Należyta staranność w VAT a prawo odliczenia podatku naliczonego – opinia BCC

Przedstawione przez Business Centre Club szczegółowe propozycje mogą być punktem wyjścia dla Ministerstwa Finansów w ramach dalszych prac na ostatecznym kształtem Listy.

Autopromocja

Bezpośrednim powodem prac nad Listą jest zjawisko wykorzystywania mechanizmów konstrukcji podatku VAT przez nierzetelnych podatników w celu wyłudzenia VAT. Jest to również odpowiedź na liczne postulaty uczciwych przedsiębiorców, którym w wyniku działań organów skarbowych kwestionowane jest do prawo do odliczenia VAT lub prawo do zastosowania stawki 0%. Uzasadnianie jest to wyłudzeniem zwrotu podatku/nieprawidłowościami w rozliczeniach VAT, do których doszło na innym etapie łańcucha transakcji. Przedsiębiorąca obarczany jest jednak negatywnymi konsekwencjami działań innych podmiotów w łańcuchu transakcji z uwagi na brak dochowania należytej staranności kupieckiej.

Powstanie lista przesłanek należytej staranności w zakresie prawa do odliczenia VAT

W opinii Business Centre Club, dwoma głównymi celami Listy powinny być:

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

1. stworzenie mechanizmu dla organów podatkowych do oceny należytej staranności kupieckiej; oraz
2. wskazanie przedsiębiorcom możliwie najszerszego katalogu czynności jakie mogą oni podejmować w celu przeprowadzenia prawidłowego procesu weryfikacyjnego swoich kontrahentów – tak, aby nie zostali posądzeni o brak należytej staranności kupieckiej.

Efektem stosowania Listy powinno być z jednej strony ograniczenie sporów przedsiębiorców z organami podatkowymi w zakresie tego, jakie czynności stanowią o dochowaniu należytej staranności kupieckiej, z drugiej - realna ochrona uczciwych przedsiębiorców.

Równocześnie sposób opracowania Listy, jak i określone w niej mechanizmy, nie powinny pozwalać na jej wykorzystanie przez nieuczciwych podatników jako narzędzia do wyłudzania podatku VAT z pokrzywdzeniem uczciwych podatników.

Przedłożona do Ministerstwa Finansów opinia została przygotowana w oparciu o ankiety przeprowadzone pośród członków organizacji oraz doświadczenie ekspertów Business Centre Club. Przedstawione w opinii postulaty, rekomendacje i uwagi dotyczą w szczególności następujących kwestii:

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

1. Lista powinna znaleźć zastosowanie nie tylko do oceny dochowania należytej staranności kupieckiej po stronie nabywcy w transakcjach krajowych, lecz obejmować swoim zakresem także transakcje wewnątrzwspólnotowe (WDT/WNT) oraz eksport towarów.
2. Lista powinna stanowić dla organów podatkowych realny i wiążący model (wzór) oceny działań przedsiębiorcy w zakresie dochowania przez niego należytej staranności kupieckiej
   w ramach każdej transakcji.
3. Celem zapewnienia realnej ochrony przedsiębiorcom - wynikającej z zastosowania się do Listy - powinna ona zostać opublikowana w formie objaśnień podatkowych, których moc ochronna jest analogiczna jak w przypadku interpretacji ogólnych.
4. W przypadku osiągniecia tzw. progu należytej staranności – podatnikowi nie można byłoby zarzucić braku dochowania należytej staranności kupieckiej w odniesieniu do ocenianej transakcji.
5. Lista powinna przybrać formę listy czynności, które przedsiębiorąca powinien podjąć wobec swojego kontrahenta w związku z przeprowadzaną transakcją i obejmować maksymalnie szeroki katalog czynności uwzględniający różnorodność branż oraz ich specyfikę.
6. Weryfikacja danej transakcji w celu oceny dochowania należytej staranności powinna składać się z następujących etapów:

Polecamy: Biuletyn VAT

Etap I – weryfikacja podstawowa – podstawowe czynności weryfikacyjne, które winien podjąć każdy przedsiębiorca w relacjach z kontrahentami,

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Etap II – weryfikacja wątpliwości – badanie czy w okolicznościach faktycznych danej transakcji występują wątpliwości, uzasadniające dodatkową weryfikację,

Etap III – weryfikacja dodatkowa – czynności weryfikacyjne, które może podjąć podatnik,
w przypadku gdy stwierdził, że wystąpiła przynajmniej jedna wątpliwość odnośnie do okoliczności danej transakcji (stwierdzona podczas etapu II) i chce on wykazać dochowanie należytej staranności.

7. Zakres czynności, które podatnik powinien dokonać w ramach weryfikacji podstawowej (etap I), weryfikacji wątpliwości (etap II), jak również w ramach weryfikacji dodatkowej (etap III), powinien zostać określony jako zamknięty katalog czynności (przesłanek)
   – w przeciwnym razie podatnicy mimo obiektywnego dochowania należytej staranności
   w ramach danej transakcji nie będą mogli wykluczyć, że ich zachowanie będzie kwestionowane przez organy podatkowe.

Plik: Opinia Business Centre Club w sprawie listy przesłanek dochowania należytej staranności po stronie nabywcy w transakcjach krajowych w kontekście prawa do odliczenia podatku naliczonego