Kiedy odliczyć VAT z faktury zaliczkowej?

VAT 2019

Zasadniczo, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje w związku z prowadzoną działalnością opodatkowaną.

Kolejno ust. 2 pkt 1 lit b analizowanego przepisu wskazuje, iż kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika, potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego.

Tym samym, z literalnego brzmienia cytowanego przepisu wynika, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego w przypadku otrzymania faktury zaliczkowej jest możliwe wyłącznie gdy faktura potwierdza dokonanie zapłaty pewnej części kwoty (zaliczki, zadatku bądź raty), czyli de facto spowodowała powstanie obowiązku podatkowego dla drugiej strony transakcji (tut. wystawcy dokumentu).

Zatem należy wnioskować, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikowi za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał fakturę zaliczkową potwierdzającą dokonanie zapłaty, lub za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.

Co zrobić gdy faktura zaliczkowa nie potwierdza dokonania zapłaty, lecz jedynie wzywa do jej uiszczenia?

Odpowiadając na tą wątpliwość warto przytoczyć wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z Rzeszowa z dnia 11.03.2008 r. (sygn. I SA/Rz 932/07, Legalis), gdzie czytamy, że: „prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z otrzymaniem faktury wzywającej do zapłaty zaliczki/zadatku/raty będzie przysługiwało podatnikowi w tej części i w rozliczeniu za ten okres, w którym dokonał on zapłaty”. Sąd wskazał, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony z takiej faktury zaliczkowej będzie mieć charakter prawa zawieszonego związanego de facto z dokonaniem zapłaty tej części należności.

Jeżeli nabywca towaru lub usługi domaga się otrzymania dokumentu, na podstawie którego chce zapłacić należność (część należności) przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi nieprawidłowym jest wystawienie bądź „normalnej” faktury VAT (faktura bowiem winna potwierdzać sprzedaż czyli wydanie towaru lub wykonanie usługi) bądź też faktury VAT zaliczkowej (faktura zaliczkowa musi potwierdzać wpłatę zaliczki).

Polecamy: Komplet podatki 2019

W takiej sytuacji dokument jaki jednostka powinna wystawić winna być faktura proforma. Dokument ten nie wywołuje skutków podatkowych dla sprzedawcy, zaś nabywcy pozwala na ustalenie należnej kwoty do zapłaty. Faktura proforma może zawierać te same dane jakie jednostka ujmuje na fakturach VAT. W samej nazwie dokumentu należy natomiast bezwzględnie dodać słowo proforma (faktura proforma).