REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy kara umowna podlega VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Michalak
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Obciążyliśmy naszego kontrahenta (nabywcę) karą umowną za niedotrzymanie warunków umowy. W wyniku zerwania umowy nie dojdzie do świadczenia przez nas usług na jego rzecz. Kontrahent zapłacił nam część kary oraz przekazał materiały i towary o wartości odpowiadającej pozostałej części kary umownej. Jakie będą dla nas jako sprzedawcy skutki podatkowe (VAT i dochodowy)? Co w sytuacji, gdyby kontrahent uiścił karę w formie pieniężnej?

RADA

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Kara umowna jest formą odszkodowania. Nie stanowi wynagrodzenia. Tym samym nie podlega opodatkowaniu VAT. Jednak w sytuacji, gdy nabywca zobowiązany do jej uiszczenia przekazuje sprzedawcy materiały zamiast odszkodowania w formie pieniężnej - będzie to nieodpłatna dostawa towarów, która podlega opodatkowaniu VAT, gdy przekazującemu przysługiwało prawo do odliczenia VAT. W podatku dochodowym otrzymana przez sprzedawcę kara pieniężna stanowi przychód dla otrzymującego ją podatnika w dacie jej faktycznego otrzymania od podmiotu wypłacającego taką karę.

UZASADNIENIE

Opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. W niektórych przypadkach opodatkowaniu będzie podlegało także nieodpłatne świadczenie usług i nieodpłatna dostawa towarów. W Państwa przypadku nie ma to jednak znaczenia. Nie mamy bowiem do czynienia z taką sytuacją.

REKLAMA

Z treści pytania wynika, że otrzymali Państwo karę umowną od nabywcy, który prawdopodobnie wycofał się z zawartej umowy kupna. Kara umowna może wystąpić pod dwiema postaciami. Pod postacią pieniądza - jest to najczęściej spotykany sposób rekompensaty, odszkodowania. Ale może również wystąpić pod postacią przekazanych towarów czy materiałów o równowartości kary pieniężnej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kara umowna w formie pieniądza

Aby dana czynność (dostawa towarów lub usługa) podlegała opodatkowaniu VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym między świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, polegający na tym, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Zagadnienie kar umownych regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Artykuł 483 § 1 k.c. stanowi, że można zastrzec w umowie, iż naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis art. 483 Kodeksu cywilnego jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa. Kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań. Odstąpienie od umowy stanowi realizację uprawnień związanych z określonymi wypadkami niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań z umów wzajemnych. Skuteczne odstąpienie od umowy stanowi w pewnym sensie potwierdzenie, że istotnie, miał miejsce przypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez drugą stronę. Zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy można zatem traktować jako formę uproszczenia redakcji warunków umowy, która pozwala na przyjęcie przez strony, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, które uprawnia stronę do odstąpienia od umowy, stanowi jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej.

WAŻNE!

Odstąpienie od umowy stanowi jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej, jeśli taki zapis znalazł się w umowie zawartej między stronami.

W omawianym przypadku mamy do czynienia z karą umowną stosowaną na podstawie art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego. Gwarantuje on stronie umowy uzyskanie w uproszczonym trybie zadośćuczynienia za szkodę oraz utracone korzyści związane z niewypełnieniem warunków umowy. Jeśli kara umowna jest wypłacana w formie pieniężnej, nie będzie podlegała VAT. Po pierwsze, pieniądz nie jest towarem ani usługą. Otrzymana kara umowna, wynikająca z niewywiązania się z umowy, nie stanowi ekwiwalentu za usługę, gdyż usługa nie została wykonana. Kara umowna, którą Czytelnik obciążył nabywcę, nie stanowi zapłaty za usługę, lecz pełni funkcję odszkodowawczą (sankcyjną).

Stanowisko takie potwierdza również orzecznictwo ETS. I tak, w sprawie o sygn. C-16/93 między R.J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), ETS stwierdził, że: (...) świadczenie usług realizowane jest za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2 (1) Szóstej Dyrektywy i stąd podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy.

W innej sprawie o sygn. C-277/05 Société thermale d'Eugénie-les-Bains przeciwko Ministre de l'Économie, des Finances et de l'Industrie - Francja, ETS stwierdził, że: Artykuły 2 ust. 1 i art. 6 ust. 1 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu.

Reasumując, kara umowna za niewywiązanie się z warunków umowy, pełniąca funkcję odszkodowawczą, nie stanowi zapłaty za usługę, lecz rekompensatę za poniesione przez Czytelnika ewentualne koszty (straty), i nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Gdy płaci ją zarówno sprzedawca, jak i nabywca kara nie podlega VAT.

Kara umowna w formie towaru czy materiału

W Państwa przypadku nabywca przekazał karę umowną również w postaci towarów czy materiałów. Zatem dokonał nieodpłatnej dostawy towarów za kwotę, na jaką opiewała kara umowna. Według organów podatkowych jest to nieodpłatna dostawa towarów, jeśli przekazującemu towary przysługiwało prawo do odliczenia VAT, gdyż w zamian nabywca towarów nie dokonuje żadnego świadczenia. Przede wszystkim Państwa kontrahent powinien to przekazanie udokumentować, wystawiając fakturę wewnętrzną. Należy zastosować stawkę właściwą ze względu na to, co jest przedmiotem dostawy towaru. Zatem w Państwa przypadku podatnik, który przekazał towary w ramach kary umownej, musi wystawić fakturę wewnętrzną. Państwa firma również nie rozlicza w VAT otrzymania tych towarów.

Skutki w podatku dochodowym

Kara umowna jest przychodem dla otrzymującego ją podatnika w dacie jej faktycznego otrzymania od podmiotu wypłacającego karę. Zgodnie z ogólną zasadą za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Za datę powstania przychodu uważa się natomiast (z zastrzeżeniem ustawowych wyjątków) dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie późniejszy niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. Dlatego w tym przypadku za datę powstania przychodu należy uznać dzień otrzymania zapłaty.

• art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11

• art. 483 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 228, poz. 1506

• art. 14 ust. 2 pkt 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100

Ewa Michalak

ekspert w zakresie VAT

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn VAT

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Geopolityka zaczyna sterować światowym handlem i logistyką

OECD ostrzega, że masowy reshoring może kosztować świat 18 proc. spadku w handlu i 5 proc. ubytku w PKB. Coraz więcej managerów zarządzających logistyką deklaruje jednocześnie, że szuka nowych źródeł zaopatrzenia i alternatywnych wobec Chin lokalizacji dla produkcji i inwestycji. Nie ma już żadnych wątpliwości, że globalne łańcuchy dostaw ulegają transformacji, niestety nie widać tego w Polsce, choć mamy pewne przewagi, które stawiają nas w uprzywilejowanej pozycji w Europie.

KSeF 2026: obowiązek kodowania faktur ustrukturyzowanych. Dlaczego nie uprawnienie?

Obowiązek kodowania faktur ustrukturyzowanych oraz ich elektronicznych „zastępników” nie ma obiektywnie większego sensu – twierdzi prof. dr hab. Witold Modzelewski. I postuluje nowelizację przepisów, która powinna zamienić ten obowiązek na zwykłe uprawnienie podatnika.

Prof. Modzelewski: Przepisy regulujące KSeF są sprzeczne z prawem UE

Jak twierdzi prof. dr hab. Witold Modzelewski, przepisy o KSeF są sprzeczne z art. 90 dyrektywy 2006/112/UE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, która nakazuje określić państwom członkowskim m.in. warunki zmniejszenia podstawy opodatkowania w przypadku anulowania faktur.

Najczęstsze błędy w zarządzaniu finansami firmowymi: co możesz zmienić nawet od jutra

Wielu przedsiębiorców zaczyna swoją działalność z pasją i determinacją, szybko zdobywając pierwszych klientów. Jednak po kilku miesiącach pojawia się rozczarowanie: są przychody, ale brakuje gotówki. To nie przypadek – to efekt powtarzalnych błędów w zarządzaniu finansami, które można wyeliminować, jeśli tylko się je rozpozna i zrozumie.

REKLAMA

Decyzja RPP w sprawie stóp procentowych

Rada Polityki Pieniężnej obniżyła w środę stopy procentowe o 25 pkt. bazowych; stopa referencyjna wyniesie 4,5 proc. w skali rocznej. To czwarta obniżka stóp procentowych w tym roku.

Umowy o dzieło mniej popularne. ZUS pokazał statystyki

Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkich zleceń – aż 28 proc. trwa jeden dzień, a najwięcej wykonawców tych umów to osoby w wieku 30–39 lat. Dane ZUS za pierwsze półrocze wskazują na rosnący udział sektorów kreatywnych, takich jak informacja i komunikacja.

Reeksport po nieudanej dostawie – jak prawidłowo postąpić?

Eksport towarów poza Unię Europejską jest procesem wieloetapowym i wymaga zarówno sprawnej logistyki, jak i poprawnego dopełnienia obowiązków celnych oraz podatkowych. Pomimo starannego przygotowania, czasami zdarzają się sytuacje, w których kontrakt handlowy nie zostaje zrealizowany – odbiorca w kraju trzecim z różnych powodów nie przyjmuje przesyłki. W rezultacie towar wraca na teren Unii, co rodzi szereg pytań: jak ująć taki zwrot w dokumentacji? czy trzeba korygować rozliczenia podatkowe? jak ponownie wysłać towar zgodnie z przepisami?

Księgowość influencerów i twórców internetowych. Rozliczanie: barterów, donejtów, kosztów. Kiedy trzeba zarejestrować działalność?

Jak rozliczać nowoczesne źródła dochodu i jakie wyzwania stoją przed księgowymi obsługującymi branżę kreatywną? Influencerzy i twórcy internetowi przestali być ciekawostką świata popkultury, a stali się pełnoprawnymi przedsiębiorcami. Generują znaczące przychody z reklam, współpracy z markami, sprzedaży własnych produktów czy kursów online. Obsługa księgowa tej specyficznej branży stawia przed biurami rachunkowymi nowe wyzwania. Nietypowe źródła przychodów, różnorodne formy rozliczeń, a także niejednoznaczne interpretacje podatkowe to tylko część tematów, z którymi mierzą się księgowi influencerów. Jak poprawnie rozliczać tę branżę? Na co zwrócić uwagę, by nie narazić klienta na błędy podatkowe?

REKLAMA

KSeF w jednostkach budżetowych – wyzwania i szanse. Wywiad z dr Małgorzatą Rzeszutek

Jak wdrożenie KSeF wpłynie na funkcjonowanie jednostek sektora finansów publicznych? Jakie zagrożenia i korzyści niesie cyfrowa rewolucja w fakturowaniu? O tym rozmawiamy z dr Małgorzatą Rzeszutek, doradcą podatkowym i specjalistką w zakresie prawa podatkowego.

Pieniądze dla dziecka: Ile razy można dać bez podatku? Jest jeden kluczowy warunek przy darowiznach

Pieniądze dziecku bez podatku można przekazać wielokrotnie, gdyż nie jest istotne ile razy, ale trzeba uważać, aby po przekroczeniu limitu kwoty wolnej od podatku od darowizn dokonać niezbędnych formalności urzędowych. Sprawdź, jakie aktualnie obowiązują kwoty wolne od podatku.

REKLAMA