Tematy - Cash pooling

W obliczu kryzysu ekonomicznego będącego skutkiem pandemii oraz wojny w Ukrainie, wiele podmiotów gospodarczych boryka się z problemem płynności finansowych. Jedną z możliwości poprawy cash-flow przedsiębiorstwa jest dokonywanie rozliczeń w ramach systemu cash poolingu, co jest coraz bardziej popularną formą rozliczeń w ramach grup kapitałowych.

Cash pooling a VAT. Czym jest cash pooling? Jakie skutki na gruncie przepisów dot. VAT wywołuje uczestnictwo w strukturze cash poolingu?

Cash pooling, określany jako system zarządzania płynnością finansową, jest instrumentem pozwalającym podmiotom powiązanym, działającym np. w strukturze grupy kapitałowej, na bardziej efektywne dysponowanie środkami finansowymi będącymi w ich posiadaniu.

Głównym celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest optymalizacja zarządzania stanem środków pieniężnych na wielu rachunkach bankowych należących do jednej grupy kapitałowej. Pomimo pewnych cech charakterystycznych (elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie), umowy cash poolingu nie można przy tym traktować jako umowy pożyczki opodatkowanej podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC).

Spółka prowadząca działalność produkcyjną opodatkowaną VAT uczestniczy z innymi podmiotami powiązanymi kapitałowo w tzw. rzeczywistym cash poolingu. W przyjętym schemacie prowadzony jest rachunek bankowy, na który środki są wpłacane przez uczestników posiadających nadwyżki finansowe, a jednocześnie przekazywane uczestnikom, którzy wykazują niedobory. Spółka zarządza cash poolingiem jako lider. Polega to na zapewnianiu finansowania, gdy saldo jest ujemne, oraz przez odpowiednie przekazywanie ewentualnych nadwyżek. W zamian za te czynności otrzymuje wynagrodzeniem. Pojawiła się wątpliwość, jakie skutki w podatku VAT wywiera uczestnictwo w cash poolingu w roli lidera.

Usługi cash poolingu nie zostały enumeratywnie wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Katalog ten nie zawiera również ani subrogacji, ani przejęcia długu. Nie można też tego typu czynności zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Ponadto, usługi te podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Tym samym czynności dokonywane w ramach struktury cash poolingu nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem PCC.

Od przepływu „wspólnej” gotówki w ramach cash poolingu nie zapłacimy podatku od czynności cywilnoprawnych. Izba skarbowa odróżnia umowę cash poolingu od umowy pożyczki.

Jak wynika ze stanowiska prezentowanego obecnie przez organy podatkowe oraz część sądownictwa administracyjnego, odsetki wypłacane przez podatników na podstawie umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową, w zakresie możliwości zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów, podlegają ograniczeniom wynikającym z przepisów o tzw. cienkiej kapitalizacji.

Jeszcze nie tak dawno uznawany za „atrakcyjny” podatkowo cash pooling wykorzystywany był jako sposób na szybką poprawę finansów przedsiębiorstw działających w ramach grupy kapitałowej. Niepotrzebna nadwyżka przelewana była na centralny rachunek bankowy, z którego członkowie grupy mogli korzystać, jeśli zaszła taka potrzeba. Pozwalało to unikać zaciągania pożyczek, które generowały podatek od czynności cywilnoprawnych. Dodatkowo, odsetki wypłacane w ramach cash poolingu stanowiły koszty uzyskania przychodu.

W polsko-francuskiej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania brak jest odwołania do przesłanki tożsamości odbiorcy odsetek i podmiotu uprawnionego (klauzuli beneficial owner), dlatego dla skorzystania z art. 11 ust. 1 ww. umowy wystarczy, aby odsetki były wypłacone osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę we Francji.

Usługi realizowane na podstawie umów cash poolingowych rodzą liczne wątpliwości na gruncie podatku VAT.

Cash pooling

Cash pooling – skutki podatkowe

Uczestnictwo w strukturze cash poolingu – skutki w VAT

Cash pooling w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

Zawarcie i wykonywanie umowy cash poolingu – skutki w PCC

Cash pooling a VAT

Cash pooling bez podatku od czynności cywilnoprawnych

Cash pooling nie podlega PCC

Odsetki wypłacane w ramach cash-poolingu podlegają przepisom o niedostatecznej kapitalizacji

Czy umowa cash poolingu to pożyczka podlegająca opodatkowaniu?

Rozliczenia w ramach cash poolingu a polsko-francuska umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania

Opodatkowanie VAT czynności podejmowanych w ramach cash poolingu