REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podział majątku wspólnego małżonków a podatek

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Podział majątku wspólnego małżonków a podatek
Podział majątku wspólnego małżonków a podatek

REKLAMA

REKLAMA

Podział majątku wspólnego małżonków a podatek. Małżonkowie, którzy dokonują podziału małżeńskiego majątku wspólnego (tzw. ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej) mają wątpliwości, czy od tego podziału muszą zapłacić podatek.

Czym są: majątek wspólny małżonków, wspólność i rozdzielność majątkowa, podział majątku wspólnego

Majątek wspólny

REKLAMA

Relacje majątkowe między małżonkami regulują przepisy ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Kro). Zgodnie z art. 31 § 1 Kro z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową (np. majątek nabyty przed ślubem, spadki, czy darowizny - zob. art. 33 Kro) należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Rozdzielność majątkowa małżonków

Na podstawie art. 47 § 1 i § 2 Kro małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa - tzw. intercyza). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.

Zgodnie z art. 52 § 1 Kro z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
Rozdzielność majątkowa powstaje też z mocy prawa, w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków (art. 53 § 1 Kro).
Ponadto na podstawie art. 54 § 1 Kro orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej.

Podział majątku wspólnego

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Z wyżej wskazanych przepisów Kro wynika, że wspólność majątkowa małżeńska ustaje w szczególności w następujących przypadkach:
- w przypadku ustania małżeństwa, np. w wyniku rozwodu,
- w przypadku zawarcia przez małżonków umowy ją znoszącej (intercyzy) i wprowadzającej rozdzielność majątkową,
- w razie orzeczenia sądu ustanawiającego w miejsce wspólności majątkowej pełną rozdzielność na żądanie jednego z małżonków,
- w razie orzeczenia separacji małżonków, ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków oraz w przypadku ogłoszenia upadłości jednego z nich.

Ale samo ustanie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej nie wystarczy. Trzeba jeszcze prawnie (i fizycznie) podzielić wspólny majątek, co mogą zrobić małżonkowie zgodnie (w umowie) lub w drodze postępowania sądowego.

Nie wchodząc głębiej w zasady podziału wspólnego majątku małżonków trzeba zaznaczyć, że podział ten jest typową instytucją prawną prawa rodzinnego i opiekuńczego. Podział ten wykazuje odrębne cechy od zniesienia współwłasności, unormowanego w Kodeksie cywilnym.
Na podstawie art. 211 Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740, ze zm.) każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Podatek od spadków i darowizn

W przepisach aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie zostało wymienione nabycie w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, jako podlegające podatkowi od spadków i darowizn.
Organy podatkowe zauważają, że podział majątku wspólnego małżonków jest inną instytucją prawną od zniesienia współwłasności, unormowanego w Kodeksie cywilnym. Dlatego też podział majątku wspólnego małżonków nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Do podziału majątku wspólnego nie ma również zastosowania art. 1a pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn dotyczący nieodpłatnego nabycia własności rzeczy wspólnej i wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli. Tak np. argumentował Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 30 kwietnia 2021 r. (sygn.: 0111-KDIB2-3.4015.45.2021.1.ASZ).

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)

REKLAMA

Na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Zatem wyraźnie ustawa o PIT wyłącza poza swój zakres:
- przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej, jak również
- przychody z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Przychodem z podziału majątku wspólnego jest wartość otrzymanego przez każdego z małżonków majątku, a także wartość spłat (dopłat) otrzymywanych przez małżonków z tytułu podziału majątku. Wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z tego tytułu przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Taką argumentację zaprezentował Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 14 lipca 2020 r. (sygn.: 0115-KDIT2.4011.322.2020.4.KC).

Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

Podział majątku wspólnego małżonków nie został też wymieniony jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Co prawda podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat (lub dopłat). Ale organy podatkowe (także w kontekście PCC) przyznają, że „(…) podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.), i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.” (zob. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 marca 2017 r. , sygn. 2461-IBPB-2-1.4514.26.2017.1.MD).
W tej interpretacji Dyrektor KIS stwierdził, że „Należy zatem zgodzić się z Wnioskodawczynią, że nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych podział majątku, dokonany w formie aktu notarialnego, będący podstawą spłaty pieniężnej lub dopłaty pieniężnej dokonanej na skutek podziału majątku wspólnego po rozwodzie, które to rozliczenie dokonywane jest na skutek podziału majątku wspólnego i stanowi integralną część każdego rozstrzygnięcia dotyczącego podziału majątku po rozwodzie.”

Paweł Huczko

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PKWiU 2025 - będzie nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015.

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA