Prawo do odliczenia VAT naliczonego, gdy dostawca uczestniczył w procederze firmanctwa

Najczęściej spotykaną przyczyną firmanctwa jest chęć uniknięcia opodatkowania lub też wyższego opodatkowania. Firmanctwo zazwyczaj jest popełniane we współdziałaniu firmanta z firmującym.

Autopromocja

Zdarza się też i tak, że firmant( przedsiębiorca) bez wiedzy i zgody firmującego (inny podmiot) posługuje się jego nazwiskiem bądź danymi firmy.

Stwierdzenie firmanctwa grozi grzywną, karą pozbawienia wolności lub obiema tymi karami łącznie (art. 55 § 1 Kodeksu karnego skarbowego).

W zakresie zaś podatku VAT jest sankcjonowane brakiem prawa do odliczenia podatku naliczonego (art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług).

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

W myśl tego przepisu nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane w części dotyczącej tych czynności.

Jak ustrzec się przed nieuczciwymi podmiotami?

Podatnicy podejmując współpracę z dostawcami mogą zweryfikować na podstawie dostępnych informacji, czy dany kontrahent jest w istocie podatnikiem podatku VAT i od tego uzależnić podjęcie z nim współpracy.

Ocena wiarygodności dostawców może być przeprowadzona przez analizę dokumentów rejestracyjnych, można także wystąpić do właściwego urzędu skarbowego z wnioskiem o potwierdzenie, czy dany dostawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony- stosownie do art. 96 ust. 13 ustawy.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Pomimo podjętych działań może się jednakże okazać, że nieuczciwy dostawca uczestniczył w procederze firmanctwa, zaś podatnik o tym nie wiedział. Czy w takiej sytuacji podatnik będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego z wystawionych faktur ?

Przepisy ustawy o VAT takiej możliwości nie dają.

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

Polecamy: Firmanctwo oszustów podatkowych

Polecamy: Kontrola podatkowa

Co do zasady wyrażonej w art. 88 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo to jest jednakże obwarowane przez ustawodawcę.

W art. 88 ust. 3a pkt. 4 lit. a ustawy stwierdza bowiem, że nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane w części dotyczącej tych czynności.

Z powyższego wynika, że samo posiadanie faktury nie jest wystarczającą podstawą aby odliczyć wykazany w niej podatek naliczony. Faktura nie dokumentująca rzeczywistej sprzedaży między wskazanymi w niej kontrahentami, jest prawnie bezskuteczna. Tym samym nie może wywoływać żadnych skutków podatkowych tak u wystawcy, jak i u odbiorcy.

Podatnik może skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług tylko w odniesieniu do podatku wynikającego z faktury dokumentującej faktycznie zrealizowaną przez wystawcę czynność podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem.

Celem regulacji zawartej w art. 88 ust. 3a pkt. 4 lit. a ustawy o VAT jest uniemożliwienie występowania sytuacji, gdy kto inny dostarcza towar (świadczy usługi), a kto inny wystawia faktury.

Prawo do odliczenia podatku jest następstwem powstania obowiązku podatkowego z tytułu faktycznej czynności podatnika wystawiającego fakturę, czyli obowiązku podatkowego powstałego na poprzednim etapie obrotu. Jeżeli brak takiej faktycznej czynności u wystawcy faktury, nie może z jej tytułu powstać obowiązek podatkowy, a tym samym prawo do odliczenia podatku.

Przepisy ustawy o VAT nie dopuszczają rozliczenia podatku opartego na treści dokumentów - przepisy odnoszą się do rzeczywistego przebiegu zdarzeń w operacjach gospodarczych.

Zarówno ustawodawca jak też sądy administracyjne są w tych kwestiach zgodni - prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych w procederze firmanctwa nie przysługuje.

Źródło:

Wyrok WSA w Łodzi z 14.04.2010 r. - sygn. akt I SA/Łd 80/10;

Wyrok WSA we Wrocławiu z 3.06.2009 r. - sygn. akt I SA/Wr 368/09.