Strona główna » Księgowość » Podatki » VAT » Zakres opodatkowania » Cash pooling a VAT

Cash pooling a VAT

02 stycznia 2017, 13:56

Jedna z wiodących grup konsultingowych w Polsce

Spółka prowadząca działalność produkcyjną opodatkowaną VAT uczestniczy z innymi podmiotami powiązanymi kapitałowo w tzw. rzeczywistym cash poolingu. W przyjętym schemacie prowadzony jest rachunek bankowy, na który środki są wpłacane przez uczestników posiadających nadwyżki finansowe, a jednocześnie przekazywane uczestnikom, którzy wykazują niedobory. Spółka zarządza cash poolingiem jako lider. Polega to na zapewnianiu finansowania, gdy saldo jest ujemne, oraz przez odpowiednie przekazywanie ewentualnych nadwyżek. W zamian za te czynności otrzymuje wynagrodzeniem. Pojawiła się wątpliwość, jakie skutki w podatku VAT wywiera uczestnictwo w cash poolingu w roli lidera.

Świadczenie usługi

W świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; Z kolei, jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

W analizowanym przypadku Spółka wykonuje konkretne czynności na rzecz pozostałych uczestników cash poolingu. Co więcej otrzymuje ona wynagrodzenie, które jest związane z tymi czynnościami. Tak więc, można mówić o odpłatnym świadczeniu usług z jej strony.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Zwolnienie z podatku

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się z podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;

Powyższy przepis, zdaniem autora ma zastosowanie do usługi Spółki. Jej świadczenie, polegające w istocie na zarządzaniu płynnością finansową, może być bowiem uznane za usługi finansowe o charakterze podobnym do wskazanych w tej regulacji. Należy zauważyć, że zakres przywołanego zwolnienia jest relatywnie szeroki i obejmuje usługi dotyczące wszelkich transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, depozytów, itp., a więc także świadczenia w ramach cash poolingu. Stanowisko to potwierdzają organy podatkowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 20.1.2016 r., znak IPPP1/4512-1227/15-2/AŻ oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 5.1.2016 r., znak ILPP4/4512-1-339/15-2/PR.

Brak wpływu na proporcję odliczenia VAT

Komentarza wymaga kwestia wpływu zwolnionych z VAT usług w zarządzaniu cash poolingiem na tzw. proporcję odliczenia VAT o której mowa w art. 90 ust. 2 i nast. ustawy o VAT.

Obliczenie tej proporcji ma znaczenie dla odliczenia naliczonego VAT od wydatków, których nie da się przyporządkować konkretnie do czynności opodatkowanych albo zwolnionych. W świetle art. 90 ust. 3 ustawy o VAT, proporcję oblicza się zasadniczo jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo. Tak więc zasadniczo należy obliczyć udział czynności zwolnionych w ogóle czynności danego podatnika.

Wyjątek od powyższego został przewidziany min. w art. 90 ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT, który stanowi, że do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Powyższe wyłączenie może mieć zastosowanie do usług w ramach cash poolingu, takich jak w rozpatrywanym przypadku. Po pierwsze bowiem, usługa cash poolingu, jak wskazano, należy do usług zwolnionych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Po drugie, jest to czynność pomocnicza (dodatkowa, akcesoryjna) stanowiąca jedynie uzupełnienie działalności Spółki. Nie jest to natomiast bezpośrednie, stałe i konieczne dopełnienie jej zasadniczej działalności (działalności produkcyjnej). Spółka zasadniczo wykonuje czynności produkcyjne, a nie finansowe. Fakt, że uczestnictwo w cash poolingu będzie miało dla Spółki charakter stały, nie jest przesądzający. Pojęcie „pomocniczości” „incydentalności”, odnosi się więc nie tyle do samej częstotliwości występowania danego zdarzenia, co raczej do jego akcesoryjności względem zasadniczej działalności podatnika (patrz wyrok TSUE z 11.7.1996 r. w sprawie Regie Dauphinoise, sygn.C-306/94).

Z powyższych powodów, zdaniem autora, uzyskany obrót z tytułu cash poolingu nie wpływa na obliczanie proporcji odliczenia podatku naliczonego. Podobnie sytuację ocenił Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 26.11.2014 r., znak ILPP1/443-729/14-4/AS.

Należy jednakże zaznaczyć, że można się spotkać z poglądem odmiennym od powyższego, czego przykładem jest interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21.10.2014 r., znak ILPP4/443-370/14-2/BA. W tym rozstrzygnięciu organ ocenił, że uczestnictwo danego podmiotu w cash poolingu ma cechy powtarzalności, będzie to działalność planowana, a nie przypadkowa i wystąpi na podstawie współpracy mającej charakter ciągły. To zaś miałoby wykluczać pomocniczy charakter takich czynności. Zdaniem autora nie jest to stanowisko słuszne. Sam fakt, że uczestnictwo w cash poolingu ma charakter stały, nie przekreśla jego pomocniczości względem głównej działalności. Niemniej jednak, rozbieżności ocen tej kwestii mogą być przyczyną powstania ryzyka podatkowego po stronie podatników.

Michał Samborski, konsultant podatkowy ECDDP Sp. z o.o.