Zmiany w VAT MOSS od 1 stycznia 2019 r.

Chodzi o projekt z dnia 26 kwietnia 2018 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, który przewiduje wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, mających na celu implementację dyrektywy Rady (UE) 2016/1065 z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do bonów na towary lub usługi oraz dyrektywy Rady (UE) 2017/2455 z dnia 5 grudnia 2017 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do niektórych obowiązków wynikających z podatku od wartości dodanej w przypadku świadczenia usług i sprzedaży towarów na odległość, w zakresie art. 1 tej dyrektywy. 

Celem dyrektywy 2016/1065 jest uproszczenie, modernizacja i ujednolicenie przepisów dotyczących VAT mających zastosowanie do bonów na towary lub usługi. Natomiast przepisy ujęte w art. 1 dyrektywy 2017/2455 są przede wszystkim nakierowane na zmniejszenie kosztów i uciążliwości związanych z rozliczaniem podatku VAT od usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych (zwanych dalej zbiorczo „usługami elektronicznymi”) świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami (konsumentów) zlokalizowanych w innych państwach członkowskich niż usługodawca.

Obie dyrektywy mają zostać zaimplementowane przez państwa członkowskie do dnia 31 grudnia 2018 r.

Co nowego w procedurze VAT MOSS?

Jeżeli chodzi o przyczyny zmian (wprowadzanych dyrektywą 2017/2455) unijny ustawodawca podkreśla, że przepisy rozdziału 6a i 7 działu XII ustawy o VAT, zawierające dwie procedury szczególne rozliczania VAT od usług elektronicznych w tzw. małym punkcie kompleksowej obsługi (Mini-One Stop Shop – MOSS), umożliwiają wprawdzie zadeklarowanie i rozliczenie VAT z tytułu świadczenia ww. usług w państwie członkowskim siedziby (identyfikacji) usługodawcy zamiast w państwie usługobiorcy (państwo członkowskie konsumpcji), niemniej korzystanie z tej procedury szczególnej stwarza pewne uciążliwości dla MŚP i podmiotów typu start-up, ponoszących proporcjonalnie wyższe koszty związane z wypełnianiem obowiązków określonych w przepisach o VAT niż podmioty większe bądź posiadające bardziej ugruntowaną pozycję.

Polecamy: VAT 2018. Komentarz

Z uwagi na to dyrektywa 2017/2455 wprowadza próg w kwocie 10 000 euro lub równowartości tej kwoty w walucie krajowej, odnoszący się do wartości usług elektronicznych, do wysokości którego unijni podatnicy będą mogli rozliczać VAT z tytułu wykonywania takich usług według reguł obowiązujących dla transakcji krajowych w państwie członkowskim ich siedziby.

W praktyce podatnik zarejestrowany w MOSS w danym państwie członkowskim identyfikacji składa drogą elektroniczną kwartalną deklarację VAT z wyszczególnieniem usług elektronicznych wykonanych na rzecz osób niebędących podatnikami w innych państwach członkowskich wraz z należną kwotą VAT obliczoną przy zastosowaniu stawki właściwej dla danego państwa członkowskiego konsumpcji. Następnie państwo członkowskie identyfikacji przekazuje tę deklarację wraz z zapłaconą kwotą VAT do odpowiednich państw członkowskich konsumpcji. Podatnicy korzystający z MOSS są jednak obecnie zobligowani do stosowania przepisów w zakresie fakturowania obowiązujących w państwach członkowskich odbiorców ich usług. Konieczność zaznajomienia się z zasadami występującymi w każdym państwie członkowskim, w którym znajduje się konsument stanowi istotne obciążenie, zwłaszcza dla MŚP i podmiotów typu start-up. Dlatego dyrektywą 2017/2455 zastępuje się ten obowiązek, wymogiem wystawiania faktur w oparciu o przepisy państwa członkowskiego siedziby (identyfikacji) usługodawcy.

Dodatkowo podatnicy niemający siedziby na terytorium Unii Europejskiej, ale zarejestrowani dla celów VAT w  jednym lub większej liczbie państw członkowskich (np. dlatego, że prowadzą tam okazjonalne transakcje podlegające opodatkowaniu) nie mogą obecnie korzystać z procedury MOSS do rozliczania VAT od usług elektronicznych świadczonych na rzecz unijnych konsumentów. Istnienie tej przesłanki stanowi przykład nadmiernej regulacji, niedostosowanej do potrzeb podmiotów z państw trzecich prowadzących transgraniczną działalność. Uwzględnienie tych potrzeb wymaga zniesienia tej negatywnej przesłanki.

Co ulegnie zmianie w ustawie o VAT?

W projekcie przewiduje się (w art. 28k ust. 2 ustawy o VAT) wprowadzenie progu w kwocie 42 000 zł, odnoszącego się do rocznej wartości netto usług elektronicznych świadczonych konsumentom z innych niż Polska państw UE, do wysokości którego podatnicy z siedzibą w Polsce, po spełnieniu określonych w tym przepisie warunków, będą mogli rozliczać VAT z tytułu wykonywania takich usług według reguł obowiązujących dla transakcji krajowych.

Zakłada się następujące warunki, które muszą zostać spełnione łącznie w celu wyłączenia zastosowania art. 28k ust. 1 ustawy o VAT i opodatkowania usług elektronicznych na terytorium kraju (tj. w Polsce):

- posiadanie przez usługodawcę siedziby działalności gospodarczej, stałego miejsca zamieszkania lub zwykłego miejsca pobytu tylko na terytorium kraju (a zatem tego warunku nie będą spełniać m.in. podatnicy mający siedzibę działalności gospodarczej /stałe miejsce zamieszkania /zwykłe miejsce pobytu lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium innego państwa członkowskiego niż Polska);

- świadczenie usług elektronicznych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium innego państwa UE niż Polska;

- całkowita wartość świadczenia tych usług elektronicznych, pomniejszona o kwotę podatku VAT, nie przekroczyła w trakcie bieżącego roku podatkowego ani w poprzednim roku podatkowym kwoty 42 000 zł.

A zatem miejscem świadczenia usług elektronicznych przez podatników spełniających powyższe warunki będzie miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, względnie stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Jeżeli w trakcie roku podatkowego wskazany próg zostanie przekroczony, to od chwili tego przekroczenia do określenia miejsca świadczenia usług elektronicznych zastosowanie znajdzie reguła przewidziana w art. 28k ust. 1, co oznacza konieczność rozliczania tych usług w państwie członkowskim, w którym znajduje się ich odbiorca, z możliwością skorzystania z uproszczenia jakim jest MOSS. Należy podkreślić, że zmiana miejsca świadczenia nastąpi począwszy od usługi, w związku ze świadczeniem której nastąpi przekroczenie kwoty 42 000 zł (z wyłączeniem VAT).

Podatnicy będą mogli dobrowolnie zdecydować się na rozliczanie VAT w państwach członkowskich odbiorców ich usług, składając naczelnikowi urzędu skarbowego stosowne pisemne zawiadomienie do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonali tego wyboru, co jest spójne z terminem na zarejestrowanie się przez nich do systemu MOSS. Decyzja o takim wyborze będzie wiązała podatnika przez okres dwóch kolejnych lat, licząc od dnia wykonania pierwszej usługi w tym trybie. Powrót do rozliczania VAT od tych usług w Polsce (przy spełnieniu kryterium progu) będzie zatem możliwy najwcześniej po dwóch latach, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego. 

---

Zmiany zaproponowane w art. 106a pkt 3, art. 106b ust. 4, art. 106e ust. 4 pkt 4  oraz art. 106i ust. 6a ustawy o VAT są konsekwencją rozwiązania przewidzianego w dyrektywie 2017/2455, zgodnie z którym, w drodze odstępstwa, fakturowanie podlega przepisom mającym zastosowanie w państwie członkowskim, w którym jest zidentyfikowany usługodawca korzystający z jednej z procedur szczególnych służących rozliczaniu podatku VAT od usług elektronicznych (w systemie MOSS).

Zmiana w art. 106a pkt 3 ustawy o VAT przewiduje, że podatnicy zarejestrowani w MOSS na procedurę unijną, a także podmioty zagraniczne zarejestrowane w MOSS na procedurę nieunijną, dla których państwem identyfikacji jest Polska, do wystawiania faktur dokumentujących usługi elektroniczne rozliczane dla celów VAT w MOSS będą stosowali przepisy obowiązujące w Polsce.

W przypadku usług elektronicznych świadczonych na rzecz konsumentów z innych niż Polska państw członkowskich przez podatników zidentyfikowanych w MOSS zasadniczo chodzić będzie o możliwość wystawiania faktury na żądanie unijnego konsumenta, dlatego też projektowany art. 106b ust. 4 ustawy o VAT przewiduje w takiej sytuacji odpowiednie stosowanie art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT. Oznacza to, że na żądanie konsumenta z innego państwa UE niż Polska, podatnik zidentyfikowany w MOSS będzie zobowiązany do wystawienia faktury (zgodnie z polskimi regulacjami) dokumentującej, w szczególności, świadczenie usług nadawczych i elektronicznych (obowiązek ten nie będzie dotyczył usług telekomunikacyjnych, co wynika z wyłączenia przewidzianego w art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT). Innymi słowy, podatnik zidentyfikowany w MOSS w Polsce usługi elektroniczne świadczone unijnym konsumentom będzie dokumentował w analogiczny sposób, jak wykonywanie tego rodzaju usług na rzecz polskich usługobiorców.

Projektowany art. 106e ust. 4 pkt 4 ustawy o VAT precyzuje, że w przypadku gdy obowiązanym do wystawienia faktury jest podmiot zagraniczny (spoza Unii Europejskiej) zarejestrowany do MOSS w Polsce, podmiot ten nie musi wskazywać na fakturze numeru, za pomocą którego jest zidentyfikowany na potrzeby podatku. Wynika to z faktu, że podmiot taki nie musi dokonywać „ogólnej” rejestracji dla celów VAT w Polsce ani w innym państwie członkowskim, przez co może nie posiadać numeru identyfikacji, o którym mowa w art. 106e ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

W art. 106i ustawy o VAT proponuje się dodanie ust. 6a, który w odniesieniu do faktury wystawianej na żądanie nabywcy usług elektronicznych świadczonych przez usługodawcę zarejestrowanego na jedną z procedur szczególnych MOSS w Polsce przewiduje odpowiednie stosowanie istniejących przepisów w zakresie terminu na wystawienie faktury na żądanie nabywcy.

Dodanie ust. 11a w art. 109 ustawy o VAT ma na celu uchwycenie momentu przekroczenia przez podatnika progu sprzedaży usług elektronicznych na rzecz konsumentów unijnych (niepodatników) w wysokości 42 000 zł, warunkującego zmianę miejsca świadczenia tych usług, zgodnie z art. 28k ust. 3. Innymi słowy chodzi o możliwość wyodrębnienia usługi, w związku ze świadczeniem której doszło do przekroczenia ww. progu. Proponuje się zatem wprowadzenie obowiązku prowadzenia odrębnej ewidencji, na podstawie której można określić wartość świadczonych przez podatnika usług elektronicznych.

Zmiany w art. 131b ust. 1 i 132 ust. 1 ustawy o VAT mają charakter wyłącznie dostosowujący do zmiany art. 28k, w którym rozbito na ustępy przypadki związane z określaniem miejsca świadczenia usług elektronicznych.

Z kolei rozwiązanie zaproponowane w art. 131 pkt 2 i związana z tym zmiana dostosowująca w art. 132 ust. 4 ustawy o VAT polega na dopuszczeniu do procedury szczególnej rozliczania VAT przewidzianej dla podmiotów zagranicznych takich podmiotów, które pomimo braku siedziby gospodarczej, czy też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, nie mogły skorzystać z uproszczenia jakim jest MOSS, z uwagi na zarejestrowanie się do celów VAT w którymś z państw członkowskich (np. z racji okazjonalnego dokonania transakcji podlegających VAT). Przeszkoda ta zostanie zatem usunięta.

Przepis przejściowy art. 3 umożliwia podatnikom zarejestrowanym do rozliczania VAT od usług elektronicznych w procedurze szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a ustawy o VAT (MOSS unijny), do pozostania w niej i rozliczania podatku, pomimo spełniania warunków do określania miejsca świadczenia usług elektronicznych w kraju a nie w państwach członkowskich. Nie będzie to zatem rodziło po stronie podatnika obowiązku składania specjalnego oświadczenia o takim wyborze, zgodnie z projektowanym art. 28k ust. 4. Należy mieć przy tym na względzie, że do takich podatników będą miały również zastosowanie regulacje przewidziane w projektowanym art. 28k ust. 5 i 6 ustawy o VAT, co oznacza pozostawanie w reżimie rozliczania podatku VAT w miejscu, gdzie znajduje się konsument usług przez co najmniej dwa lata.

Z kolei podatnicy, którzy z uwagi na spełnienie warunków z projektowanego art. 28k ust. 2, w tym nieprzekroczenia w 2018 r. progu sprzedaży usług elektronicznych w wysokości 10 tys. euro, chcieliby określać miejsce ich świadczenia w Polsce z początkiem 2019 r., zobligowani byliby do wyrejestrowania się z MOSS. Termin na taką decyzję proponuje się określić do 10 lutego 2019 r.

Kiedy wejdą w życie nowe przepisy?

Wszytki państwa członkowskie, w tym oczywiście Polska, są zobowiązane przyjąć i opublikować, najpóźniej do dnia 31 grudnia 2018 r. przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania dyrektywy 2016/1065 i art. 1 dyrektywy 2017/2455. Państwa członkowskie zobowiązane są do stosowania tych przepisów od dnia 1 stycznia 2019 r.

W związku z tym projektowana nowelizacja ustawy o VAT wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., co jest spójne z datą określoną w dyrektywach 2016/1065 i 2017/2455 wyznaczającą państwom członkowskim termin, od którego zastosowanie mają zmienione uregulowania unijne.

Legislacja: Projekt z dnia 26 kwietnia 2018 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług