Odpowiedzialność karna skarbowa za brak połączenia z Centralnym Repozytorium Kas

• Przesyłanie danych do Centralnego Repozytorium Kas
• Czy system teleinformatyczny to księga podatkowa?
• Kara za brak polaczenia z CRK?

Przesyłanie danych do Centralnego Repozytorium Kas

Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Od 1 maja 2019 r., podatnicy wykorzystujący kasę online mają obowiązek przesyłania danych do Centralnego Repozytorium Kas (dalej: CRK). Jak wynika z art. 111a ustawy o VAT, CRK jest systemem teleinformatycznym, służącym do odbierania i gromadzenia danych z kas rejestrujących, analizy i kontroli z tych kas oraz przesyłania poleceń do kas dotyczących pracy tych kas. 

Kasy rejestrujące łączą się z CRK w sposób bezpośredni, ciągły, zautomatyzowany lub na żądanie Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 Ordynacji podatkowej, czyli strukturze JPK. Łączenie odbywa się za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej. 

Podatnicy są obowiązani do zapewnienia połączenia kas online z CRK. Jeśli zdarzy się sytuacja, w której podatnik czasowo lub stale nie może zapewnić tego połączenia, należy zgodnie z art. 111 ust. 3ab ustawy o VAT, w przypadku czasowego braku polaczenia - prowadzić ewidencję sprzedaży i zapewnić to połączenie niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn; z kolei w przypadku trwałego braku połączenia - podatnik jest obowiązany prowadzić ewidencję sprzedaży i za zgodą naczelnika urzędu skarbowego zapewnić to połączenie w ustalonych z naczelnikiem urzędu skarbowego odstępach czasowych.

Z przepisów wynika wprost, że CRK jest systemem teleinformatycznym, gdzie za pomocą sieci telekomunikacyjnej podatnicy przesyłają określone dane, które są zawarte w ewidencjach sprzedaży. Zatem CRK czy przesył tych danych nie jest ewidencja sprzedaży w rozumieniu ustawy o VAT. 

Czy system teleinformatyczny to księga podatkowa?

Organy skarbowe za brak połączenia próbują karać podatników. Nakładane mandaty dotyczą braku ewidencji sprzedaży lub jej wadliwości. Czy słusznie? 

Ogromne wątpliwości budzi fakt, czy system teleinformatyczny to księga podatkowa. Ustawodawca zdecydowała na potrzeby ustawy karnej skarbowej w sposób samodzielny, a nie blankietowy zdefiniować pojęcie ksiąg wraz z karalnymi sposobami ich prowadzenia (nierzetelnym i wadliwym) za które w rozumieniu kodeksu karnego skarbowego uważa się: 

1) księgi rachunkowe;

2) podatkową księgę przychodów i rozchodów;

3) ewidencje;

4) rejestry;

5) inne podobne urządzenia ewidencyjne, do których prowadzenia zobowiązuje ustawa, a w szczególności zapisy kasy rejestrującej.

W punkcie 5 precyzuje się, że w stosunku do zapisów kas rejestrujących, księgą nie jest kasą, lecz sam zapis z kasy rejestrującej, a obowiązek prowadzenia danego urządzenia ewidencyjnego musi wynikać z aktu rangi ustawowej. 

W rozumieniu kodeksu karnego skarbowego:

• księga nierzetelna jest to księga prowadzona niezgodnie ze stanem rzeczywistym; 
• księga wadliwa jest to księga prowadzona niezgodnie z przepisem prawa.

Kara za brak polaczenia z CRK?

Czy można zatem karać podatnika za brak polaczenia z CRK? Zasadniczo system teleinformatyczny, którym jest CRK nie jest ewidencją czy urządzeniem ewidencyjnym do którego podatników zobowiązuje ustawa. Jest to tylko system, do którego w czasie rzeczywistym podatnik przesyła zapisy z kas rejestrujących do Szefa KAS, które są prowadzone i gromadzone przez te urządzenia. Zatem nie można powiedzieć, że podatnik nie prowadzi księgi, a tym bardziej określać braku przesyłu danych za wadliwy lub nierzetelny sposób prowadzenia ksiąg w rozumieniu kodeksu karnego skarbowego. 

Gdyby przyjąć prostą konstatację, jaką przyjmują organy skarbowe, że każdy brak połączenia jest karany to dochodzimy do absurdu, gdzie wyłączenie kasy poza godzinami pracy punktu sprzedaży byłoby karane. Kasa nie musi przesyłać danych bez przerwy. Co potwierdza przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 11 grudnia 2020 r., sygn.  0111-KDIB3-2.4012.720.2020.2.MN, w której czytamy: "(...) co do zasady kasa powinna być połączona z internetem w czasie godzin pracy czyli otwarcia punktu usługowego lub firmy, a nie tylko wtedy gdy dochodzi do transakcji sprzedaży. (…) ze względu na charakter prowadzonej działalności, tj. w sytuacji gdy sprzedaż będzie prowadzona wyłącznie po zakończeniu wykonywania usługi remontowej, która jak wskazał Wnioskodawca może trwać parę tygodni kasa on-line nie musi być włączona przez cały czas (...)".

Mając na uwadze powyższe, w obecnym stanie prawnym wątpliwym jest nakładanie mandatów na podatników za brak połączenia z systemem teleinformatycznym, który w rozumieniu kodeksu karnego skarbowe nie jest ewidencją, zatem nie można powiedzieć, że w myśl tej ustawy ewidencja jest prowadzona w sposób wadliwy lub nierzetelny. Podatnicy przesyłają co miesiąc ewidencję sprzedaży w formie JPK, w której mieści się m.in. zapis danych z kasy rejestrującej. Dopiero brak takiej ewidencji lub jej nierzetelność czy wadliwość jest karana na gruncie kks.