VAT w komisie krajowym oraz międzynarodowym

Zgodnie z art. 765 Kodeksu Cywilnego „Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym”.

Z przywołanej definicji wynika, że wyróżnia się dwa rodzaje komisu: komis sprzedaży oraz komis kupna. Komis sprzedaży polega na przyjęciu przez komisanta w komis rzeczy należącej do komitenta w celu jej dalszej odsprzedaży. Natomiast komis kupna polega na nabyciu przez komisanta zamówionej przez komitenta rzeczy w celu odsprzedania mu jej.

Tytułem wstępu należy wskazać, że komisant zawsze działa w swoim imieniu. Oznacza to, że wystawiając fakturę lub paragon fiskalny zawsze podaje swoje dane, nie zaś dane komitenta.

Zasady rozliczenia komisu sprzedaży są różne dla transakcji krajowych, eksportowych oraz wewnątrzunijnych.

Komis sprzedaży w transakcjach krajowych oraz eksportowych

Z punktu widzenia podatku VAT, w ramach całej transakcji komisu sprzedaży dochodzi do dwóch osobnych dostaw towarów.

Pierwsza dostawa towarów następuje w momencie wydania towaru przez komitenta komisantowi. W przypadku transakcji krajowych obowiązek podatkowy dla tej dostawy powstaje według metody kasowej, tj. po otrzymaniu przez komitenta zapłaty od komisanta za wydany towar.

Moim zdaniem takie same zasady rozpoznawania obowiązku podatkowego należy zastosować w sytuacji, gdy w ramach komisu sprzedaży, w wyniku wydania towaru pomiędzy komitentem a komisantem, towar zostanie wywieziony poza terytorium Unii Europejskiej (eksport towarów). Wynika to z faktu, że przepisy dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego nie przewidują specjalnych zasad rozpoznawania obowiązku podatkowego dla eksportu towarów. W konsekwencji należy zastosować zasadę przewidzianą dla transakcji krajowych, tj. metodę kasową, o której mowa w art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT (tak samo na gruncie starych przepisów Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 12 czerwca 2012 roku, znak: ILPP4/443-110/12-2/BA).

Obowiązek wystawienia faktury VAT przez komitenta powstanie zazwyczaj jeszcze przed powstaniem obowiązku podatkowego. Komitent musi bowiem wystawić fakturę w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po wydaniu towarów (tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 23 lutego 2016, znak: IBPP2/4512-1094/15/KO). Taka faktura powinna zawierać adnotację „metoda kasowa”.

Trzeba jednak pamiętać o tym, że w przypadku transakcji krajowych podatek VAT wykazany na tej fakturze jest rozliczany przez strony transakcji dopiero w okresie rozliczeniowym, w którym powstanie obowiązek podatkowy, tj. w okresie rozliczeniowym, w którym komisant zapłaci komitentowi za sprzedane towary.

Druga dostawa towarów następuje w momencie wydania towaru przez komisanta na rzecz osoby trzeciej. W przypadku tej transakcji obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, tj. w momencie wydania towarów przez komisanta kupującemu.

PRZYKŁAD

Spółka ABC oddała w lutym 2016 roku koparkę do komisu prowadzonego przez Spółkę XYZ. Koparka pozostawała w komisie do maja 2016 r., kiedy to została nabyta i odebrana przez właściciela firmy budowlanej, który zapłacił za nią w czerwcu 2016 roku. W lipcu 2016 roku Spółka XYZ (komisant) przelała Spółce ABC (komitent) wynagrodzenie za sprzedaną koparkę (pomniejszone o prowizje).

Spółka ABC (komitent) wystawia Spółce XYZ (komisant) fakturę VAT najpóźniej do 15 dnia miesiąca następującego po wydaniu koparki, tj. najpóźniej do 15 marca. Spółka XYZ wystawia właścicielowi firmy budowlanej fakturę VAT (ze swoimi danymi) w miesiącu wydania koparki , tj. w maju 2016 roku (najpóźniej do 15 czerwca). W lipcu 2016 roku, tj. po otrzymaniu wynagrodzenia za sprzedaną koparkę, Spółka ABC ma obowiązek rozliczyć podatek należny wynikający z faktury, którą wystawiła Spółce XYZ już w lutym (ew. do 15 marca). W tym samym miesiącu Spółka XYZ ma prawo odliczyć podatek naliczony wykazany na otrzymanej od Spółki ABC fakturze.

Rozliczenie VAT przy sprzedaży wysyłkowej

Komis sprzedaży w transakcjach unijnych

Może się zdarzyć, że w ramach umowy komisu sprzedaży towar zostanie wywieziony do komisanta mającego siedzibę w innym kraju Unii Europejskiej. Jak wówczas rozliczyć taką transakcję? 

Również w takim przypadku mamy do czynienia z dwoma oddzielnymi dostawami towaru. Tym razem jednak nie ma możliwości odroczenia momentu rozpoznania obowiązku podatkowego dla transakcji pomiędzy komitentem a komisantem do czasu otrzymania przez komitenta wynagrodzenia.

Oznacza to, że w przypadku wywiezienia towaru do podatnika VAT UE trzeba rozpoznać WDT w miesiącu, w którym nastąpił wywóz, albo w miesiącu następnym (jeżeli komitent nie wystawił do końca miesiąca faktury sprzedaży). 

Organy podatkowe jednoznacznie potwierdzają taki sposób rozliczania tych transakcji, np.: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 26 stycznia 2016 roku, znak: ILPP4/4512-1-359/15-2/KM; interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 15 lipca 2014 roku, znak: IPTPP2/443-321/14-4/JS.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy z tytułu WDT

Co więcej, jeżeli komisantowi nie uda się za granicą sprzedać towaru przyjętego w komis, to jego ponowne sprowadzenie do komitenta będzie stanowiło dla komitenta wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.

PRZYKŁAD

Spółka ABC wywiozła koparkę w styczniu 2016 roku do komisu , który znajduje się na terytorium Niemiec. Koparka została sprzedana w marcu 2016 roku i w tym miesiącu właściciel komisu otrzymał od Klienta wynagrodzenie. Spółka ABC otrzymała od właściciela komisu umówione wynagrodzenie w kwietniu 2016 roku.

Rozliczenie transakcji powinno wyglądać w następujący sposób:  W miesiącu wywozu koparki do Niemiec, tj. w styczniu 2016 roku, Spółka ABC powinna rozpoznać wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT) (najpóźniej do dnia 15 lutego). Rozliczenie sprzedaży pomiędzy komisantem a nowym właścicielem koparki powinno odbyć się zgodnie z niemiecką ustawą o podatku obrotowym (Umsatzsteuergesetz). Moment otrzymania zapłaty przez komitenta za sprzedaną koparkę pozostaje bez znaczenia dla rozliczenia polskiego VAT.

Jeżeli nie udałoby się sprzedać koparki i zostałaby ona odesłana z powrotem przez niemieckiego komisanta do Spółki ABC, to wówczas spółka ta miałaby obowiązek z tego tytułu rozpoznać wewnątrzwspólnotowej nabycie towarów (WNT).

Zasady rozliczania faktur korygujących w 2016 r.

Komis zakupu w transakcjach krajowych i międzynarodowych

W przypadku umowy komisu zakupu również mamy do czynienia z dwoma dostawami towarów.

Pierwsza dostawa towarów to nabycie przez komisanta zamówionych przez komitenta towarów od podmiotu zewnętrznego. Druga dostawa towarów to sprzedaż tych towarów przez komisanta komitentowi.

W odniesieniu do komisu zakupu nie występuje żaden szczególny obowiązek podatkowy. Zarówno krajowy, jak i międzynarodowy komis zakupu rozliczany jest według zasad ogólnych, tj. tak jak zwykłe nabycie i sprzedaż towarów.

PRZYKŁAD

Spółka ABC (komitent) złożyła w styczniu 2016 roku u Spółki XYZ (komisant) zamówienie na specjalistyczną maszynę drukarską. Spółka XYZ nabyła maszynę w marcu 2016 roku. W kwietniu 2016 roku odsprzedał  maszynę Spółce ABC.

Spółka XYZ w marcu 2016 roku miała prawo odliczyć podatek naliczony z faktury otrzymanej od sprzedawcy maszyny drukarskiej. Następnie, w miesiącu kwietniu 2016 roku Spółka XYZ miała obowiązek rozliczyć podatek należny wykazany na fakturze wystawionej na rzecz Spółki ABC, która z kolei w tym miesiącu miała prawo rozliczyć ten podatek jako podatek naliczony.

Warto pamiętać, że jeżeli nabyty przez komisanta towar zostanie przetransportowany bezpośrednio od sprzedawcy towaru do komitenta, to wówczas możemy mieć do czynienia albo z transakcją trójstronną albo z transakcją łańcuchową.

Autor: Mikołaj Przybył

Doradca podatkowy nr 11542

Kancelaria Prawna Bartkowiak & Kosewski s.c.

www.bksc.pl