Ulga na dzieci w rozliczeniu rocznym za 2007 r.

Do ulgi jest uprawniona każda osoba fizyczna, która w 2007 r. wychowywała własne lub przysposobione dzieci (lub dziecko) spełniające ustawowe kryteria, jeżeli osiągnęła dochody podlegające opodatkowaniu według skali. Ulgę tę odlicza się bowiem od podatku (po uprzednim odliczeniu składki zdrowotnej). W zeznaniu za 2007r. wolno odliczyć 1145,08 zł na jedno dziecko. Ostateczna wartość odliczenia przysługującego rodzicom (bądź rodzicom adopcyjnym) zależy więc od liczby wychowywanych dzieci.

Z odliczenia można skorzystać niezależnie od tego, czy rodzice zawarli małżeństwo lub w nim pozostają. Ulgę mogą zatem uwzględnić nie tylko małżonkowie, ale także ci rodzice, którzy są rozwiedzeni, pozostają w sądownie orzeczonej separacji bądź nie zawarli w ogóle związku małżeńskiego, pozostając w tzw. konkubinacie.

Należy podkreślić, że ulga ta nie ma charakteru proporcjonalnego – tzn. jeżeli dziecko urodziło się w grudniu 2007 r. (nawet 31 grudnia), to rodzice mają prawo do odliczenia całej kwoty 1145,08 zł, a nie tylko 1/12 z tej kwoty. Podobnie jest w przypadku, gdy dziecko w trakcie roku osiągnęło pełnoletniość. Zatem rodzice dziecka, które np. w marcu 2007 r. ukończyło 18 lat i nie kontynuuje nauki, mają prawo skorzystać za 2007 r. z odliczenia całej kwoty ulgi, a nie tylko 3/12 z 1145,08 zł.

Ważne jest, że kwoty ulgi nieodliczonej w zeznaniu składanym za 2007 r. nie można przenieść na lata następne. Powinni o tym pamiętać ci wszyscy, którzy ze względu na zbyt niski podatek za 2007 r. nie będą w stanie skorzystać z odliczenia w pełnej wysokości. Z ulgi mogą natomiast skorzystać przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych (na PIT-36) oraz osoby uzyskujące każdy rodzaj dochodów opodatkowanych w PIT-37.

W zeznaniu za 2007 r. z ulgi tej może skorzystać podatnik, który wychowywał dzieci własne bądź przysposobione (czyli adoptowane). Nie każdy opiekun dziecka może więc skorzystać z odliczenia, nawet jeżeli w 2007 r. taką opiekę faktycznie sprawował, i to również w sytuacji, gdy był jedynym opiekunem dziecka. Prawa do odliczenia z tego tytułu nie mają:

Rodzicom chcącym skorzystać z ulgi ustawodawca postawił wymóg wychowywania dziecka. Pojęcie to nie zostało jednak zdefiniowane w ustawie. O zamieszkiwaniu dziecka z rodzicami jest mowa wyłącznie w przypadku małżonków, którzy się rozwiedli lub są w separacji.

 2) dzieci, bez względu na ich wiek, które w 2007 r. otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny,

 3) dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach – Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku.

Są to takie same kryteria, jakie musi spełniać dziecko, aby jego rodzic mógł rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Należy zaznaczyć, że rozliczenie się jako osoba samotnie wychowująca dziecko nie wyklucza skorzystania z ulgi na wychowywanie dziecka.

Przepisy nie wymagają, aby dziecko spełniało warunek co do małoletniości przez cały 2007 r. Dlatego z ulgi na wychowywanie dzieci skorzystają rodzice dzieci urodzonych w 1989 r. (a więc 18-letnich) i po tym roku, nawet jeżeli nie uczyły się w 2007 r. Prawo do odliczenia mają również rodzice, których dziecko zmarło w 2007 r.

W przypadku dzieci, które nie są już małoletnie (urodzone przed 1989 r.) można odliczyć ulgę na dzieci, które:

1) bez względu na wiek otrzymywały w 2007 r. zasiłek pielęgnacyjny,

2) do ukończenia 25 lat uczyły się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym.

W obu tych przypadkach wystarczy, że warunki będą spełnione przez część 2007 r.

W maju 2007 r. Katarzyna Lipnicka ukończyła 25 lat, a w sierpniu zdała egzamin magisterski na Uniwersytecie Gdańskim kończąc edukację. Do końca 2007 r. nie podjęła pracy. Jej rodzice mają prawo do odliczenia kwoty 1145,08 zł w rozliczeniu 2007 r.

Kontynuowanie nauki przez dziecko do ukończenia przez nie 25 roku życia poza granicami Polski nie pozwala jego rodzicom na skorzystanie z ulgi. To ograniczenie, wynikające z odwołania się wyłącznie do polskich ustaw „edukacyjnych” (tj. ustawy o systemie oświaty oraz ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym), dotyczy zarówno sytuacji, gdy nauka jest kontynuowana w krajach należących do Unii Europejskiej (np. Francja, Anglia, Hiszpania) jak i poza nią (np. w USA).

Oczywiście takie rozwiązanie, przyjęte w polskiej ustawie podatkowej, budzi poważne wątpliwości co do jego zgodności z Konstytucją. Podatników podlegających tym samym zasadom opodatkowania, wychowujących dzieci zróżnicowano bowiem tylko ze względu na rodzaj szkoły, w jakiej dziecko kontynuuje naukę (krajowa czy zagraniczna). Jest to analogiczna sytuacja do tej, która ma miejsce w odniesieniu do odliczania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne opłacanych za granicą. Przepisy mówiące o odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne również odwołują się do polskich regulacji w tym zakresie, co było podstawą odmowy prawa do odliczenia podatnikom, którzy składki opłacali do zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych. To ostatnie rozwiązanie zakwestionował ostatnio Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 7 listopada 2007 r. (sygn. akt K 18/06 – opublikowany w Mk nr 23/2007). Pozostaje zatem zaapelować, aby jak najszybciej Trybunał zajął korzystne dla podatników stanowisko również i w tej kwestii.

Należy pamiętać o tym, że dziecko nie może w 2007 r. uzyskać żadnych dochodów – poza:

1) dochodami wolnymi od podatku,

2) rentą rodzinną,

3) dochodami niepowodującymi obowiązku zapłaty podatku.

Niedotrzymanie któregokolwiek z tych warunków odbiera prawo do skorzystania z ulgi na wychowywanie dzieci.

W maju 2007 r. Katarzyna Lisowska ukończyła 25 lat, a w sierpniu zdała egzamin magisterski na Uniwersytecie Gdańskim, kończąc w ten sposób edukację. Po zakończeniu nauki rozpoczęła pracę jako praktykantka w spółce akcyjnej X. Do końca 2007 r. osiągnęła dochód w wysokości 2800 zł. Jej rodzice mają więc prawo do odliczenia 1145,08 zł w rozliczeniu 2007 r., gdyż Katarzyna Lisowska nie przekroczyła kwoty wolnej od podatku wynoszącej w 2007 r. 3015 zł.

Osoby te mają jednak prawo do odliczenia ulgi z tytułu wychowywania dzieci, jeżeli w 2007 r. osiągnęły inne niż wymienione wyżej dochody.

Gdy jeden małżonek opodatkowany jest podatkiem liniowym i poza dochodami podlegającymi opodatkowaniu w PIT-36L nie osiągnął żadnych innych dochodów, to prawo do odliczenia za 2007 r. 1145,08 zł ma wyłącznie drugi małżonek. Nie traci on tego prawa tylko dlatego, że współmałżonek wybrał podatek liniowy lub ryczałtowe formy opodatkowania. Przepisy nie nakładają na współmałżonka odliczającego ulgę obowiązku załączania do zeznania rocznego żadnych dodatkowych pism czy wyjaśnień. W praktyce lepiej jednak to zrobić, ponieważ urząd weryfikując zeznanie zainteresuje się odliczeniem.

Jeśli dziecko osiągnęło dochody np. z giełdy (nawet w kwocie niższej niż 3015 zł), rodzice nie mogą skorzystać z ulgi. Te dochody dziecka powodują bowiem obowiązek zapłaty podatku (19% od kwoty osiągniętego dochodu).

Dokumentowanie ulgi

Od podatku dochodowego, obliczonego według skali podatkowej 19%, 30%, 40% podatnik odejmuje składkę zdrowotną. Oczywiście odliczeniu podlega składka wynosząca 7,75% podstawy jej wymiaru. Należy zatem pamiętać, że nie wolno odliczyć całej zapłaconej składki, która była płacona w trakcie 2007 r. według stawki 9%.

Po pomniejszeniu kwoty podatku o składkę zdrowotną podatnik ma prawo odliczyć kwotę będącą iloczynem: liczby dzieci wychowywanych w ciągu 2007 r. i kwoty 1145,08 zł. Kwota 1145,08 zł nie jest wprost zapisana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy ją obliczyć w oparciu o kwotę wolną od podatku w 2007 r. Jest to dwukrotność kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, czyli w 2007 r. 572,54 zł x 2.

Wykazanie kwoty ulgi na wychowywanie dzieci w zeznaniu rocznym.

Przed wypełnieniem PIT-36 lub PIT-37 należy wypełnić załącznik PIT-O, który jest załącznikiem do tych zeznań rocznych. W rubryce 34 należy wpisać liczbę dzieci wychowywanych w 2007 r., w rubryce 35 – kwotę odliczenia przypadająca na podatnika, w rubryce 36 – wartość odliczenia, z której skorzysta małżonek podatnika. Gdy z odliczenia korzystają oboje małżonkowie, wypełnią obie rubryki.

W PIT-36 odliczenie z tytułu ulgi na wychowanie dzieci należy wykazać w rubryce 172 (podatnik) lub 173 (małżonek podatnika – w przypadku wspólnego rozliczenia). Jeśli z odliczenia korzystają oboje małżonkowie rozliczający się wspólnie, to wypełniają obie rubryki, wskazując odliczenie w części przypadającej odpowiednio na każdego z nich.

W PIT-37 odliczenie to należy wykazać w rubryce 106 (podatnik) lub 107 (małżonek podatnika – w przypadku wspólnego rozliczenia). W razie skorzystania z ulgi przez każdego z rozliczających się wspólnie małżonków, wskażą oni odliczenie w proporcji przypadającej na każdego z nich.

W PIT-40 ulgę na wychowywanie dzieci należy wykazać w części H w rubryce 78. Do PIT-40 nie należy dołączać żadnego załącznika. W zeznaniu w rubryce 78 wykazywana jest kwota ulgi wynikająca z oświadczenia podatnika o prawie do skorzystania z ulgi i kwocie przysługującego mu odliczenia, składanego dodatkowo płatnikowi oprócz oświadczenia na formularzu PIT-12.

Dokonane odliczenia oczywiście nie mogą przekroczyć kwoty podatku za 2007 r. pomniejszonej o możliwą do odpisania kwotę składki zdrowotnej.

Ulgi na wychowywanie dzieci nie można odliczyć w deklaracjach PIT-36L, PIT-28, PIT-38.