Przejęcie spółki kapitałowej – skutki w podatku VAT

Łączenie spółek przez przejęcie

Zgodnie z art. 492 § 1 Kodeksu spółek handlowych, połączenie może być dokonane poprzez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) w zamian za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie). Spółka przejmująca  wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej. Połączenie następuje z dniem wpisu połączenia do rejestru właściwego według siedziby spółki przejmującej.

VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.

W myśl art. 93 § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej, osoba prawna powstała w wyniku łączenia się kapitałowych spółek handlowych wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się spółek. Na podstawie art. 93 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej powyższy przepis stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej się przez przejęcie innej osoby prawnej. Warto pamiętać, ze zgodnie ze stanowiskiem sądów administracyjnych (orzeczenie NSA  z dnia 21 marca 2012 r., sygn. I FSK 806/11) art. 93 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej reguluje następstwo prawne w zakresie praw i obowiązków przewidzianych w przepisach prawa podatkowego, tylko gdy takie prawa i obowiązki publicznoprawne, istniały przed połączeniem spółek.

Zgłoszenie zaprzestania wykonywania działalności opodatkowanej

W dniu połączenia spółek traci byt prawny jedna z nich, w związku z czym oczywistym jest, że nie będzie już dokonywała czynności podlegających opodatkowaniu. Spółka przejmująca powinna zgłosić zaprzestanie wykonywania działalności gospodarczej przez spółkę przez nią przejętą, składając w urzędzie druk VAT-Z. Zgłoszenie to stanowić będzie dla organu podatkowego podstawę do wykreślenia spółki z rejestru podatników.

50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Deklaracje VAT

Z dniem połączenia, spółka przejmująca może korzystać z praw przysługujących dotąd spółce przejmowanej. Analogicznie, spółka ta winna dopełnić wszystkich obowiązków, jakie do tej pory spoczywały na przejmowanej spółce. Takim obowiązkiem może być złożenie ostatniej deklaracji VAT-7 za okres, w którym nastąpiło przejęcie. Właściwym, w takiej sytuacji urzędem skarbowym będzie urząd właściwy dla spółki przejmowanej. Deklaracja powinna zawierać dane rejestracyjne spółki przejętej ze wskazaniem, że została złożona przez jej następcę prawnego. Warto pamiętać, że spółce przejmującej przysługuje również prawo do korygowania deklaracji podatkowych przejętej spółki. Mimo że spółka ta utraciła swój byt prawny, deklaracje korygujące powinny zawierać jej dane rejestracyjne. W tym przypadku deklaracje wraz z pisemnym wyjaśnieniem  przyczyny składania korekty należy złożyć w  urzędzie skarbowym właściwym dla spółki przejmującej.

Obowiązek fakturowania

Jeżeli  przejęta spółka nie zdążyła udokumentować wykonanej przez siebie czynności podlegającej opodatkowaniu, obowiązkiem jej następcy prawnego jest wystawienie faktury. Zasada ta dotyczy również korygowania wystawionych przez przejętą spółkę faktur. W tym przypadku, na fakturze powinny się znaleźć dane spółki przejmującej, która ewidencjonuje ponadto wymienione dokumenty w prowadzonych przez siebie rejestrach podatkowych.

Obowiązek zapłaty podatku i prawo do odliczenia VAT

Spółka, która przejęła inny podmiot jest zobowiązana do zapłaty podatku wynikającego bądź z deklaracji, bądź z decyzji organu, jeżeli taki obowiązek ciążył na tym podmiocie w chwili połączenia. Obowiązek ten dotyczy również odsetek od zaległości podatkowych.

Na gruncie prawa podatkowego, przejęcie spółki oznacza wystąpienie sukcesji podatkowej. Podmiot występujący w roli sukcesora przejmuje nie tylko obowiązki, ale również prawa przysługujące swojemu poprzednikowi. W tym przypadku, chodzi o uprawnienia podatkowe, z których najważniejszym jest prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Spółka przejmująca jest uprawniona do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych na spółkę przejmowaną. Uprawnienie to dotyczy zarówno faktur otrzymanych przed, jak i po dniu przejęcia. W przypadku faktur wystawionych przed dniem przejęcia, na których jako nabywca widnieje spółka przejęta, nie ma obowiązku korygowania ich treści. Jeżeli po dniu przejęcia zostanie wystawiona faktura na spółkę, która już nie istnieje, zalecane jest skorygowanie danych odbiorcy. Może to nastąpić również przez wystawienie noty korygującej przez spółkę przejmującą. Ponadto spółce tej przysługuje prawo do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, jeżeli wynika ona z ostatniej deklaracji przejmowanej spółki.

Koszty pracy po zmianach - multipakiet: książka, program, CD, teleporadnia

Interpretacje indywidualne wydane dla przejętej spółki

W tym miejscu, należy zwrócić uwagę na szczególnie pojmowaną sukcesję w przypadku interpretacji indywidualnych. NSA w orzeczeniu z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. II FSK 1385/11 wskazał, że „następca prawny zainteresowanego może (...) przejąć uprawnienia gwarancyjne (ochronne), wynikające z interpretacji prawa podatkowego udzielonej w indywidualnej sprawie pod warunkiem, że uprawnienia te przed przejęciem (połączeniem, zawiązaniem) nabył sam zainteresowany. Zgodnie z ogólną regułą sukcesji podatkowej może on bowiem nabyć wyłącznie prawa nabyte i istniejące w momencie utraty bytu prawnego przez zainteresowanego”. Z powyższego wyroku wynika, że jeżeli spółka przejmowana zastosowała się do wydanej dla niej interpretacji indywidualnej (w wyniku czego uzyskała uprawnienia gwarancyjne) ochronę z tego tytułu posiada również jej następca prawny. Jeżeli natomiast spółka ta nie zastosowała się do stanowiska organu wyrażonego w interpretacji, jej następca prawny nie będzie mógł powołać się na taką interpretację.

Małgorzata Lehmann-Ziaja

Konsultant podatkowy, ECDDP Sp. z o. o.