Jak rozliczać w VAT premie pieniężne?

W chwili obecnej w orzecznictwie prezentowany jest jednolity pogląd, zgodnie z którym premie pieniężne otrzymywane przez nabywcę od dostawcy za dokonanie nabycia określonej ilości, czy wartości towaru nie są wynagrodzeniem za świadczenie usługi, a wypłacenie takiej premii nie kreuje odrębnej od dostawy towaru czynności objętej podatkiem od towarów i usług.

Nie może bowiem wystąpić taka sytuacja faktyczna, która stanowiłaby jednocześnie dostawę towaru i świadczenie usług. Udzielenie premii pieniężnej, która jest uzależniona tylko i wyłącznie od zrealizowanego określonego obrotu netto w ciągu okresu rozliczeniowego, nie może być uznane jako świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT).

Taki pogląd był prezentowany w: wyroku NSA z 6.02.2007 r., sygn. akt I FSK 94/06, wyroku NSA z 10.06.2008 r., sygn. akt I FSK 707/07, wyroku NSA z 5.12.2008 r., sygn. akt I FSK 1527/07, wyroku NSA z 23.09.2008 r., sygn. akt I FSK 998/08; wyroku NSA z 26.02.2009 r., sygn. akt I FSK 1067/08, wyroku NSA z 6.05.2010 r., sygn. akt I FSK 765/09. Również ten pogląd całkowicie jest akceptowany w literaturze przedmiotu (por. J. Zubrzycki, Leksykon VAT, t. I, Wrocław 2006, s. 498; A. Bartosiewicz, R. Kubacki, VAT, Komentarz, 2007, s. 147).

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu, jest zwolniona od podatku.

Zakaz odliczenia ma więc obecnie charakter bezwarunkowy. Jeśli więc podatek wykazany na fakturze z tytułu udzielenia premii pieniężnej obiektywnie nie istnieje – gdyż transakcja nie podlegała opodatkowaniu (nie stanowiła świadczenia usługi) – wówczas nie można odliczyć kwoty VAT z takiej faktury.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót (…). Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy (…).

Stosownie zaś do art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4b.