VAT od usług budowlanych – moment powstania obowiązku podatkowego

Problem prawidłowego ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku usług budowlanych rodził liczne problemy interpretacyjne i praktyczne od zmian przepisów ustawy o VAT w zakresie obowiązku podatkowego wprowadzonych  w 2014 r.  Organy podatkowe oraz część sądów administracyjnych przyjmowały niekorzystne dla podatników stanowisko, zgodnie z którym to nie data podpisania protokołu zdawczo – odbiorczego, warunkująca często ostateczne zakończenie procesu budowlanego oraz płatność wynagrodzenia, a faktyczne wykonanie usługi ma wpływ na powstanie obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia usług budowlanych oraz budowlano – montażowych.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Gwoli przypomnienia, momentem powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia usług budowlanych jest na gruncie art. 19a ust. 5 pkt 3 lit a ustawy o VAT moment wystawienia faktury. Zgodnie natomiast z regulacją 19a ust. 7 ustawy o VAT, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w przepisach ustawy. W przypadku usług budowlanych, zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT faktura powinna zostać wystawiona w terminie 30 dni od dnia wykonania usługi. Analiza całości wskazanych regulacji wskazuje że prawidłowe ustalenie momentu wykonania usługi budowlanej ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego momentu powstania obowiązku podatkowego pomimo, że jest on powiązany z wystawieniem faktury VAT.

W wydanej interpretacji Minister poddał analizie różne warianty wykonywania, odbioru oraz rozliczania usług budowlanych. Na wstępie Minister podkreślił, iż umowy o wykonanie usług budowlanych mogą kształtować zarówno odbiór, jak i płatność w różnoraki sposób i wiązać je z różnego typu zdarzeniami. Każdorazowo jednak, postanowienia umowne powinny być analizowane przez kontekst ogółu przepisów ustawy o VAT, a same w sobie mogą mieć jedynie pomocnicze znaczenie przy określeniu momentu powstania obowiązku podatkowego. Zdaniem Ministra, momentu powstania obowiązku podatkowego nie należy wiązać z podpisaniem protokołu zdawczo – odbiorczego lub świadectw wydawanych w ramach kontraktu prowadzonego na warunkach FIDIC.

Biuletyn VAT

Powołując się na treść wyroków sądów administracyjnych (wyroki w sprawach: sygn. akt I SA/Kr 708/15, I SA/Ol 118/15, I SA/Bd 190/15, I SA/Wr 2386/14, III SA/Wa 1664/14) oraz orzecznictwo sądów europejskich Minister stwierdził, iż „(…) za datę wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej należy przyjąć datę faktycznego wykonania usługi, tj. dzień, w którym - w związku z wykonaniem określonej umową usługi lub jej części (jeżeli usługa Jest przyjmowana częściowo) doszło do faktycznego zakończenia prac lub ich części - wykonawca zgłasza je do odbioru (w opinii wykonawcy usługi lub ich część są gotowe do ich przyjęcia przez nabywcę usługi).” Zgłoszenie całości lub części usługi do odbioru oznaczało więc będzie wykonanie lub częściowe wykonanie usługi, od którego to momentu liczyć należy termin do wystawienia faktury VAT.