Opodatkowanie VAT czynności podejmowanych w ramach cash poolingu

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Ze świadczeniem opodatkowanej usługi gdy istnieje stosunek prawny zobowiązujący jeden podmiot (usługodawcę) do świadczenia na rzecz drugiej strony (usługobiorcy) w zamian za określone wynagrodzenie. Warto zatem zastanowić się, czy w ramach struktur cash poolingowych dochodzi do świadczenia usług w ww. rozumieniu.

Autopromocja

Umowa cash poolingu należy do umów nienazwanych, a zasady jej funkcjonowania zostały wypracowane w ramach praktyki gospodarczej. Przedmiotem umów cash poolingowych jest ustanowienie wspólnego systemu zarządzania płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej poprzez wzajemne bilansowanie sald rachunków bankowych spółek należących do tej grupy. W ramach systemów cash poolingu dochodzi do kompensowania niedoborów środków finansowych uczestnika należącego do danej grupy z nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy. Co do zasady, w cash poolingu udział biorą: uczestniczy, podmiot zarządzający środkami finansowymi (pool lider) oraz bank.

Ze względu na zakres obowiązków przypisanych poszczególnym podmiotom biorącym udział w złożonej strukturze cash poolingu (na podstawie wielostronnych umów), wykształciły się dwa sposoby rozliczania w VAT czynności podejmowanych w ramach ww. systemu:

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

1. bank realizuje usługę na rzecz pool lidera, zaś pool lider – na rzecz uczestników cash polingu oraz; w takim schemacie transakcji uczestnicy cash poolingu nie świadczą zaś żadnych usług (ani między sobą, ani na rzecz pool lidera/banku),
2. usługa jest świadczonawyłącznie przez bank, natomiast czynności podejmowane przez uczestników i pool lidera mają jedynie charakter techniczny.

W obu tych przypadkach rola uczestnika ogranicza się w zasadzie do udostępniania własnych środków pieniężnych w celu uzyskania płynności finansowej w ramach cash poolingu. Uczestnik nigdy nie ma pewnej wiedzy o tym, czy i w jaki sposób jego środki zostaną wykorzystane. To zaś przesądza o tym, że czynności podejmowane przez uczestnika mają jedynie techniczny, pomocniczy w stosunku do świadczeń podmiotu faktycznie zarządzającego płynnością finansową, czyli pool lidera lub banku (uczestnik jest jedynie beneficjentem tych świadczeń). Tym samym należy stwierdzić, że czynności uczestnika cash poolingu są neutralne z punktu widzenia podatku VAT. Opodatkowaniu tym podatkiem podlegać mogą jedynie świadczenia realizowane odpowiednio” przez bank i pool lidera (przypadek nr 1) lub tylko przez bank (przypadek nr 2), o ile podmioty te otrzymują wynagrodzenie za swoje usługi (np. w postaci odsetek).

Polecamy: 500 pytań o VAT odpowiedzi na trudne pytania z interpretacjami Ministerstwa Finansów (PDF)

Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Powyższe znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach organów podatkowych. Przykładowo, w interpretacji z 28.04.2015 r. sygn. IPTPP2/4512-89/15-2/DS Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał, że czynności uczestnika (nawet jeśli otrzymuje on odsetki) nie stanowią świadczenia usługi w rozumieniu ustawy o VAT w niżej opisanym systemie cash poolingu: „Rolą tego banku w systemie Cash pooling jest zapewnienie technicznej struktury Cash pooling. Oprocentowanie posiadanych środków oraz oprocentowanie zadłużenia Spółki na rachunkach bankowych będzie naliczane według zasad rynkowych wynikających z umowy zawartej pomiędzy Bankiem obsługującym system Cash pooling i Pool Leaderem, do której zamierza przystąpić Spółka. Naliczenie będzie następować dla każdej waluty oraz każdego rachunku bankowego osobno. Bank uzna lub obciąży rachunek odsetkowy Pool Leadera skompensowanymi odsetkami w ramach systemu Cash pooling tzw. odsetki netto całej grupy Cash poolowej. Natomiast uznania lub obciążenia naliczonymi odsetkami dodatnimi bądź ujemnymi poszczególnych Uczestników w tym Zainteresowanego, dokonywał będzie Pool Leader dla każdego Uczestnika i dla każdego rachunku bankowego osobno, przy zastosowaniu naliczeń Banku obsługującego tzw. odsetki brutto wszystkich Uczestników. Przedstawiając stan faktyczny należy stwierdzić, iż jedynymi transakcjami przychodowymi i kosztowymi uzyskiwanymi przez Spółkę w odniesieniu do Pool Leadera będą otrzymywane i/lub płacone odsetki od rachunków bankowych, innych przychodów i kosztów na rzecz Pool Leadera Spółka nie będzie otrzymywała i ponosiła. Opłaty za obsługę systemu Cash pooling Spółka będzie płaciła bezpośrednio do Banku obsługującego system zgodnie z warunkami zawartymi w umowach”

Ewelina Kalita, Młodszy konsultant podatkowy

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Paweł Barnik, Zastępca Dyrektora Departamentu ds Podatków Pośrednich

ECDDP Sp. z o.o.