Jak rozliczyć wewnątrzwspólnotowe nabycie opakowań zwrotnych

Z pytania nie wynika, jaki charakter ma opłata pobierana za opakowania zwrotne. Może być ona uznana za kaucję gwarancyjną i wtedy nie wykazuje się jej jako wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Może jednak stanowić zapłatę za towar (opakowanie zwrotne), co obliguje nabywcę do rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Szczegóły w uzasadnieniu.

Z pytania wynika, że w państwie dostawcy dostawa opakowań, o których mowa w pytaniu, jest wyłączona z podstawy opodatkowania w wewnątrz-wspólnotowej dostawie towarów. Dostawca nie wykazuje bowiem wartości przekazanych opakowań zwrotnych w informacji podsumowującej. Jednocześnie jednak nie znamy charakteru pobieranej za opakowania zwrotne opłaty. Fakt, że dostawca wyłączył opakowania z podstawy opodatkowania WDT na podstawie przepisów obowiązujących w jego państwie, nie oznacza jeszcze możliwości wyłączenia ich z opodatkowania w WNT w Polsce. Jeżeli z umowy z kontrahentem wynika, że jest to kaucja, to wartości tych opakowań nie uwzględnia się w podstawie opodatkowania WNT. W innym przypadku opłatę taką należałoby uwzględnić.

Niewątpliwie opakowania zwrotne jako towary nadające się do powtórnego wykorzystania w procesie produkcji stanowią towary w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Zatem obrót opakowaniami zwrotnymi, w tym wewnątrzwspólnotowe nabycie takich opakowań, podlega co do zasady opodatkowaniu VAT (wyjątek od tej zasady został opisany w dalszej części odpowiedzi).

W przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia opakowań zwrotnych można wyróżnić dwie sytuacje:

•  gdy opłaty za opakowania potraktowane są jako dodatkowe koszty podatnika w związku z nabyciem towarów – wtedy powiększają one podstawę opodatkowania w WNT towarów, albo

•  gdy opłaty za opakowania potraktowane są jako należność za dostawę odrębnego towaru – również wtedy nabycie opakowań zwrotnych rozlicza się jako WNT.

W pierwszym przypadku opakowania są związane z zasadniczą dostawą towarów i zwiększają łączną kwotę należną z tytułu transakcji. Wówczas wartość opakowania zwrotnego należy uwzględnić w cenie towaru i razem z towarem opodatkować oraz wykazać na fakturze jako jedną pozycję (art. 31 ustawy o VAT). W takiej sytuacji opakowanie zwrotne powinno być opodatkowane stawką właściwą dla danego towaru.

W drugim przypadku opakowania te podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tj. tak jak WNT. W WNT stosuje się stawkę podstawową 22% także wtedy, gdy nie są to nowe opakowania. Gdy następuje zwrot opakowań od nabywcy, sprzedawca wystawia fakturę korygującą. Obrót zmniejsza się o wartość zwróconych towarów.

Według przepisów obowiązujących w Polsce (§ 19 rozporządzenia MF z 25 maja 2005 r.) w treści faktury dokumentującej sprzedaż można nie uwzględnić wartości opakowania w momencie wydania opakowań, jeżeli:

•  sprzedawca pobrał kaucję lub

•  umowa określa wysokość kaucji.

Z pytania wynika, że sprzedawca pobrał opłatę za opakowanie zwrotne. Nie jest wspomniane jednak, czy wartość opakowania jest wykazana w fakturze dokumentującej dostawę. Jeżeli uregulowania analogiczne do polskich obowiązują w kraju dostawcy, to opakowania mogły nie być wykazane na fakturze (wskazuje na to również rozliczenie zwrotu opakowań notą). Fakturę dokumentującą sprzedaż opakowań zwrotnych sprzedawca wystawi dopiero wtedy, gdy odbiorca nie zwróci opakowań.

W odniesieniu do obrotu międzynarodowego warto zwrócić uwagę na postanowienia VI Dyrektywy VAT. Zgodnie z tymi postanowieniami (artykuł 11 (C) pkt 3) państwa członkowskie są uprawnione do zastosowania, w odniesieniu do kosztów opakowań zwrotnych, dwóch różnych rozwiązań polegających na:

•  wyłączeniu opakowań zwrotnych z podstawy opodatkowania i podjęciu niezbędnych kroków, aby zapewnić, by podstawa opodatkowania została skorygowana, jeśli opakowania te nie zostaną zwrócone;

•  włączeniu opakowań zwrotnych do podstawy opodatkowania i podjęciu niezbędnych kroków, aby zapewnić, by podstawa opodatkowania została skorygowana, gdy opakowania zwrotne zostaną zwrócone.

Zatem państwa członkowskie mają prawo wybrać, czy opodatkować przekazanie opakowań zwrotnych funkcjonującym na terytorium państwa członkowskiego podatkiem VAT, czy też nie.

Sposób opodatkowania VAT opakowań zwrotnych zależy od uregulowań prawnych wdrożonych w państwie członkowskim sprzedawcy dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Jeżeli państwo to przewiduje wyłączenie z podstawy opodatkowania podatkiem VAT części dotyczącej opakowań zwrotnych – to jedynie w przypadku braku ich zwrotu sprzedawca będzie obowiązany do wykazania obrotu z tego tytułu.

W opisanej w pytaniu sytuacji należy przyjąć, że mamy do czynienia z przypadkiem wyłączenia wartości opakowań zwrotnych z podstawy opodatkowania. Oznacza to, że sprzedawca towarów w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nie był obowiązany do zaliczenia wartości opakowań zwrotnych do podstawy opodatkowania realizowanej dostawy. Jednocześnie nabywca nie powinien wykazywać zapłaconej kaucji w podstawie opodatkowania w WNT. Kaucja nie ma bowiem w tym przypadku charakteru zapłaty należności za towar, ani też nie jest zapłatą za świadczenie uboczne związane z dostawą. Kaucja jest traktowana jako element rozliczenia opakowań zwrotnych odrębny od rozliczenia WNT.

Agnieszka Pajurek

doradca podatkowy