Krótkoterminowy najem środka transportu czy usługa turystyczna

Wynajem jachtu pełnomorskiego należy uznać za usługę krótkoterminowego najmu środków transportu i jako taką, zgodnie z art. 28j ustawy o VAT opodatkować w miejscu, w którym jacht ten jest faktycznie oddawany do dyspozycji usługobiorcy.

Tak wynika z ustnego uzasadnienia wyroku NSA z 20 sierpnia 2015 r., I FSK 832/14.

Sprawa dotyczyła osoby fizycznej, która zamierzała rozpocząć prowadzenie działalności polegającej na wynajmie jachtu. Wnioskodawca zamierzał wynajmować zacumowany w Grecji jacht osobom fizycznym oraz przedsiębiorcom w celu odbycia rejsów morskich trwających od 7 do 14 dni. W zakresie usługi znajdować się miało zakwaterowanie na jachcie, żegluga po określonej trasie, oraz usługi kapitana jachtu. Podatnik wskazał, że wszelkie rejsy odbywać się będą poza terytorium Polski, na trasach pomiędzy portami znajdującymi się zarówno w krajach należących do UE, jak i położonych poza terytorium Unii.

Polecamy: 500 pytań o VAT odpowiedzi na trudne pytania z interpretacjami Ministerstwa Finansów (PDF)

Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)

W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym podatnik zwrócił się do organu podatkowego z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, w którym zapytał, czy świadczone przez niego w przyszłości usługi wynajmu i prowadzenia jachtu podlegać będą opodatkowaniu VAT w Polsce. W ocenie wnioskodawcy, zgodnie z art. 28j ust. 1 i ust. 2 oraz art. 28c ust. 1 ustawy o VAT w sytuacji, gdy odda jacht do dyspozycji swoim klientom wraz z usługą kapitana świadczenie takie stanowiło będzie krótkoterminowy wynajem środków transportu i jako takie podlegało będzie opodatkowaniu w miejscu faktycznego przekazania środka transportu do dyspozycji klienta.

Wydający interpretację w tej sprawie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał to stanowisko za nieprawidłowe wskazując, że zgodnie z opisem zawartym we wniosku wnioskodawca organizuje w rzeczywistości podróż turystyczną, która obejmuje usługę prowadzenia jachtu po określonej trasie, usługę kapitana jachtu wraz z zapewnieniem uczestnikom zakwaterowania i nocowania na jachcie. Zdaniem organu taki zakres świadczeń powoduje, iż wykonywane czynności stanowią usługę turystyki, która zgodnie z art. 28n ustawy o VAT podlega opodatkowaniu w miejscu, gdzie usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, czyli w tej sytuacji w Polsce.

Podatnik zaskarżył tę interpretację do WSA w Rzeszowie. Sąd przyznał rację skarżącemu wskazując, że organ bezzasadnie uznał, iż w przedmiotowej sytuacji dojdzie do świadczenia usługi turystycznej. Dokonując analizy pojęcia usługa turystyki WSA wskazał, że dla takiego sklasyfikowania danego świadczenia nie wystarczy udostępnienie środka transportu z wraz miejscami do spania, ponieważ takie rozumienie w wielu przypadkach wykluczałoby możliwość uznania wielu czynności wykonywanych przez podatników za usługi najmu.

Ze stanowiskiem organu nie zgodził się również NSA, który oddalając skargę kasacyjną stwierdził, że w opisanej sytuacji nie dojdzie do świadczenia kompleksowej usługi turystyki. W ocenie NSA zapewnienie przez wynajmującego dodatkowych świadczeń, takich jak zakwaterowanie i nocleg podczas rejsu nie wykluczają uznania świadczenia za usługę najmu środka transportu morskiego, a zatem nie upoważniają do uznania, że mamy do czynienia z kompleksową usługą turystyczną.

Biuletyn VAT

VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.

Złożona usługa turystyczna vs. najem krótkoterminowy 

W komentowanej sprawie organ próbował przeforsować tezę, zgodnie z którą świadczenie polegające na wynajmie jachtu wraz z zapewnieniem noclegu powinno być uznane na gruncie VAT za kompleksową usługę turystyczną. Klasyfikacja usług w tym zakresie nie jest bez znaczenia, ponieważ opodatkowanie krótkoterminowego najmu ma miejsce w państwie, w którym środek transportu oddawany jest do dyspozycji usługobiorcy (tym przypadku w Grecji), natomiast usługa turystyki zgodnie z art. 28n podlega opodatkowaniu w miejscu, gdzie usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, tudzież stałe miejsce prowadzenia tej działalności.

O kwalifikacji świadczenia jako złożonej usługi turystycznej miał zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej przesądzać fakt, że poza samym wynajmem jachtu usługodawca zamierzał wykonywać również szereg innych czynności, takich jak prowadzenie jachtu po określonej trasie, zakwaterowanie oraz noclegi na jednostce. Zdaniem organu powyższe potwierdza, że najem nie będzie w tym przypadku stanowił głównego powodu nabycia usługi, lecz będzie czynnością pomocniczą, służącą realizacji świadczenia podstawowego polegającego na zorganizowaniu podróży dla klientów.

Na tym tle należy zgodzić się z wyrokami sądów obu instancji, w których słusznie uznano, że sam fakt zapewnienia zakwaterowania oraz noclegu na wynajmowanym jachcie nie może stanowić o uznaniu tego świadczenia za kompleksową usługę turystyczną. Podróż morska jest bowiem na tyle specyficzna, że bardzo często podczas dłuższych rejsów nie jest możliwe zapewnienie członkom załogi noclegu poza pokładem statku. W takiej sytuacji nie następuje jednak tak znacząca modyfikacja świadczenia aby uznać, że wynajem jachtu staje się jedynie usługą pomocniczą będącą jednym z elementów świadczenia złożonego, tak jak chciałyby tego organy podatkowe.

Słusznie zatem w omawianym wyroku zauważono, że w sytuacji uznania, iż świadczenie usługi noclegowej wewnątrz środka transportu może przesądzać o klasyfikacji realizowanej usługi, w przypadku rejsów pełnomorskich właściwie nie byłoby możliwe świadczenie usług najmu krótkoterminowego jachtów. Kierując się tym tokiem rozumowania równie dobrze można byłoby uznać, że z kompleksową usługą turystyki mamy do czynienia również w przypadku wynajmu samochodu campingowego.

Bartłomiej Bieńkowski, doradca podatkowy, starszy konsultant w Dziale Prawno-Podatkowym PwC