomości. Jest to ważne ponieważ pomoże nam uniknąć sytuacji, gdy będziemy płacić za wywóz odpadów komunalnych podwójnie, zarówno gminie, z tego tytułu, iż będzie to opłata OBOWIĄZKOWA, jak i firmie, z którą wiąże nas umowa.

Co to jest opłata śmieciowa?

Kto i jak ustala opłaty?

Gmina ma do wyboru kilka metod wyliczania opłat za odbiór śmieci.

PIERWSZORZĘDNIE musi ustalić jedną i taką sama stawkę dla wszystkich gospodarstw domowych bez względu na ich wielkość.

Przepisy dają gminom duży margines swobody przy kalkulacji stawek opłat. W czasie kalkulowania ich wysokości gminy analizują dokładnie wszystkie dostępne informacje dotyczące przewidywanej ilości odpadów, koszty ich zbiórki oraz czynniki, które maja wpływ na koszt funkcjonowania systemu zagospodarowania odpadami biorąc równocześnie pod uwagę sezonowo wytwarzane odpady na terenie gminy.

Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach opłaty mają pokryć koszty funkcjonowania omawianego systemu. Do gospodarowania odpadami komunalnymi ustawa zalicza: odbiór; transport; odzysk;  unieszkodliwianie śmieci; tworzenie punktów zbierania odpadów.

Ponadto opłaty maja pokryć wydatki na obsługę administracyjną całego systemu.
Przedstawianie kalkulacji, którymi posłużyły się gminy do ustalania stawek nie jest ich obowiązkiem.

Jednak, wystrzegając  się późniejszych problemów z zakwestionowaniem legalności uchwał gminy powinny bardzo precyzyjnie uzasadniać kalkulacje swoich stawek w uchwałach.

W NASTĘPNEJ KOLEJNOŚCI  mnoży ustaloną stawkę przez czynniki wyliczone w art. 6j. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996 r. , o brzmieniu:

 „W przypadku nieruchomości, o której mowa w art. 6c ust. 1, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn:

1) liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, albo

2) ilości zużytej wody z danej nieruchomości, albo

3) powierzchni lokalu mieszkalnego” 

To gmina decyduje, które z powyższych metod zastosuje.

Po uchwalonej 25 stycznia 2013 r. nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (wchodzi w życie 5 marca 2013 r.) gminy mają wybór różnych metod dla poszczególnych części obszaru gmin (np. części wyposażonej w wodociągi - według zużycia wody, natomiast co do pozostałego obszaru - według innej metody).

Jednak, aby przyjąć nowe zasady gmina powinna przyjąć nowa uchwałę wprowadzającą zmiany w zakresie ustalania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi a także stawki opłat.

Co z odpadami z nieruchomości niezamieszkanych?

Wymienione metody dotyczą nieruchomości zamieszkanych. Ale gmina ma również ustanowić o odbieraniu odpadów komunalnych z nieruchomości niezamieszkanych, o czym stanowi art.6c.2 ww. ustawy:

„Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, po-stanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.”

Tutaj jako przykład można podać nieruchomość, na której prowadzona jest działalność gospodarcza.

W takim przypadku gmina ustala wysokość opłaty za odbiór określonej ilości śmieci. Opłata ta uzależniona jest od ilości kontrahentów.

Deklaracje

Właściciel nieruchomości zobowiązany jest przed 1 lipca 2013 r. do złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wydziale podatków i opłat Urzędu Gminy. Wzór deklaracji ustalany jest indywidualnie przez gminę w uchwale Rady Gminy w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Jest on udostępniany mieszkańcom na stronach internetowych bądź w punktach informacyjnych gminy.

Tak więc może je złożyć w Urzędzie Gminy, przesłać pocztą na jej adres bądź złożyć osobiście w wyznaczonych przez gminę miejscach. Termin złożenia takiej deklaracji gmina określa w uchwale, którą podjęła. Właściciele są zobowiązani do składania deklaracji w terminie 14 dni od zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na niej odpadów komunalnych bądź przy zmianie danych, które podał w pierwszej deklaracji, oczywiście w sytuacji, gdy nowy system odbioru odpadów zacznie już działać.

Zakres informacji jakie należy podać w deklaracji o wysokości opłat za gospodarowanie odpadami wynika bezpośrednio z obowiązujących przepisów.

Druk deklaracji zawiera informacje o sposobie wypełniania poszczególnych danych.

Deklaracja danej gminy odpowiada wybranej przez nią metodzie ustalania opłat. Tak więc w deklaracji trzeba podać: liczbę osób zamieszkujących daną nieruchomość albo powierzchnię domu albo ilość wody zużytej w poprzednim roku kalendarzowym.

Zaś właściciele nieruchomości niezamieszkanych będą obowiązani podać w deklaracji liczbę i pojemność kontenerów na śmieci.

Na co warto zwrócić uwagę przy wypełnianiu deklaracji?

Przy wypełnianiu deklaracji warto zwrócić uwagę na następujące kwestie:

1) w polu 30 należy wybrać deklarowany sposób zbiórki odpadów tj. (selektywny/nieselektywny);

2) w polu 31 należy wpisać faktyczną liczbę osób zamieszkałych na terenie nieruchomości(przy czym, gdy liczba osób zameldowanych jest mniejsza niż faktyczna liczba osób zamieszkałych do deklaracji należy dołączyć odpowiedni dokument zgodnie z informacją zawartą w formularzu);

3) w polu 32 należy wpisać odpowiednią stawkę w zależności od tego, jaki sposób zbiórki został zadeklarowany w polu 30;

Pozostałe pola należy uzupełnić zgodnie z  ich opisami w formularzu.

Rzetelne wypełnianie oraz składanie deklaracji w wymaganym terminie ma duże znaczenie dla prawidłowego wprowadzenia nowego systemu gospodarowania odpadami.

Sankcje za niezłożenie deklaracji oraz nieuiszczenie opłat

W przypadku, gdy nie złożymy deklaracji bądź zaistnieją wątpliwości do zawartych w niej danych, organy gminy ustalą wysokość opłaty w drodze decyzji biorąc pod uwagę uzasadnione szacunki na nieruchomościach o podobnym charakterze.

Jeżeli zaś nie uiścimy opłaty „śmieciowej” bądź zapłacimy ją w wysokości niższej od należnej, gmina określi zaległości w tym zakresie wydane również w drodze decyzji. Jeżeli jednak nie uiścimy naszych zobowiązań gmina będzie mogła egzekwować od nas tak jak w przypadkach zaległości podatkowych zapłaty w trybie postępowania egzekucyjnego administracji, a wszelkie spory będą rozwiązywane w sądach administracyjnych.

Korzyści z segregacji

W przypadku, gdy właściciel wybrał selektywny sposób zbierania odpadów w swojej deklaracji, będą obowiązywały go automatycznie niższe stawki. Co oznacza, że będzie on płacił mniej od tych, którzy nie segregują śmieci. Gminy same określają sposób segregacji oraz to, o ile stawki będą niższe jednocześnie zachęcając mieszkańców do segregacji śmieci. Określają one przy tym także: ilość frakcji, pojemników oraz worków o odpowiednich kolorach.

Ministerstwo Ochrony Środowiska widzi w tym nowym systemie wiele korzyści. Przykładowo łatwiej pozbędziemy się problematycznych odpadów takich jak np.: zużyty sprzęt RTV i AGD, wyczerpane baterie, przeterminowane leki, stare meble oraz odpady budowlane. Ułatwią nam to nowe przepisy , które zobowiązują gminę do zorganizowania punktów zbiórki elektryczności, czy innych problemowych odpadów. Gmina powinna udostępnić na stronie internetowej m.in. informacje o punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych.

Ponadto segregując odpady przyczyniamy się do ochrony środowiska oraz oszczędzamy zasoby naturalne, takie jak woda czy energia. Można powiedzieć, że segregacja to czysty zysk.

Co gdy nie dopełnimy obowiązku selektywnego zbierania odpadów?

Segregacja jest dużym  obarczeniem dla osoby decydującej się na te formę, gdyż będzie ona musiała przestrzegać przyjętego zobowiązania w należyty sposób jednocześnie licząc się z tym, iż w każdej chwili może zostać skontrolowana przez gminę. W celu przeprowadzenia kontroli przestrzegania przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz prawa do żądania okazania stosownych dokumentów wójt gminy/burmistrz/prezydent miasta może upoważnić podległych mu odpowiednich funkcjonariuszy do wstępu na teren nieruchomości. Zaś firma odbierająca odpady ma obowiązek zawiadomić gminę o niedopełnieniu przez właściciela nieruchomości obowiązku segregacji śmieci.

Segregacja w spółdzielniach

W spółdzielniach mieszkaniowych odpowiedzialność za segregowanie odpadów jest zbiorowa. Dlatego też, w sytuacji, gdy  dojdzie do zaniechania segregacji przez jednego z mieszkańców, a zawiadomiona zostanie o tym gmina, np. przez firmę odbierającą odpady, gmina policzy za odpady według stawki wyższej, tj. odpowiedniej w danej gminie za zmieszane odpady. W takiej sytuacji gmina  naliczy właścicielowi opłatę jak za odpady zmieszane.

Wtedy spółdzielnia może zapłacić za odbiór odpadów nawet kilkaset tysięcy złotych więcej.

Autor: Aldona Zych