Ujęcie w księgach rachunkowych przychodów z tytułu otrzymania świadczeń częściowo odpłatnych
REKLAMA
Od 1 stycznia 2005 r. zmieniły się przepisy podatkowe dotyczące przychodów i kosztów związanych ze świadczeniami częściowo odpłatnymi. Jak ewidencjonować takie świadczenia w księgach rachunkowych?
Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzone nowelizacją tych ustaw od 1 stycznia 2005 r. dotyczą m.in. przychodów z tytułu otrzymania częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, jak również z tytułu otrzymania częściowo odpłatnie świadczeń.
I. Przychód z tytułu rzeczy i praw nabytych częściowo odpłatnie
Wprowadzenie tych rozwiązań oznacza, że przychód może zostać określony u podatnika, który nabywa rzecz lub prawo po cenie niższej niż ogólnie stosowana w obrocie takimi rzeczami lub prawami. W przypadku rzeczy i praw nabytych częściowo odpłatnie przychodem jest różnica między wartością tych rzeczy lub praw, ustalona na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania, a ceną, jaką podatnik zapłacił za nabyte rzeczy i prawa. Podatnik, nabywając rzecz lub prawo za cenę niższą, sam powinien zdecydować, czy osiągnął z tego tytułu przychód.
Mogą istnieć uzasadnione przyczyny, na podstawie których podatnik miał prawo do nabycia za cenę niższą od ceny rynkowej.
Przykład 1
Podatnik zakupił nowy samochód o wartości rynkowej 106 000 zł, za kwotę netto 80 000 zł. Na fakturze VAT nie podano ekonomicznie uzasadnionej przyczyny niższej ceny, np. uszkodzenie samochodu, ogólnie dostępna cena promocyjna na samochód itp. Przychód z tytułu częściowo odpłatnego otrzymania rzeczy wynosi 26 000 zł (106 000 zł – 80 000 zł).
Ewidencja częściowo odpłatnego nabycia samochodu w księgach rachunkowych:
Wn konto 010 „Środki trwałe” 80 000 zł
Ma konto 300 „Rozliczenie zakupu” 80 000 zł
Przychód z tytułu częściowo odpłatnego otrzymania rzeczy w kwocie 26 000 zł powiększy podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym.
Ewidencja częściowo odpłatnego nabycia samochodu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów:
Kol. 8 „Pozostałe przychody” 26 000 zł
Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne w przypadku ich zakupu wycenia się według ceny nabycia (również wtedy, gdy cena ta różni się od ceny rynkowej).
Przypominamy, że ceną nabycia – w myśl art. 28 ust. 2 ustawy – jest cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu – powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.
II. Przychód z tytułu sprzedaży rzeczy i praw nabytych częściowo odpłatnie
Zmiana w zakresie kosztów uzyskania przychodów polega na nadaniu nowego brzmienia art. 15 ust. 1i updop oraz art. 22 ust. 1d updof. Przepisy te odnoszą się do zasad ustalania kosztów w przypadku odpłatnego zbycia nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie nabytych rzeczy lub praw (świadczeń), w związku z którymi został wcześniej określony przychód. Podatnicy dokonujący zbycia takich rzeczy lub praw (świadczeń) jako koszt uzyskania przychodu przyjmują:
1) wartość przychodu wykazanego z tytułu nieodpłatnie nabytych rzeczy lub praw, a także innych nieodpłatnie nabytych świadczeń,
2) wartość przychodu wykazanego z tytułu częściowo odpłatnie nabytych rzeczy, praw lub usług, powiększoną o wydatki na nabycie częściowo odpłatnych rzeczy lub praw (świadczeń)
– pomniejszoną o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1 updop oraz art. 22h ust. 1 pkt 1 updof.
Przykład 2
Po upływie 12 miesięcy użytkowania samochodu podatnik sprzedał częściowo odpłatnie nabyty samochód (założenia z przykładu 1) za kwotę 92 000 zł, która stanowi przychód ze sprzedaży. Dokonane odpisy amortyzacyjne liczone do celów ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym wyniosły do momentu sprzedaży 21 200 zł (106 000 zł × 20%). Oznacza to, że kosztem uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży jest kwota 84 800 zł (106 000 zł – 21 200 zł). Tym samym podatnik osiągnął na tej sprzedaży dochód podatkowy wynoszący 7200 zł (92 000 zł – 84 800 zł). Amortyzacja bilansowa wyniosła 16 000 zł (80 000 zł × 20%).
Ewidencja kosztu ze zbycia częściowo odpłatnie nabytego samochodu w księgach rachunkowych:
Wn konto 070 „Umorzenie środków trwałych” 16 000 zł
Wn konto 762 „Pozostałe koszty operacyjne” 64 000 zł
Ma konto 010 „Środki trwałe” 80 000 zł
Ewidencja kosztu ze zbycia częściowo odpłatnie nabytego samochodu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów:
Kol. 14 Pozostałe wydatki 84 800 zł
III. Amortyzacja rzeczy lub praw nabytych częściowo odpłatnie
Amortyzacja samochodu w przykładzie 2, stanowiąca koszty uzyskania przychodu, była liczona od ceny rynkowej, ponieważ nowelizacji uległy również przepisy o amortyzacji dotyczące sposobu ustalania wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnej i prawnej nabytej częściowo odpłatnie. W wyniku nowelizacji od 1 stycznia 2005 r. w obu ustawach o podatkach dochodowych znalazło się rozwiązanie, zgodnie z którym za wartość początkową środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej nabytej częściowo odpłatnie uważa się cenę ich nabycia powiększoną o wartość przychodu ustalonego w związku z częściowo odpłatnym nabyciem.
Marianna Sobolewska
biegły rewident,
właścicielka Zakładu Usług
Rachunkowych „Buchalter” w Augustowie
Podstawy prawne
• ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 25, poz. 202
• ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 78, poz. 684
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
Źródło:
Serwis Finansowo-Księgowy
Autopromocja
REKLAMA
REKLAMA