Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Uznanie sprzedawcy działek budowlanych jako podatnika VAT

Rafał Niszczak
Doradca podatkowy – nr wpisu 12905, księgowy
Czy podmiot dokonujący sprzedaży działek działa jako podatnik VAT?
Czy podmiot dokonujący sprzedaży działek działa jako podatnik VAT?
Wiele osób dokonując sprzedaży działek budowlanych stoi przed pytaniem, czy tak transakcja zobliguję je do naliczenia podatku VAT, a tym samym sprzedawca zostanie uznany jako podatnik w myśl ustawy o podatku od towarów i usług. Żeby odpowiedzieć na to pytania, należy w pierwszej kolejności prześledzić zapisy ustawy, definiujące czynności związane z procesem sprzedaży.

Dostawa działki budowlanej na gruncie ustawy o VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685, zwaną dalej "ustawą"), opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Kierując się dalej zapisami ustawy, art. 7 ust. 1, wskazuje, że  przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Czym zatem jest towar? Odpowiedź na to pytanie dostarcza nam zapis art. 2 pkt. 6, zgodnie z którym przez towar rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Mając na uwadze powyższe możemy jednoznacznie stwierdzić, że grunt (działka budowlana) spełnia definicję towaru, a jego sprzedaż rodzi obowiązki w zakresie podatku od towarów i usług. Tym samym oznaczałoby to, że zwyczajna osoba rozporządzająca swoim prywatnym majątkiem, chcąc sprzedać posiadane działki musiałaby liczyć się z dodatkowym obciążeniem fiskalnym w postaci podatku od towarów i usług. Na szczęście nie każda transakcja dostawy towaru, jest jednoznaczna z jej opodatkowaniem. Aby tak się stało podmiot dokonujący dostawy towaru musi działać jako podatnik. Definicja podatnika zawarta została w art. 15 ust. 1 ustawy: „podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.”

Powyższe ustalenia są w szczególności ważne, przy dostawach gruntów. Jeżeli dokonywana jest sprzedaż gruntu, a dostawca zostanie uznany jako podatnik to mimo wszystko konsekwencje tego nie muszą być dotkliwe, gdyż art. 43 ust. 1 pkt 9 wskazuje, że zwalnia się z podatku „dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.” Jeśli jednak przedmiotem dostawy są tereny budowlane, czyli zgodnie z art. 2 pkt 33 ustawy: grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, to skutkiem tego jest doliczenie podatku VAT do ceny sprzedaży. Biorąc pod uwagę, że wartości takich transakcją są zazwyczaj znaczące, to również znacząca będzie wartość podatku, a brak jego wykazania będzie wiązało się z bolesnymi konsekwencjami.

Czy podmiot dokonujący sprzedaży działek działa jako podatnik VAT?

Okazuje się, więc, że kluczowe jest ustalenie, czy dany podmiot dokonujący sprzedaży działek działa jako podatnik. Brane pod uwagę jest szereg czynników i okoliczności, które mogą przesądzić o opodatkowaniu danej transakcji. Ważne wskazówki w zakresie czynności opodatkowania dostawy działek zawiera orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych (C-180/10) oraz (C-181/10). Mimo iż minęło już sporo czasu od publikacji tego orzeczenia, to nadal jest ono podnoszone w interpretacjach podatkowych oraz procesach sądowych. Wskazuje ono, że podejmowane czynności, które są przejawem zwykłego wykonywania praw własności nie mogą być uznane za prowadzenie działalności gospodarczej. Nie ma tu znaczenia liczba, jak również zakres transakcji, jako przesądzające kryterium uznania danej czynności wykraczającej poza prywatne zarządzanie majątkiem. Aby dana transakcja podlegała opodatkowaniu, podmiot dokonujący sprzedaży musi podejmować aktywne działania, angażować środki podobnie jak to czynią profesjonalne podmioty zajmujące się obrotem gruntami. Przedmiotem licznych interpretacji jest kwestia opodatkowania transakcji zbycia działek, w których organy wskazują na elementy, które mogą przesądzić o objęciu transakcji podatkiem od towarów i usług.

W interpretacji indywidualnej z dnia 11 marca 2020 r. 0114-KDIP1-1.4012.15.2020.2.AKA podatnik (małżeństwo) nabył od osoby fizycznej działkę budowlaną, na której postawiono dom, który jednak nie został dokończony (stan surowy). Ze względu na zmianę planów małżeństwo zdecydowało się na sprzedaż działki z niedokończonym budynkiem. Jedyną aktywnością ze strony małżeństwa była publikacja reklamy na portalach ogłoszeniowych oraz skorzystanie z pomocy agencji nieruchomości. Podkreślony został również fakt, że działka nie była nigdy wykorzystywana w działalności gospodarczej (w jakikolwiek sposób), a małżonkowie nie nabyli działki z zamiarem jej późniejszej odsprzedaży. Organ uznał tutaj, że małżonkowie nie działają jako podatnicy, a transakcja nie podlega opodatkowaniu. Warto tu wspomnieć, że sprzedaż dokonywana przez małżeństwo, gdzie występuje wspólność majątkowa, musi być zaakceptowana przez oboje małżonków. W akcie notarialnym wskazywane są dane obojga małżonków. Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podatnikiem jest natomiast ten z małżonków, który dokonuje czynności podlegającej opodatkowaniu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W podobnym tonie wydana została interpretacja z 19 listopada 2020 r. 0114-KDIP4-3.4012.505.2020.2.MP. Wnioskodawca odziedziczył gospodarstwo rolne po swoich rodzicach. Posiadane grunty nigdy nie były przedmiotem dzierżawy, najmu, co więcej zawsze były związane z działalnością rolniczą. Gmina uchwaliła przestrzenny plan zagospodarowania terenów, obejmujący m.in. pastwiska Wnioskodawcy. Na tej podstawie wnioskodawca zdecydował się podzielić część posiadanego gospodarstwa na 13 działek pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną lub  usługową. Wskazane zostało, że działki nadal są traktowane jako jeden obszar rolny, a Wnioskodawca nie podejmował żadnych dodatkowych działań w celu sprzedaży działek, np. uzbrojenie, marketing, itp. Okoliczności objęte wnioskiem pozwoliły stwierdzić organowi, że Wnioskodawca nie pełni tutaj roli podatnika.

Zupełnie inne stanowisko zajął organ w interpretacji z dnia 16 kwietnia 2021 r. 0114-KDIP1-2.4012.76.2021.1.AAT. W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca odziedziczył działkę. Z posiadanej nieruchomości chciał wydzielić jedną działkę w celu sprzedaży. Nigdy nie występował jako podatnik, a działka nie była wynajmowana lub dzierżawiona, nie były prowadzone również działania marketingowe. Wnioskodawca zawarł umowę przedwstępną sprzedaży ze spółką akcyjną. Warunkiem zawarcia ostatecznej czynności było dokonanie szeregu czynności takich jak m.in. uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, uzyskanie pozwolenia na budowę, przeprowadzenie badań geotechnicznych. Wnioskodawca udzielił spółce pełnomocnictwa do występowania przed wszelkimi organami administracji publicznej oraz do podejmowania wszelkich działań faktycznych i prawnych, niezbędnych do uzyskania decyzji i pozwoleń. Wnioskodawca wyraził również zgodę na dysponowanie przez Spółkę nieruchomością w zakresie wystąpienia z wnioskiem o pozwolenie na budowę, uzyskania zgód, oraz udostępnił nieruchomość celem zbadania gruntu instalacji tymczasowego przyłącza energetycznego. Całość dokonywanych czynności została potraktowana jako profesjonalny obrót nieruchomościami i podlegająca opodatkowaniu stawką 23%.

W przypadku sprzedaży działek nie ma złotej reguły pozwalającej oddzielić prywatne zarządzanie majątkiem, będące poza opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług od profesjonalnego obrotu nieruchomościami. Brane jest tu pod uwagę szereg czynników determinujących sprzedaż, które nie zawsze w sposób oczywisty wskazują na konieczność opodatkowania transakcji. Jedynym słusznym rozwiązaniem, zważywszy na wartość tego typu transakcji jest wniosek o interpretację indywidualną.

Rafał Niszczak
Doradca podatkowy – nr wpisu 12905, księgowy

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Uchwała NSA - zawieszenie terminów w administracji w trakcie pandemii

    27 marca Naczelny Sąd Administracyjny zajął się bardzo istotną sprawą, która dotyczyła regulacji zagadnienia zawieszenia terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych na gruncie tzw. ustawy covidowej. Należy wskazać, iż powyższy temat pozostawał obiektem sporu między podatnikami a fiskusem i znaczna część spraw z tym związana oczekuje nadal na rozstrzygnięcie przez sądy administracyjne.

    Podwyżka wynagrodzeń pracowników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów wstecznie od 1 stycznia 2023 r. Ile zarabia się w KPRM?

    Wstecznie – od 1 stycznia 2023 r. - wzrosły „widełki” (czyli minimalne i maksymalne stawki) wynagrodzeń zasadniczych pracowników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów na poszczególnych stanowiskach. Tak wynika z opublikowanego 30 marca 2023 r. rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (Dz. U. 2023, poz. 609). Rozporządzenie to zostało podpisane przez premiera Morawieckiego i opublikowane w Dzienniku Ustaw tego samego dnia, w którym projekt tego rozporządzenia został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

    Kredyt z WIBOR-em. Czy można go podważyć, tak jak kredyt frankowy? KNF: zarzuty wobec WIBOR są instrumentalne

    "Przy kredytach opartych o wskaźnik WIBOR wszyscy powinniśmy wyciągnąć wnioski ze sprawy frankowej, że jeśli nie będzie odpowiednio wczesnej i stanowczej reakcji instytucji, które mają stać na straży stabilności sektora finansowego, sytuacja może się wymknąć spod kontroli” – powiedział PAP Biznes Jacek Jastrzębski, przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego. 

    Bezrobocie w Polsce 2023. Ile wynosi? Będzie spadać, czy rosnąć?

    Z danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny wynika, że stopa bezrobocia w Polsce w styczniu 2023 roku wyniosła 5,5%. Oznacza to, że na 1,2 mln osób w wieku produkcyjnym, 64,1 tysiące było bezrobotnych. Każdego miesiąca sytuacja się poprawia.

    Zmiana sposobu wykorzystania leasingowanego samochodu. Czy trzeba korygować odliczony VAT?

    Zmiana przeznaczenia pojazdu samochodowego na wykorzystywany również do celów innych niż działalność gospodarcza wymaga korekty podatku naliczonego odliczonego przy jego nabyciu. Obniżenia kwoty podatku naliczonego dokonuje się wówczas w wartości proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Podatnicy mają jednak wątpliwości, czy zasady te znajdują również odpowiednie zastosowanie do pojazdów użytkowanych na podstawie umów leasingu.

    Opłata za wcześniejsze rozwiązanie umowy a VAT

    Uiszczana przez abonenta kwota pieniężna, określana jako roszczenie z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, stanowi w istocie wynagrodzenie za świadczenie usług. Dlatego jej zapłata powinna być rozliczona w VAT. Takie stanowisko zajął w styczniu 2023 r. Szef KAS, zmieniając kilka interpretacji na ten temat uznających to dotychczas świadczenie za odszkodowanie niepodlegające VAT.

    ZUS zwróci nadpłatę składki zdrowotnej. Warunek to wypełnienie wniosku

    Po dokonaniu rocznego rozliczenia składki zdrowotnej przedsiębiorca może dodatkowo złożyć wniosek o zwrot nadpłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Uwaga: może być na to tylko kilka dni, w zależności od dnia złożenia rozliczenia rocznego.

    Emerytury 2023 - od 1 kwietnia emerytury obliczane przez ZUS będą niższe

    Jak informuje prof. Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - od 1 kwietnia 2023 roku ZUS będzie korzystał z nowej tablicy średniego dalszego trwania życia opublikowanej przez Główny Urząd Statystyczny. wskutek tego emerytury obliczane po 1 kwietnia 2023 roku będą niższe o ponad 6 proc. Zmiana nie dotyczy osób, które już przeszły na emeryturę.

    2 mld zł z na inwestycje w produkcję amunicji w Polsce. Narodowy Program Amunicyjny

    Zobowiązaliśmy się w najbliższym czasie przeznaczyć do 2 mld zł ze środków publicznych na Narodowy Program Amunicyjny; to zobowiązanie, które zwiększy potencjał do pozyskania arsenału amunicyjnego i jego produkcji w Polsce - zapowiedział premier Mateusz Morawiecki 29 marca 2023 r..

    Ulga CSR (sponsoringowa) - kryterium niezarobkowej działalności

    Niezarobkowa działalność podmiotu sponsorowanego jest głównym kryterium dla zastosowania ulgi dla wspierających sport, kulturę i edukację (ulga sponsoringowa, ulga CSR). Jak trzeba oceniać charakter działalności podmiotu sponsorowanego?

    Wydatki promocyjne a odliczenie VAT. Jak to jest w gminie?

    Gmina nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki z tytułu zakupu materiałów reklamowych i informacyjnych oraz prezentów małej wartości, a także wydatki poniesione w związku z organizacją jarmarku i zamieszczeniem życzeń świątecznych w gazecie lokalnej.

    Wynagrodzenia kadry kierowniczej mogą stanowić koszt kwalifikowany w uldze B+R

    Spółki chcące w pełni wykorzystać potencjał ulgi B+R często spotykają się z nieuzasadnionym oporem ze strony organów podatkowych wydających interpretacje indywidualne. Przykładem takiej postawy może być kwestionowanie przez Dyrektora KIS możliwości uwzględnienia w kosztach kwalifikowanych wynagrodzeń kadry kierowniczej nadzorującej prace B+R. Przynajmniej w teorii wątpliwości te powinien rozwiać wyrok NSA z 23 marca 2023 r. (sygn. II FSK 2217/20), w którym potwierdzono pozytywne dla podatników stanowisko.

    Stopy procentowe NBP 2023/2024. Kiedy zaczną spadać?

    Rada Polityki Pieniężnej obniży stopę referencyjną o 50 pb. w listopadzie 2023 r. i będzie to początek cyklu redukcji stóp procentowych w Polsce - prognozują ekonomiści Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK). Ich zdaniem, w 2024 r. Rada zetnie stopy o kolejne 150 pb., w efekcie czego na koniec przyszłego roku stopa referencyjna wyniesie 4,75 proc.

    Których ulg podatkowych nie uwzględnia automatycznie Twój e-PIT? Rozliczenie PIT za 2022 rok w 2023 roku.

    Sezon PIT-owy 2023 mija półmetek. Zostało już niewiele ponad miesiąc do 2 maja, który to dzień jest ostatecznym terminem złożenia PIT-a za 2022 rok. Ministerstwo Finansów radzi, by sprawdzić swoje dane i rozliczenie dostępne w usłudze Twój e-PIT. Warto też wiedzieć, których ulg podatkowych Twój e-PIT automatycznie nie uzupełnia oraz na jakie pułapki uważać, żeby nie stracić zmianach podatkowych, które zaszły w zeszłym roku.

    e-Doręczenia - od kiedy? Usługi zaufania najpóźniej od 1 stycznia 2024 r.

    W lutym 2023 roku rząd podjął decyzję o przesunięciu terminu wejścia w życie przepisów zobowiązujących firmy do wdrożenia usługi e-Doręczeń. Zresztą nie pierwszy raz. Według aktualnych informacji elektroniczna komunikacja z urzędami ruszy nie później niż z początkiem stycznia 2024 r. Ponadto komunikat wskazujący konkretną datę implementacji odpowiednich systemów zostanie opublikowany w dzienniku ustaw z przynajmniej 90-dniowym wyprzedzeniem, a organizacje figurujące w KRS będą zmuszone dostosować się do zmian legislacyjnych w ciągu 30 dni. 

    Dwie duże nowelizacje kodeksu pracy w 2023 roku. Kiedy liczne zmiany w prawie pracy wejdą w życie? Najważniejsze zmiany dla pracowników i pracodawców (lista)

    Na wejście w życie oczekują dwie duże nowelizacje kodeksu pracy – jedna dotyczy pracy zdalnej i badania trzeźwości pracowników a druga wdraża do kodeksu pracy dwie unijne dyrektywy (m.in. zmiany w umowie na okres próbny, umowach na czas określony, nowy urlop opiekuńczy, dłuższe przerwy w pracy, zmiany dot. zasiłku macierzyńskiego i wiele innych). Od kiedy zaczną obowiązywać nowe przepisy kodeksu pracy? Które z tych zmian są najważniejsze dla pracowników i pracodawców?

    Będzie ustawa dla frankowiczów? Ministerstwo Finansów pracuje nad "prawnym uregulowaniem kwestii kredytów w CHF"

    Ministerstwo Finansów pracuje nad prawnym uregulowaniem kwestii walutowych kredytów hipotecznych w CHF - powiedziała 27 marca 2023 r. minister finansów Magdalena Rzeczkowska, cytowana przez agencję Bloomberg. Ostateczny kształt rozwiązania będzie zależeć od wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przedmiotowej sprawie.

    Efektywne stawki PIT, CIT, VAT w Polsce w 2023 roku. Ile wynoszą?

    Po zmianach podatkowych w 2022 roku efektywna stawka PIT wynosi w Polsce 8,47 proc. – powiedział 28 marca 2023 r. na konferencji prasowej wiceminister finansów Artur Soboń.

    Pismo urzędowe z Niemiec. Co trzeba zrobić?

    Dostałeś pismo urzędowe z Niemiec na polski adres? Nie wyrzucaj go do kosza! Poważnie potraktuj takie pismo, tak jakby pochodziło z polskiego urzędu. Co trzeba zrobić w takim przypadku?

    Wiceminister rolnictwa: dopłaty do sprzedaży zbóż wyniosą 150-250 zł za tonę

    Jak poinformował 28 marca 2023 r. wiceminister rolnictwa Krzysztof Ciecióra, dopłaty do sprzedaży zbóż będą wynosić od 150 zł do 250 zł za tonę zboża - zależnie od regionu. Z uwagi na aktualną sytuację na rynku zbóż w Polsce (nadmiar zbóż z Ukrainy i spory spadek cen) na dopłaty dla rolników sprzedających zboże zostanie przeznaczonych w sumie 600 mln złotych.

    Podatkowe obowiązki sprawozdawcze spółek nieruchomościowych 2023. Co wynika z najnowszej interpretacji ogólnej Ministra Finansów?

    Na czym polegają obowiązki sprawozdawcze spółek nieruchomościowych w podatku dochodowym i jak te obowiązki powinny być realizowane? Jak interpretuje przepisy w tym zakresie Minister Finansów?

    Jak rozliczyć PIT od kryptowalut? Poznaj zasady!

    Przepisy podatkowe dotyczące rozliczania kryptowalut w Polsce mamy bardzo przyjazne . Rozliczenie należy przeprowadzić w ramach rocznej deklaracji PIT-38.

    Zmiany w świadectwie pracy 2023 - okazjonalna praca zdalna, urlop opiekuńczy, zwolnienie z powodu siły wyższej. Nowy wzór świadectwa pracy

    W świadectwie pracy trzeba będzie zamieszczać informacje odnośnie wykorzystania przez pracownika dni okazjonalnej pracy zdalnej, zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej, urlopu opiekuńczego. Minister Rodziny i Polityki Społecznej przygotował projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy. Projekt ten zawiera także nowy wzór świadectwa pracy. Zmiany wejdą w życie po upływie 7 dni od publikacji rozporządzenia w Dzienniku Ustaw - najprawdopodobniej w pierwszej połowie kwietnia 2023 r.

    Bezpieczny kredyt 2 proc. a zdolność kredytowa

    Bezpieczny kredyt o stałej stopie procentowej (2%) z dopłatą państwa zwiększy o 50 proc. zdolność kredytową kupujących mieszkanie - wynika z wyliczeń ekspertów portalu RynekPierwotny.pl. 

    Amortyzacji w spółkach nieruchomościowych. Sądy po stronie podatników

    Amortyzacji w spółkach nieruchomościowych. Od 1 stycznia 2023 roku w przypadku spółek nieruchomościowych odpisy dotyczące środków trwałych zaliczonych do grupy 1 Klasyfikacji nie mogą być wyższe w roku podatkowym niż dokonywane zgodnie z przepisami o rachunkowości odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe z tytułu zużycia środków trwałych, obciążające w tym roku podatkowym wynik finansowy jednostki. Wskazane ograniczenie przekłada się na bardzo negatywne konsekwencje finansowe dla przedsiębiorstw, w szczególności traktujących nieruchomości jako inwestycje i niedokonujących do nich odpisów amortyzacyjnych na potrzeby rachunkowe.