W jaki sposób samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej powinien amortyzować środek trwały nabyty ze środków otrzymanych od organu założycielskiego w wysokości 120 000 zł i zmodernizowany (chodzi o rozbudowę funkcjonalności) ze środków własnych za kwotę 60 000 zł? Czy różne źródła finansowania środka trwałego mają wpływ na sposób jego amortyzacji? Nadmieniam, że modernizacja środka trwałego nastąpiła w krótkim okresie po jego nabyciu, tj. przed całkowitym umorzeniem.
Odpowiedź
Różne źródła finansowania nie mają wpływu na sposób amortyzacji środka trwałego, natomiast sposób sfinansowania zakupu środka trwałego jest istotny z punktu widzenia przepisów prawa podatkowego.
Uzasadnienie
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia środków trwałych, dokonywanych zgodnie z art. 16a–16m updop, od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie tych środków we własnym zakresie, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie (art. 16 ust. 1 pkt 48 updop). Tym samym odpisy amortyzacyjne od środków trwałych w części pokrytej dopłatą nie stanowią kosztów uzyskania przychodów i w efekcie ewidencja księgowa odpisów amortyzacyjnych od takiego środka trwałego powinna uwzględniać ich podział na:
• odpisy stanowiące koszty uzyskania przychodów oraz
• odpisy, które zgodnie z powołanymi przepisami nie mogą obniżać podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Reasumując – niezależnie od tego, czy zakład najpierw otrzymał środki pieniężne na nabycie środka trwałego, o którym tutaj mowa, a następnie dokonał jego zakupu, czy też otrzymał środek trwały bezpośrednio od przekazującego (nieodpłatnie), odpisy amortyzacyjne nie będą stanowić kosztów uzyskania przychodów.
Jednocześnie należy pamiętać, że wolne od podatku są dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków związanych z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a–16m updop (zob. art. 1 ust. 1 pkt 21 updop).
W związku z powyższym środek trwały kupiony ze środków otrzymanych od organu założycielskiego należy wprowadzić do ewidencji księgowej, naliczyć amortyzację i dokonywać odpisów amortyzacyjnych, księgując w następujący sposób:
• otrzymane środki
Wn konto 131 „Bieżący rachunek bankowy”
Ma konto 844 „Otrzymane środki pieniężne na sfinansowanie nabycia środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz prac rozwojowych”
• zakup środka trwałego
Wn konto 010 „Środki trwałe”
Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy”
• amortyzacja miesięczna
Wn konto 408 „Amortyzacja”
Ma konto 060 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”
I równolegle (w wysokości odpisu amortyzacyjnego):
Wn konto 844 „Otrzymane środki pieniężne na sfinansowanie nabycia środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz prac rozwojowych”
Ma konto 762 „Dotacje, subwencje i dopłaty”
Odpis amortyzacyjny nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, a jednocześnie wartości raty dotacji nie zalicza się do przychodów podatkowych (jako saldo konta 762 „Dotacje, subwencje i dopłaty”).
Inaczej będzie w przypadku, gdy zakład dokona modernizacji czy ulepszenia omawianego środka trwałego z własnych środków pieniężnych. Wówczas odpis amortyzacyjny od tej wartości będzie stanowić koszt uzyskania przychodów. W takiej sytuacji należy zaksięgować zwiększenie wartości środka trwałego w następujący sposób:
Wn konto 010 „Środki trwałe”
Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy”,
a następnie naliczyć amortyzację od wartości zmodernizowanego środka i zaliczyć odpis amortyzacyjny do kosztów uzyskania.
W powstałej sytuacji zakład będzie niejako podwójnie księgował amortyzację, tj. podatkowo (amortyzacja wartości sfinansowanej z własnych środków) oraz bilansowo – jako wartość pełnej amortyzacji (zarówno podatkowej, jak i niestanowiącej kosztów uzyskania przychodów). W takim przypadku można dokonywać odpisów amortyzacyjnych na koncie 408 „Amortyzacja” – w analityce podzielonej na amortyzację stanowiącą koszty uzyskania przychodów oraz odpowiednio – niestanowiącą kosztów uzyskania przychodów. Przy czym obie wartości amortyzacji mogą być księgowane na jednym koncie analitycznym 060 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych” (suma odpisów będzie wpływać na wartość bilansową środka trwałego, niezależnie od podatkowego aspektu amortyzacji).
Aleksandra Wojnicka
Podstawy prawne
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 10, poz. 66
• ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1420
