Co to jest zagadnienie wstępne?

Opisany w pytaniu stan faktyczny wskazuje, iż w sprawie zostało zakończone postępowanie dotyczące prawidłowości rozliczeń podatnika z tytułu podatku dochodowego za 2001 r., w wyniku wydania przez organ podatkowy drugiej instancji (dyrektora izby skarbowej) decyzji kończącej postępowanie instancyjne. Skarga na decyzję ostateczną dyrektora izby skarbowej wniesiona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nie stanowi bowiem kontynuacji postępowania podatkowo-administracyjnego w sprawie dotyczącej roku 2001. Skarga do WSA „uruchamia” natomiast tryb sądowy, będący trybem odrębnym (samoistnym) od trybu administracyjno-podatkowego.

Przepis art. 201 § 1 ordynacji podatkowej stanowi, że organ podatkowy zawiesza postępowanie m.in., gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie to polega na tym, że zostają wstrzymane czynności procesowe, nie powodując jednocześnie ostatecznego zakończenia czy też choćby przerwania sprawy będącej przedmiotem postępowania.

W opisanej sprawie brak było przesłanek do zawieszenia postępowania mającego na celu sprawdzenie prawidłowości rozliczeń za 2002 r., a więc za okres następujący po roku, którego dotyczy sprawa zawisła przed WSA – pomimo istnienia faktycznego związku pomiędzy tym postępowaniem a postępowaniem zakończonym decyzją ostateczną. Określona w art. 201 § 1 pkt 2 ordynacji podatkowej przesłanka powodująca zawieszenie postępowania podatkowego, tj. uzależnienie rozpatrzenia sprawy dotyczącej zobowiązania za rok 2002 od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez sąd (WSA), nie występuje bowiem w przedmiotowej sprawie.

Przyjmuje się, że przez pojęcie terminu „zagadnienie wstępne” należy rozumieć sytuacje, w których wydanie orzeczenia merytorycznego – w sprawie będącej przedmiotem postępowania przed właściwym organem podatkowym – uwarunkowane jest uprzednim rozstrzygnięciem wstępnego zagadnienia faktycznego czy też prawnego przez inny organ lub sąd. Zagadnienie wstępne powstaje wtedy, gdy rozstrzygnięcie jakiejś kwestii materialnej wykracza poza kompetencje organu podatkowego prowadzącego konkretne postępowanie. Upraszczając można stwierdzić, iż organ podatkowy ma obowiązek zawiesić postępowanie w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie konkretnej sprawy nie może nastąpić bez ingerencji innego organu czy sądu.