Jak rozpocząć ewidencję w księdze, jeśli podatnikowi odmówiono dalszego opodatkowania w formie karty podatkowej

Zapisów w księdze należy dokonać na podstawie posiadanych dowodów w porządku chronologicznym w odpowiednich kolumnach księgi. Podsumowane przychody (kolumna 9) oraz koszty (kolumna 15) pozwolą na wyliczenie osiągniętego dochodu. Należy także założyć (i jeśli jest taka potrzeba – uzupełnić) ewidencję środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych oraz ewidencję wyposażenia. Jeśli Czytelnik nie posiada dokumentów, na podstawie których można by obliczyć dochód, należy go ustalić w drodze oszacowania.

W związku z odmową opodatkowania w formie karty podatkowej należy założyć księgę podatkową, w której zostaną ujęte wszystkie operacje gospodarcze od 20 kwietnia 2005 r., podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Sposób prowadzenia, szczególne warunki oraz obowiązki związane z prowadzeniem księgi określa rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Księga prowadzona zgodnie z tymi zasadami powinna zapewnić ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku. Ponadto podatnik oprócz podatkowej księgi przychodów i rozchodów powinien prowadzić ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także ewidencję wyposażenia. Zapisy w księdze powinny być dokonywane na podstawie posiadanych dowodów ułożonych w porządku chronologicznym (według dat zdarzeń gospodarczych). Należy zatem poniesione wydatki (kolumny 10–15) oraz osiągnięte przychody (kolumny 7–8) ułożyć chronologicznie, zapisując w odpowiednich kolumnach księgi. Podsumowane koszty (kolumna 15) oraz przychody (kolumna 9) pozwolą na wyliczenie osiągniętego dochodu.

W tej sytuacji, jeśli podatnik złożył do urzędu skarbowego zgłoszenie, nie będąc świadomym jego konsekwencji i nieterminowości, problem będzie występował głównie po stronie udokumentowania przychodów. Podatnicy, którzy wybiorą kartę jako formę opodatkowania, są bowiem zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Ciąży na nich jednak obowiązek wydawania na żądanie klienta rachunków i faktur, stwierdzających sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz ich przechowywania. Gdy jesteśmy zatem w stanie na podstawie posiadanej „dokumentacji sprzedaży” udokumentować całą sprzedaż za poszczególne miesiące, to zaprowadzenie księgi podatkowej oraz wyliczenie dochodu nie powinno sprawić kłopotu.

Natomiast zapisy w księdze dotyczące pozostałych przychodów muszą być dokonywane na podstawie dowodów potwierdzających te przychody. Jeżeli podatnik byłby ponadto zgłoszony jako podatnik VAT, to prowadzona ewidencja sprzedaży będzie bardzo pomocna w udokumentowaniu osiąganych przychodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Jeżeli jednak od 20 kwietnia 2005 r. osiągano przychody niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, nie udokumentowano ich rachunkami, to należy ustalić dochód (stratę) za ten okres w sposób przewidziany w art. 24b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w drodze oszacowania.

Dochód określa się w wyniku oszacowania, z zastosowaniem następujących metod, które powinny zmierzać do określenia podstawy opodatkowania w wysokości zbliżonej do rzeczywistej podstawy opodatkowania:

• porównawczej wewnętrznej – polegającej na porównaniu wysokości obrotów w tym samym przedsiębiorstwie za poprzednie okresy, w których znana jest wysokość obrotu,

• porównawczej zewnętrznej – polegającej na porównaniu wysokości obrotów w innych przedsiębiorstwach prowadzących działalność o podobnym zakresie i w podobnych warunkach,

• remanentowej – polegającej na porównaniu wartości majątku przedsiębiorstwa na początku i na końcu okresu, z uwzględnieniem wskaźnika szybkości obrotu,

• produkcyjnej – polegającej na ustaleniu zdolności produkcyjnej przedsiębiorstwa,

• kosztowej – polegającą na ustaleniu wysokości obrotu na podstawie wysokości kosztów poniesionych przez przedsiębiorstwo, z uwzględnieniem wskaźnika udziałów tych kosztów w obrocie,

• udziału dochodu w obrocie – polegającej na ustaleniu wysokości dochodów ze sprzedaży określonych towarów i wykonywania określonych usług, z uwzględnieniem wysokości udziału tej sprzedaży (wykonanych usług) w całym obrocie.

Anna Wyrzykowska

doradca podatkowy