Jak rozpoczyna się kontrola podatkowa – czynności kontrolne u podatnika czy w urzędzie?
REKLAMA
REKLAMA
Kontrola podatkowa to procedura uregulowana w Dziale VI ustawy z 27 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Przepisy tej ustawy formułują wiele wymogów i ograniczeń związanych z prowadzeniem kontroli podatkowej. Dlatego też, po formalnym wszczęciu kontroli podatkowej (o czym pisałem w artykule: Wszczęcie kontroli podatkowej - procedura i praktyka), jeszcze zanim nastąpi przejście do przeglądania ksiąg podatkowych i dokumentów źródłowych podatnika, należy rozstrzygnąć kilka kwestii formalnych, ważnych dla dalszego przebiegu kontroli podatkowej.
REKLAMA
Najistotniejszymi z punktu widzenia kontrolujących urzędników jest prawo kontrolowanego do uczestnictwa w czynnościach kontrolnych oraz konieczność przeprowadzania czynności kontrolnych w ściśle określonych miejscach.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
Zgodnie bowiem z art. 285 § 1 Ordynacji podatkowej, czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego lub pełnomocnika, chyba że kontrolowany zrezygnuje z prawa uczestniczenia w czynnościach kontrolnych.
REKLAMA
Zgodnie natomiast z art. 285a § 1 w/w ustawy czynności kontrolne prowadzone są w siedzibie kontrolowanego, w innym miejscu przechowywania dokumentacji oraz w miejscach związanych z prowadzoną przez niego działalnością i w godzinach jej prowadzenia, a w przypadku skrócenia w toku kontroli czasu prowadzenia działalności – czynności kontrolne mogą być prowadzone przez 8 godzin dziennie. W przypadku, gdy księgi podatkowe są prowadzone lub przechowywane poza siedzibą kontrolowanego, kontrolowany na żądanie kontrolującego obowiązany jest zapewnić dostęp do ksiąg w swojej siedzibie albo w miejscu ich prowadzenia lub przechowywania, jeżeli udostępnienie ich w siedzibie może w znacznym stopniu utrudnić prowadzenie przez kontrolowanego bieżącej działalności.
Przepisy Ordynacji podatkowej nie wskazują momentu w trakcie kontroli podatkowej, w którym należy rozstrzygnąć powyższe kwestie. Ich charakter powoduje jednak, iż kontrolujący już na samym początku kontroli podatkowej, zaraz po jej formalnym rozpoczęciu, starają się poprzez tzw. „oświadczenia” rozstrzygnąć obie powyższe kwestie na swoją korzyść. Urzędnikom zazwyczaj wygodniej jest, kiedy mogą przeglądać dokumenty bez stałej obecności kontrolowanego lub jego reprezentanta. Mogą porozumiewać się w takiej sytuacji swobodnie. Nie muszą też udzielać informacji i odpowiadać na stresujące pytania kontrolowanego dotyczące aktualnych przepisów podatkowych. Mogą też oczywiście robić przerwy na ważne rozmowy dotyczące bieżącego funkcjonowania urzędu czy życia osobistego. Aby dodatkowo poprawić komfort swojej pracy, urzędnicy starać się też będą do ustalenia miejsca wykonywania czynności kontrolnych innych, niż wskazanych w w/w art. 285a § 1 Ordynacji podatkowej.
Zgodnie bowiem z art. 285b w/w ustawy, kontrola lub poszczególne czynności kontrolne za zgodą kontrolowanego mogą być przeprowadzane również w siedzibie organu podatkowego, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli lub kontrolowany zrezygnował z uczestniczenia w czynnościach kontrolnych.
Przeglądanie dokumentów podatnika przy swoim biurku, w siedzibie organu podatkowego, zapewnia zdecydowanie większy komfort pracy niż siedziba kontrolowanego. Pomijając już takie kwestie jak nieogrzewane, ciasne czy za głośne pomieszczenia jakie udostępniają kontrolującym podatnicy, kontrola w siedzibie organu zapewnia przede wszystkim spokój.
Dodatkowo, w przypadku wątpliwości co do poprawności rozliczeń kontrolowanego można w każdej chwili skonsultować się z kierownikiem, radcą prawnym czy też nawet z kolegą urzędnikiem. Popijając na spokojnie kawę można zagłębić się w interpretacje podatkowe czy też orzeczenia sądów administracyjnych.
W związku z powyższym istnieje duże prawdopodobieństwo, iż kontrolujący w dniu wszczęcia kontroli podatkowej podsuną Państwu dwa oświadczenia do podpisania:
- oświadczenie o zgodzie na przeprowadzenie czynności kontrolnych w siedzibie urzędu;
- oświadczenie o rezygnacji z prawa do uczestnictwa w czynnościach kontrolnych.
Prawdopodobnie najpierw dostaną Państwo do podpisania oświadczenie, w którym wyrażą Państwo zgodę na przeprowadzenie czynności kontrolnych w siedzibie urzędu. Potem zaś oświadczenie o rezygnacji z prawa do uczestnictwa w czynnościach kontrolnych. Dlaczego w tej kolejności?
Uzasadnienie podsunięcia pierwszego oświadczenia będzie mniej więcej takie: „po co będziemy tu Państwu przeszkadzać, lepiej zabierzmy dokumenty do urzędu i tam będziemy sobie na nich pracować”. Na pierwszy rzut oka jest to argumentacja jeszcze do przyjęcia i może będą Państwo skłonni zaakceptować takie rozwiązanie.
Uzasadnienie drugiego oświadczenia, o rezygnacji z prawa do uczestnictwa w czynnościach kontrolnych, będzie mniej więcej takie: „nie ma sensu Pana/Pani wzywać jak będziemy w urzędzie przeglądać dokumenty, lepiej niech Pan/Pani sobie tu pracuje, a my w urzędzie spokojnie przejrzymy wasze dokumenty”. Gdyby najpierw zaproponowano oświadczenie o „rezygnacji z prawa do uczestniczenia w czynnościach kontrolnych” mogłaby się u kontrolowanego zapalić czerwona lampka. Podatnik mógłby zacząć dociekać dlaczego ma rezygnować z prawa do uczestnictwa w czynnościach kontrolnych.
Jeśli zależy więc Państwu na szybkości kontroli, lepiej nie zgadzać się na prowadzenie czynności w siedzibie urzędu.
Jeśli czynności kontrolne będą przeprowadzane w siedzibie Państwa firmy, jest szansa że będą trwały krócej. Państwa obecność w trakcie czynności kontrolnych zawsze w jakimś stopniu wpływa na zachowanie i pracę kontrolujących urzędników. Konieczność poświęcenia uwagi osobie podatnika, rozmowa z nim, osłabia zdolność do koncentracji i w efekcie znalezienia nieprawidłowości. Co więcej, istnieje większe prawdopodobieństwo, że kontrolujący popełnią błędy.
Błędy te, w przypadku zaistnienia sporu z organem podatkowym, mogą działać na korzyść podatnika na dalszych etapach procedury rozstrzygania sporu, tj. w trakcie postępowania podatkowego i postępowania przed sądem administracyjnym.
REKLAMA
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat