REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy można domagać się odszkodowania za szkody

Subskrybuj nas na Youtube
odszkodowanie
odszkodowanie

REKLAMA

REKLAMA

Podatnik poszkodowany wskutek błędnej decyzji organu podatkowego może domagać się odszkodowania. Odszkodowanie obejmuje zarówno szkodę rzeczywistą, jak i utracone korzyści, ale to podatnik musi je udowodnić.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ORGANÓW PODATKOWYCH

REKLAMA

REKLAMA

Kiedy można domagać się odszkodowania za szkody

Podatnik poszkodowany wskutek błędnej decyzji organu podatkowego może domagać się odszkodowania. Odszkodowanie obejmuje zarówno szkodę rzeczywistą, jak i utracone korzyści, ale to podatnik musi je udowodnić.

Niejasne przepisy podatkowe poddawane ciągłym zmianom to jeden z najczęstszych powodów uchylania decyzji podatkowych przez sądy administracyjne. Ale nie jedyny. Są też błędy i pomyłki proceduralne, które kosztują podatników duże pieniądze. Szkody często bywają nieodwracalne, a doprowadzone na skraj bankructwa firmy coraz częściej występują o odszkodowania.

Podstawowe przepisy

Gwarancję dochodzenia roszczeń odszkodowawczych można znaleźć już w samej konstytucji. Zgodnie z art. 77 ust. 1 konstytucji każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.

REKLAMA

Od 1 stycznia 2007 r. zmieniły się przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczej. Obowiązujące wcześniej zasady zastąpił jeden przepis stanowiący, że do odpowiedzialności odszkodowawczej stosuje się przepisy prawa cywilnego. Jak widać, same przepisy podatkowe nie ustanawiają już odrębnych reguł dochodzenia odszkodowania za błędne decyzje organów podatkowych, ale odsyłają wprost do przepisów kodeksu cywilnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zgodnie z kodeksem cywilnym organy władzy publicznej ponoszą odpowiedzialność nie tylko za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie, ale także zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Odpowiedzialność w tym przypadku ponosi Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Jeżeli jednak wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.

Trzeba podkreślić, że zakres odpowiedzialności nie ogranicza się tylko do szkody powstałej w wyniku działania organu podatkowego. Fiskus ponosi odpowiedzialność także wtedy, gdy szkoda powstanie wskutek niepodjęcia działania, czyli zaniechania.

WAŻNE

Gdy szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą

Podstawą dochodzenia odszkodowania jest szkoda wyrządzona m.in. przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji. Decyzja musi być ostateczna, a naprawienia szkody można żądać dopiero po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Gdy szkoda została natomiast wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.

Ważne zasady

Przepisy regulujące omawianą kwestię mogą wydawać się trochę zawiłe. Jednak wynika z nich kilka zasad. Przede wszystkim z roszczeniem o naprawienie szkody powstałej w związku z działaniem czy zaniechaniem organu podatkowego podatnik występuje bezpośrednio do sądu cywilnego. Decyzja, z którą wiąże się roszczenie, musi być ostateczna. Podatnik musi wcześniej wystąpić o stwierdzenie niezgodności z prawem decyzji we właściwym postępowaniu. W praktyce zasadniczo będzie oznaczało to konieczność zakwestionowania decyzji podatkowej w postępowaniu odwoławczym, a następnie zaskarżenie do sądu administracyjnego, który potwierdzi jej niezgodność z prawem. Trzeba podkreślić, że podatnik może dochodzić zarówno szkody rzeczywistej, jak i utraconych korzyści. W praktyce otrzymanie odszkodowania z tego drugiego tytułu będzie bardziej kłopotliwe. Podatnik w postępowaniu cywilnym musi przedstawić dowody potwierdzające powstanie szkody, jej rozmiar oraz związek przyczynowy między zaistniałą szkodą a decyzją podatkową. O ile straty rzeczywiste łatwo wyliczyć i udokumentować, o tyle utracone korzyści, np. wskazanie na utratę potencjalnych kontraktów, które nie doszły do skutku, udowodnić trudniej.

W jednym z orzeczeń Sąd Apelacyjny w Warszawie wskazał, że jeżeli bezprawne działanie organu celnego polegało na wydaniu nieważnej decyzji o przepadku towaru i następnie jego sprzedaniu, to w granicach normalnego związku przyczynowego pozostaje jedynie uszczerbek majątkowy związany z utratą przez poszkodowanego prawa własności tego towaru.

Jak zauważył sąd, zgodnie z ogólnymi regułami odpowiedzialności zawartymi w art. 361 par. 1 kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność jedynie za normalne następstwa działania, z którego szkoda wynikła. A to oznacza, że pomiędzy działaniem organu a szkodą istnieć musi normalny związek przyczynowy, tj. gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest normalnym następstwem tego typu zdarzeń (działań). W ocenie sądu szkoda, jaką poniósł powód w wyniku bezprawnego działania organów celnych, ograniczała się w tym przypadku jedynie do utraty przez niego prawa własności węgla, który został sprzedany w ramach orzeczonego przepadku. Za szkodę sąd nie uznał poniesionych przez podatnika kosztów postoju wagonów z węglem, przewozu węgla ani też kosztów rozładunku. Zdaniem sądu wszystkie te wydatki są jedynie konsekwencją postępowania powoda, który przedstawił do odprawy organom celnym towar, na którego wprowadzenie do obrotu w kraju nie miał zezwolenia.

Sąd nie zakwestionował co do zasady możliwości dochodzenia utraconych korzyści w sprawach podatkowych czy celnych. Jednak podkreślił, że pomiędzy utraconymi przez uprawnionego korzyściami a bezprawnym działaniem organu musi zachodzić związek przyczynowy (wyrok z 20 października 2005 r., sygn. akt I ACa 436/05, opublikowany w OSP 2006/7-8/92.).

W innym wyroku Sąd Najwyższy wyjaśnił z kolei, że jeżeli wskazywany przez powoda uszczerbek majątkowy pozostaje poza granicami normalnego związku przyczynowego, to nie została spełniona jedna z przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, także Skarbu Państwa, za szkodę spowodowaną wydaniem decyzji podatkowej (wyrok z 14 grudnia 2004 r., sygn. akt II CK 248/04, niepublikowany).

JAK UBIEGAĆ SIĘ O ODSZKODOWANIE

Podatnik, składając pozew do sądu cywilnego, powinien:

• wykazać związek między szkodą a decyzją,

• przedstawić dowody potwierdzające szkodę, np. odszkodowanie dotyczy szkody z tytułu kosztów kredytu zaciągniętego na spłatę określonych decyzją podatków, należy przedłożyć umowę kredytu, wyciągi bankowe dokumentujące poszczególne spłaty, koszty prowizji, weksli, opłat itd.,

• w przypadku dochodzenia utraconych korzyści przedłożyć korespondencję z postępowania, np. wnioski o wstrzymanie decyzji, informacje o potencjalnych stratach powstałych z wykonania decyzji, kar umownych związanych z niemożnością wywiązania się z dostaw w związku z egzekucją lub zabezpieczeniem potencjalnych zaległości, zatrzymaniem zwrotów VAT itp.

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 260 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

• Art. 417-4172 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Co z samochodami zakupionymi do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

REKLAMA

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

REKLAMA

Faktury korygujące w KSeF: Jak powinny być wystawiane od lutego 2026 roku?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

REKLAMA