Księgowania zaangażowania na koncie 998

Wspomniany art. 17 ustawy o finansach publicznych mówi o tym, co powinny uwzględniać plany kont dla budżetu państwa i budżetów jednostek sektora finansów publicznych (m.in. zgodnie z ust. 2 w jednostkach tych ujmuje się wszystkie etapy rozliczeń poprzedzające płatność dochodów i wydatków, a w zakresie wydatków i kosztów także zaangażowanie środków).

Aktem prawnym szczegółowo regulującym zasady ewidencjonowania zaangażowania jest natomiast rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych. W załączniku nr 2, zawierającym plan kont dla jednostek budżetowych, wymieniono kilka kont dotyczących zaangażowania. Dwa z nich dotyczą każdej jednostki budżetowej i związane są z realizacją planu finansowego. Są to konta 998 „Zaangażowanie wydatków budżetowych roku bieżącego” i 999 „Zaangażowanie wydatków budżetowych przyszłych lat”.

Oprócz nich rozporządzenie wymienia jeszcze konta 996 „Zaangażowanie dochodów własnych jednostek budżetowych” i 997 „Zaangażowanie środków funduszy pomocowych”, które występują w jednostce tylko wówczas, gdy występuje w niej określony rodzaj gospodarki finansowej (dochodami własnymi bądź funduszami pomocowymi).

Według zapisów rozporządzenia konto 998 „Zaangażowanie wydatków budżetowych roku bieżącego”
służy do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych ujętych w planie finansowym jednostki budżetowej danego roku bud-żetowego oraz w planie finansowym niewygasających wydatków budżetowych ujętych do realizacji w danym roku budżetowym.

Wszystkie konta dotyczące zaangażowania wydatków są kontami pozabilansowymi, w związku z czym obowiązuje na nich zasada zapisu jednostronnego.

Na koncie 998 po stronie Ma ewidencjonuje się zaangażowanie wydatków, czyli jak mówi rozporządzenie, wartość umów, decyzji i postanowień, których wykonanie spowoduje konieczność dokonania wydatków budżetowych w roku bieżącym (stąd np. zaangażowanie wynagrodzeń to wynagrodzenia wynikające z umów o pracę na dany rok, a nie na okres ich obowiązywania). W przypadku wynagrodzeń i pochodnych przyjmuje się zaangażowanie w wysokości wydatków na te cele zatwierdzonych w planie finansowym.

Po stronie Wn konta 998 księguje się równowartość sfinansowanych wydatków budżetowych w danym roku budżetowym oraz równowartość zaangażowanych wydatków, które będą obciążały wydatki roku następnego.

Rozporządzenie nie wskazuje, z jaką częstotliwością należy dokonywać zapisów na stronie Wn konta 998. Można przyjąć zasadę ewidencjonowania tam każdego wydatku w momencie jego dokonania (wtedy podstawą ewidencji mogą być wyciągi bankowe). Ponieważ jest to jednak bardzo pracochłonne można przyjąć ewidencjonowanie równowartości sfinansowanych wydatków budżetowych w okresach miesięcznych, kwartalnych czy też raz w roku.

Wtedy faktycznie podstawą ustalenia dokonanych wydatków może być sprawozdanie Rb-28S (z tym że dowodem księgowym, na podstawie którego dokona się księgowania tych operacji, będzie dokument PK, gdyż sprawo-zdanie nie jest dowodem księgowym i nie może być podstawą dokonywania zapisów w księgach rachunkowych).

Ustalając zaangażowanie wydatków w jednostce budżetowej trzeba wziąć pod uwagę zapisy ustawy o finansach publicznych i przepisów wykonawczych, mówiące o tym, że wydatki ujęte w planie finansowym jednostki budżetowej stanowią nieprzekraczalny limit, a jednostka może dokonywać wydatków i zaciągać zobowiązania na realizację swoich zadań tylko do wysokości kwot ujętych w jej planie finansowym. Można stąd wywnioskować, że zaewidencjonowane po stronie Ma konta 998 zaangażowanie wydatków nie powinno być wyższe od kwot wydatków ujętych w planie finansowym jednostki budżetowej.

Konto 999 „Zaangażowanie wydatków budżetowych przyszłych lat” służy do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych przyszłych lat oraz niewygasających wydatków przeznaczonych do realizacji w roku bieżącym.

Po stronie Ma tego konta ewidencjonuje się wysokość zaangażowanych wydatków lat przyszłych. Po stronie Wn ujmuje się równowartość zaangażowanych wydatków w latach poprzednich, a obciążający plan finansowy roku bieżącego jednostki (przykładem takich wydatków jest dodatkowe wynagrodzenie roczne) lub plan finansowy niewygasających wydatków przeznaczonych do realizacji w roku bieżącym.

Do wszystkich kont dotyczących zaangażowania wydatków (także kont 996 i 997) należy prowadzić ewidencję analityczną w przekroju podziałek klasyfikacji budżetowej, a w przypadku wydatków niewygasających również z wyodrębnieniem planu finansowego tych wydatków.