Jak założyć i prowadzić ewidencję wyrobów węglowych?

Podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji

Ewidencję zużycia wyrobów węglowych (węgla, węgla brunatnego, koksu) mają obowiązek prowadzić podmioty zużywające wyroby węglowe objęte zwolnieniem na podstawie art. 31a ust. 2 pkt 1-2 oraz pkt 4-9 ustawy o podatku akcyzowym.

Autopromocja

Obowiązek prowadzenia ewidencji obejmuje więc przykładowo następujące podmioty:

- podmioty zużywające wyroby węglowe w procesie produkcji energii elektrycznej (elektrownie),

- podmioty zużywające wyroby węglowe do łącznego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej (elektrociepłownie),

Autopromocja

Konferencja: Podatki 2025
przegląd zmian i nowelizacja przepisów w 2025 roku

Sprawdź

- podmioty zużywające wyroby węglowe w pracach rolniczych, ogrodniczych, w hodowli ryb, w leśnictwie,

- zakłady energochłonne zużywające wyroby węglowe do celów opałowych (np. ciepłownie zajmujące się produkcją ciepła dla odbiorców zewnętrznych).

Konieczność prowadzenia ewidencji nie dotyczy podmiotów o których mowa w art. 31a ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym (gospodarstwa domowe, organy administracji publicznej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, podmioty systemu oświaty itp.).

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Pan Nowak kupuje węgiel na potrzeby gospodarstwa domowego. Pan Nowak korzysta ze zwolnienia od akcyzy na podstawie art. 31 a ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym, a więc nie musi prowadzić ewidencji zużycia wyrobów węglowych.

Ustawa o podatku akcyzowym określa tylko ogólne ramy prowadzenia ewidencji zużycia wyrobów węglowych na cele objęte zwolnienie. Szczegółowe reguły prowadzenia ewidencji wyrobów węglowych objętych zwolnieniem zostały określone w rozporządzeniu rozporządzeniu Ministra Finansów z 30 sierpnia 2010 r. w sprawie dokumentu dostawy, ewidencji, wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, warunków i sposobu ich zwrotu oraz środków skażających alkohol etylowy.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Akcyza na węgiel 2012 – jak korzystać ze zwolnień podatkowych

Wybór formy prowadzenia ewidencji

Ewidencja powinna być prowadzona w formie papierowej lub elektronicznej po uprzednim pisemnym poinformowaniu właściwego naczelnika urzędu celnego o formie jej prowadzenia.

Niezależnie od wybranej formy ewidencji należy ją prowadzić do okresów obejmujących rok kalendarzowy, a dane do ewidencji winny być wpisywane chronologicznie.

Przewożenie węgla bez akcyzy po 1 stycznia 2012 roku

Ewidencja w formie papierowej

Ewidencja prowadzona w formie papierowej powinna mieć formę książkową, a jej karty podlegają zszyciu przed rozpoczęciem wypełniania. Karty ewidencji numeruje się kolejno od numeru jeden i opatruje stemplem podmiotu prowadzącego ewidencję.

Następnie, tak przygotowana ewidencja winna być przedstawiona właściwemu naczelnikowi urzędu celnego do zaplombowania. Naczelnik właściwego urzędu celnego nakłada na przeszycie zamknięcie urzędowe w formie plomby zaciśniętej na elemencie mocującym przy użyciu plombownicy, a na ostatniej stronie ewidencji wpisuje liczbę jej stron i składa podpis.

Rozpoczęcie prowadzenia ewidencji w formie papierowej możliwe jest dopiero po jej zaplombowaniu przez właściwego naczelnika urzędu celnego.

Akcyza na węgiel 2012

Ewidencja w formie elektronicznej

Przedsiębiorca zużywający wyroby węglowe na cele objęte zwolnieniem może zdecydować się na prowadzenie ewidencji w formie elektronicznej.

Ewidencja w formie elektronicznej jest prowadzona zgodnie z pisemną instrukcją obsługi programu komputerowego i w taki sposób, aby:

- umożliwiała wgląd w treść dokonywanych wpisów oraz ochronę przechowywanych danych przed zniekształceniem lub utratą;

- umożliwiała dokonywanie korekty danych opatrzonej adnotacją osoby dokonującej tej korekty oraz daty jej dokonania;

- pozwalała na uzyskanie czytelnego wydruku wpisów w porządku chronologicznym;

- uniemożliwiała usuwanie wpisów.

Podmiot zamierzający prowadzić ewidencję w formie elektronicznej winien nabyć lub stworzyć program do prowadzenia ewidencji spełniający powyższe wymogi. Następnie ma obowiązek powiadomić właściwego naczelnika urzędu celnego o wyborze elektronicznej formy prowadzenia ewidencji, a po dopełnieniu tej formalności może rozpocząć prowadzenie ewidencji.

Poza prowadzeniem ewidencji w formie elektronicznej za pomocą odpowiedniego programu konieczne jest aby dodatkowo kopia prowadzonej ewidencji była przechowywana na informatycznych nośnikach danych (np. na dyskach zewnętrznych). Jednocześnie należy przechowywać ewidencji w formie papierowej po jej wydrukowaniu.

Elementy ewidencji

Ewidencja (niezależnie czy jest prowadzona w formie papierowej czy w formie elektronicznej) powinna zawierać :

1. dane dotyczące ilości wyrobów zwolnionych:

          a) nazwę wyrobów oraz ich kod CN,

          b) ilość opakowań oraz ich numery identyfikacyjne, jeżeli zostały nimi oznaczone,

          c) ilość wysłanych lub otrzymanych wyrobów zwolnionych, w tym ilość wyrobów zwolnionych zużytych na cele uprawniające do ich zwolnienia od akcyzy, oraz ich łączną ilość, obliczoną narastająco od początku roku kalendarzowego;

2. informację odpowiednio o dacie wysłania, otrzymania wyrobów zwolnionych lub ich zużycia;

3. informację o dacie wystawienia i numerach identyfikujących dokument dostawy na podstawie których wyroby zwolnione zostały wysłane, otrzymane lub zużyte;

4. informację o adresie miejsca odbioru wyrobów zwolnionych.

Termin dokonywania wpisów

Prowadząc ewidencję pamiętać trzeba, aby ilość wyrobów węglowych zwolnionych otrzymanych lub zużytych wpisywana był do ewidencji według kodów CN w 1000 kg.

Kogo będzie obowiązywać akcyza na węgiel w 2012 r.?

Wpisanie odpowiednich danych do ewidencji winno zostać dokonane niezwłocznie po otrzymaniu wyrobów zwolnionych, nie później jednak niż następnego dnia po ich odebraniu. Dopuszczalne jest wpisywanie do ewidencji ilości zużytych wyrobów węglowych raz w miesiącu, po zweryfikowaniu jej podczas dokładnej i rzeczywistej kontroli zużycia.

Elektrociepłownia prowadzi ewidencję wyrobów węglowych zużytych na cele objęte zwolnieniem. Jeżeli elektrociepłownia otrzymała przesyłkę węgla w dniu 30 września w ilości 12000 kg, to wówczas należy dokonać wpisu do ewidencji informacji o odbiorze wyrobów węglowych w dniu 30 września nie później jednak niż 1 października. Jeżeli następnie w październiku elektrociepłownia zużyła 11500 kg węgla, to elektrociepłownia może ująć w ewidencji zużycie węgla mające miejsce październiku w drodze jednego wpisu po dokonaniu dokładnej i rzeczywistej kontroli zużycia.

Pamiętać należy, że ewidencja powinna być przechowywana do celów kontroli przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ewidencja została sporządzona. W tym czasie organy podatkowe mogą bowiem kontrolować prawidłowość zapisów ewidencji zużycia wyrobów węglowych na cele objęte zwolnieniem.

Piotr Paszek, doradca podatkowy, Kierownik Zespołu ds. VAT i Akcyzy w ECDDP Sp. z o.o.