Jakość usług oferowanych przez naszą spółkę została zakwestionowana przez jednego z kontrahentów. Sprawa została skierowana do sądu. Wyrok okazał się dla nas niekorzystny. Czy wydatki poniesione na pomoc prawną dotyczącą tego procesu słusznie zaliczyliśmy do kosztów uzyskania przychodów?
Tak. Wydatek na obsługę prawną można w tym przypadku uznać za racjonalnie i gospodarczo uzasadniony, gdyż celem jego poniesienia było zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodu. Wydatki poniesione na pomoc prawną dotyczącą tego procesu można zaliczyć więc do kosztów uzyskania przychodów.
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT), podobnie jak ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie zawiera katalogu wydatków, które można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. W obu ustawach mamy natomiast enumeratywnie wymienione kategorie wydatków, które nie są kosztami podatkowymi. Zamknięty katalog wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodu stanowi uzupełnienie generalnej zasady wyrażonej w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, zgodnie z którą kosztami uzyskania przychodu są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu z wyłączeniem kosztów zakazanych.
W toku prowadzenia działalności gospodarczej firmy ponoszą wiele wydatków, a co za tym idzie pojawiają się problemy czy dany wydatek może zostać uznany za koszt uzyskania przychodu. Ponadto, co jest równie istotne, to na podatniku ciąży obowiązek uprawdopodobnienia, że dany wydatek został prawidłowo zakwalifikowany.
Po pierwsze, aby dany wydatek uznać za koszt uzyskania przychodu, musi on zostać rzeczywiście poniesiony, tj. nie może wynikać jedynie np. z przeszacowania zapasów. Dla celów dowodowych poniesienie danego wydatku powinno zostać uprawdopodobnione posiadanym przez podatnika dokumentem, np. fakturą.
Po drugie, jak stanowi ustawa o CIT, koszt musi zostać poniesiony w celu uzyskania przychodu. W doktrynie prawa podatkowego oraz w orzecznictwie zarysowały się dwa stanowiska w tej kwestii. Zgodnie z pierwszym poglądem (dominującym w orzecznictwie) związek pomiędzy poniesionym kosztem a przychodem powinien mieć charakter bezpośredni. Innymi słowy poniesienie konkretnego kosztu musi mieć bezpośredni skutek w postaci uzyskania konkretnego przychodu. Zgodnie z drugim stanowiskiem, z którym się zgadzam, koszty poniesione przez podatnika należy rozpatrywać pod kątem szeroko rozumianej celowości, tj. dążenia do uzyskania przychodu, a nie samego rezultatu w postaci konkretnego przychodu.
A zatem, aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione dwa warunki: wydatek musi spełniać powyższe kryteria, a ponadto nie może znajdować się na liście wydatków zakazanych.
Odnosząc powyższe uwagi do omawianego przypadku, stoję na stanowisku, że wydatki poniesione na obsługę prawną podczas postępowania sądowego mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu w analizowanym stanie faktycznym. Koszty te dotyczą bowiem pomocy prawnej udzielonej spółce w związku z zakwestionowaniem przez jej kontrahenta jakości usług świadczonych przez spółkę. Wydatek na obsługę prawną można w tym przypadku uznać za racjonalnie i gospodarczo uzasadniony, gdyż celem jego poniesienia było zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodu.
Michał Zdyb, Tax Consultant, Moore Stephens Smoczyński i Partnerzy Sp. z o.o.
