Okazało się, że w jednostce znajdują się w użytkowaniu (od 2-3 lat) komputery będące tzw. składakami. Zostały one złożone ze starych części pochodzących ze zamortyzowanych i zlikwidowanych komputerów oraz różnych nowych części zakupionych w celach remontowych (które po pobraniu ich z magazynu zakwalifikowano od razu w koszty). W jaki sposób należałoby ujawnić te zestawy komputerowe i na jakiej podstawie wprowadzić je do ewidencji oraz w jakiej wartości?
RADA
Tak wykonane zestawy komputerowe, zaliczane do środków trwałych, należy wycenić według kosztów ich wytworzenia. Dokumentem stwierdzającym fakt przyjęcia takich środków trwałych do użytkowania jest dokument „Przyjęcie środka trwałego” – OT. Sposób wprowadzenia do ewidencji zestawów komputerowych, o których mowa w pytaniu, zależy od przyjętych przez jednostkę metod wyceny środków trwałych oraz zasad klasyfikacji zdarzeń w zakładowym planie kont – przedstawimy je na przykładach.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Wykonane „samodzielnie” zestawy komputerowe, zaliczane do środków trwałych, należy wycenić według kosztów wytworzenia. Koszt wytworzenia środków trwałych obejmuje ogół kosztów poniesionych przez jednostkę przez okres montażu, przystosowania i ulepszenia, aż do dnia przyjęcia do używania (art. 28 ust. 8 ustawy).
Wprowadzenie do ewidencji w księgach rachunkowych takich komputerów zależy od przyjętych przez jednostkę metod wyceny środków trwałych oraz od zasad klasyfikacji zdarzeń w zakładowym planie kont.
Przykład 1
1. Jednostka przyjęła metodę jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, zgodnie z art. 22d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stosowaną dla środków trwałych o wartości początkowej nieprzekraczającej 3500 zł w miesiącu wprowadzenia środka trwałego do używania. Jednorazowy odpis amortyzacyjny jest księgowany w ciężar kosztów na koncie 410 „Zużycie materiałów”.
2. Wartość użytkowanych od 2003 r. zestawów komputerowych wynosi: 5 szt. × 1500 zł = 7500 zł.
Sprawdzono, że pobrane z magazynu części zamienne, z których wykonano zestawy komputerowe, zaksięgowano w ciężar konta 410 „Zużycie materiałów” w grudniu 2003 r.
3. Ujawnione 31 grudnia 2005 r. zestawy komputerowe jednostka wprowadziła do pozabilansowej ewidencji ilościowo-wartościowej niskocennych środków trwałych. Zdarzenie to nie powoduje obowiązku dokonywania zapisów księgowych.
Przykład 2
1. Założenia jak w przykładzie 1 (pkt 1).
2. Wartość użytkowanych od 2003 r. zestawów komputerowych wynosi: 5 szt. × 5000 zł = 25 000 zł
3. W związku z tym, że wartość jednostkowa użytkowanych zestawów komputerowych przekracza 3500 zł jednostka powinna w 2003 r. wprowadzić je do ewidencji bilansowej w kwocie 25 000 zł oraz naliczyć amortyzację:
• za rok 2004 (25 000 zł × 30%) = 7500 zł
• za rok 2005 (25 000 zł × 30%) = 7500 zł
• razem: 15 000 zł
4. W jednostce stwierdzono, że popełniony błąd w ewidencji wartości początkowej zestawów komputerowych i amortyzacji w poprzednich latach nie jest błędem podstawowym, ponieważ wartość korekty tych zapisów księgowych nie jest istotna dla oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego za poszczególne okresy sprawozdawcze (art. 8 ust. 1 ustawy).
Ewidencja przyjętych do użytkowania zestawów komputerowych:
1. Przychód środków trwałych z własnej produkcji 25 000
Wn konto 011 „Środki trwałe” 25 000
Ewidencja kosztów jest prowadzona w zespole 4 „Koszty według rodzajów i ich rozliczenie” oraz w zespole 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”:
Ma konto 600 „Wyroby gotowe” lub Ma konta zespołu 5 25 000
(zapis uszczelniający: Wn konto „Rozliczenie kosztów”, Ma konto „Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby”)
Ewidencja kosztów jest prowadzona tylko w zespole 4 „Koszty według rodzajów i ich rozliczenie”:
Ma konto 410 „Zużycie materiałów” 25 000
2. Amortyzacja zestawów komputerowych za lata 2003–2004 15 000
Wn konto 400 „Amortyzacja” 15 000
Ma konto 070 „Umorzenie środków trwałych” 15 000
Przykład 3
1. Założenia jak w przykładzie 1 (pkt 1).
2. Założenia jak w przykładzie 2 (pkt 2).
3. Założenia jak w przykładzie 2 (pkt 3).
4. Jednostka uznała popełniony błąd w ewidencji wartości początkowej zestawów komputerowych i amortyzacji w poprzednich latach za błąd podstawowy.
Ewidencja przyjętych do użytkowania zestawów komputerowych:
1. Przychód środków trwałych z własnej produkcji 25 000
Wn konto 011 „Środki trwałe” 25 000
Ma konto 820 „Rozliczenie wyniku finansowego”
(w analityce: „Błąd podstawowy”) 25 000
2. Amortyzacja zestawów komputerowych za rok 2004 7 500
Wn konto 820 „Rozliczenie wyniku finansowego”
(w analityce: „Błąd podstawowy”) 7 500
Ma konto 070 „Umorzenie środków trwałych” 7 500
3. Amortyzacja zestawów komputerowych za rok 2005 7 500
Wn konto 400 „Amortyzacja” 7 500
Ma konto 070 „Umorzenie środków trwałych” 7 500
Marianna Sobolewska
biegły rewident, właścicielka Zakładu Usług Rachunkowych „Buchalter” w Augustowie
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
• art. 22d ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1539
