Wartość pracy wolontariusza nie jest kosztem

Nie ma podstaw do zaliczenia wartości tego typu świadczeń do kosztów działania organizacji.

Odpowiadając na Państwa pytanie, należałoby, po pierwsze, przytoczyć definicję kosztu, zawartą w ustawie o rachunkowości. W art. 3 ust. 1 pkt 31 zdefiniowane zostały pojęcia kosztów i strat. Ustawa rozumie przez nie uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Analizując Państwa przypadek oraz przytoczony przepis, można stwierdzić, że przynajmniej dwa z trzech warunków zawartych w definicji nie będą spełnione w przypadku pracy wolontariuszy oraz próby zaliczenia jej wartości w koszty.

Po pierwsze, na pewno nie można mówić w takim przypadku o uprawdopodobnionym zmniejszeniu korzyści ekonomicznych, gdyż takie nie wystąpią. Mówić tu raczej możemy o otrzymaniu korzyści ekonomicznych wyrażających się nieodpłatnym świadczeniem usług na rzecz jednostki.

Po drugie, definicja akcentuje wpływ pojawienia się kosztu na pozycje bilansowe. Mowa jest tu o „zmniejszeniu wartości aktywów lub zwiększeniu wartości zobowiązań i rezerw”. Nie widzę tu możliwości drugostronnego odnoszenia kosztu wartości tego typu świadczeń w bilansie. Jedynym rozwiązaniem byłoby drugostronne ich odniesienie w przychody jako wartość świadczeń otrzymanych nieodpłatnie. Takie rozwiązanie nie jest jednak zgodne z przytoczoną definicją.

Trzecia wątpliwość, która wobec dwóch powyższych jest już tylko wątpliwością formalną, dotyczy wiarygodnego oszacowania wartości tego kosztu. W pytaniu określają Państwo, że wartość pracy wolontariusza jest wyliczona na podstawie jego godzin pracy oraz wkładu pracy. Pragnąłbym zwrócić uwagę, że pracownicy etatowi, wykonujący ten sam rodzaj pracy mogą być różnie wynagradzani. Jaka jest zatem podstawa wyliczenia tego wynagrodzenia? Jeżeli taką samą pracę wykonują u Państwa również pracownicy etatowi, to można zastosować analogię, jednak należałoby ją stosować z dużą ostrożnością.

Przywołajmy jeszcze rozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej. W § 2 ust. 3 rozporządzenie określa, że do kosztów działalności jednostki zalicza się między innymi wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne oraz inne świadczenia na rzecz pracowników i innych osób. Warunkiem poniesienia kosztu jest więc wykonanie świadczenia (zapłata wynagrodzenia), a w opisanym przypadku takowe nie występuje.

W świetle powyższych wyjaśnień uważam, że z punktu widzenia ustawy o rachunkowości nie ma podstaw do zaliczenia wartości tego typu świadczeń do kosztów działania organizacji.

Na zakończenie chciałbym zwrócić uwagę na fakt, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, w art. 12 ust. 4 pkt 16, wyłącza z przychodów do opodatkowania wartość świadczeń wolontariuszy udzielanych na zasadach określonych w przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wyłączenie dotyczy przychodów, a nie kosztów.