Nieodpłatne użyczenie a VAT

Opodatkowanie VAT nieodpłatnego użyczenia

Umowa użyczenia, pomimo swojego nieodpłatnego charakteru, na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT może, w określonych sytuacjach, podlegać opodatkowaniu VAT. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu, za odpłatne świadczenie usług uznaje się bowiem:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych,

2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

W świetle powyższego, użyczenie będzie podlegało opodatkowaniu VAT, jeżeli:

• nie będzie pozostawało w związku z prowadzoną przez posiadającego status podatnika podatku od towarów i usług użyczającego działalnością gospodarczą,
• użyczającemu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia lub wytworzenia przedmiotu użyczenia.

Przykład
Spółka XYZ oddaje w bezpłatne używanie sieć wodno-kanalizacyjną, której jest właścicielem. Umowa podpisana została na czas nieoznaczony, a jej treść zobowiązuje biorącego w użyczenie do ponoszenia zwykłych kosztów wynikających z bieżącej eksploatacji, napraw i remontów przedmiotu umowy.

Urządzenia stanowią wprawdzie część przedsiębiorstwa użyczającego, a użyczenie dokonywane jest w ramach prowadzonej przez niego działalności, niemniej jednak pozostaje ono poza jej przedmiotem - nie ma związku z tą działalnością, nie służy jej celom. W takim przypadku, jeżeli Użyczający jest podatnikiem podatku od towarów i usług i przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia/wytworzenia sieci wodno-kanalizacyjnej, świadczenie w postaci jej bezpłatnego użyczenia powinno zostać opodatkowane podatkiem VAT jako odpłatne świadczenie usług. Dopiero wykazanie, że użyczenie pozostaje w związku z działalnością Spółki spowodowałoby jego wyłączenie spod regulacji ustawy o VAT.  

Ponoszenie kosztów eksploatacyjnych a odpłatność świadczenia

W tym miejscu warto również zaznaczyć, że sam fakt ponoszenia przez biorącego w używanie bieżących kosztów utrzymania i eksploatacji urządzeń nie przesądza o odpłatnym charakterze świadczenia. Niemożność wskazania na istnienie powiązania między użyczeniem a prowadzoną przez użyczającego działalnością gospodarczą powoduje brak możliwości jego rozpatrywania na równi z odpłatnym świadczeniem usług.

 Karolina Mnich, konsultant podatkowy w TAXEO Komorniczak i Wspólnicy sp.k.