Jak rozliczać w księgach rachunkowych odszkodowanie za uszkodzone mienie

Proszę o przedstawienie sposobu ujęcia wymienionych operacji w księgach rachunkowych spółki.

rada

Otrzymana od ubezpieczyciela kwota będzie stanowić dla spółki przychód podatkowy w momencie faktycznego wpływu należnej kwoty na jej rachunek bankowy. Interpretacje podatkowe wskazują również, że poniesione wydatki (na odszkodowania czy wykonanie napraw) można zaliczyć do kosztów podatkowych. W ewidencji księgowej wydatki i wpływy związane z odszkodowaniami, jako pośrednio związane z działalnością jednostki, stanowią odpowiednio pozostałe koszty i przychody operacyjne.

uzasadnienie

Jak wynika z przedstawionego pytania, spółka nie zalicza poniesionych wydatków na odszkodowania czy wykonanie napraw do kosztów uzyskania przychodu. Uważa jednocześnie, iż otrzymane od ubezpieczyciela kwoty nie stanowią dla niej przychodów podatkowych. Oparcie dla takiego stanowiska wywodzi się zapewne z brzmienia art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem do przychodów nie zalicza się zwróconych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodu.

Stanowiska tego nie podzielają jednak organy podatkowe, które nakazują otrzymane kwoty zaliczać do przychodów podatkowych. Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku w decyzji z 26 stycznia 2007 r., sygn. BI/4218-0024/06, w następujący sposób odniósł się do omawianego zagadnienia:

"(...) W przypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nie określa się wartości ubezpieczenia ani nie ustala się sumy ubezpieczenia, a jedynie sumę gwarancyjną. Obowiązek świadczenia ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia OC powstaje z chwilą powstania stanu odpowiedzialności cywilnej kontrahenta (Podatnika). Nie ma przy tym znaczenia, czy dokonał on już naprawy wyrządzonej osobie trzeciej szkody, a nawet czy w ogóle zamierza ją naprawić. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia OC ma wyrównać uszczerbek majątkowy (Podatnika) powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej. W związku z powyższym Dyrektor Izby Skarbowej podziela stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego, że otrzymane odszkodowanie nie stanowi zwrotu innych wydatków (np. kosztu naprawy sprzętu AGD i RTV) niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, o którym mowa w art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy z dnia 15.02.1992 r. Podstawą otrzymania odszkodowania jest bowiem zajście określonego zdarzenia, a nie fakt poniesienia wydatków na naprawę rzeczy uszkodzonych. W konsekwencji otrzymane odszkodowanie stanowi przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. (...)"

WAŻNE!

Przychód z tytułu otrzymanego odszkodowania powstanie w momencie faktycznego otrzymania środków, a nie uzyskania decyzji o ich przyznaniu.

Należy natomiast zastanowić się, czy spółka słusznie postępuje, nie zaliczając wydatków poniesionych na naprawę uszkodzonego mienia czy też wypłatę odszkodowań do kosztów uzyskania przychodu. Co prawda, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodu kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług, jednak koszty ponoszone przez spółkę nie mają tego typu charakteru.

Możliwość uwzględnienia powyższych wydatków w kosztach podatkowych odnajdujemy również w niektórych decyzjach organów podatkowych. Przykładowo, w tegorocznej decyzji Izby Skarbowej w Warszawie z 4 stycznia 2007 r., sygn. 1401/BP-I/4230Z-129/06/ER, czytamy:

"(...) Zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie sądowym ukształtowany został pogląd, w myśl którego zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów podlegają wszelkie wydatki, jeżeli wykazany zostanie ich bezpośredni lub pośredni związek z wielkością osiąganych przychodów. W związku z tym, aby zaliczyć wydatek do kosztów uzyskania przychodów, konieczne jest wykazanie, że poniesiony wydatek wpływa w sposób bezpośredni lub pośredni na osiąganie przychodu. Działania podmiotu gospodarczego mogą czasami doprowadzić do naruszenia dóbr innych osób i z tego tytułu może być on zmuszony do zapłaty kar umownych i odszkodowań. Do kosztów poniesionych w celu uzyskania przychodów można zaliczyć wydatki z tytułu odszkodowań i kar umownych wypłacanych innym podmiotom, w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością, z wyjątkiem tych, które ustawodawca wyłączył z kosztów uzyskania przychodów w art. 16 updop. (...) Wypłacane odszkodowania są następstwem prowadzonej działalności gospodarczej, pośrednio związane z wcześniej zawartymi umowami budowlanymi, to oznacza, że zostały zapłacone w celu uzyskania przychodu. Wypłata odszkodowań w formie przedstawionej przez Podatnika podyktowana jest interesem gospodarczym firmy (ma zapobiegać eliminowaniu zbędnych kosztów). (...)"

PRZYKŁAD

W lutym 2007 r. spółka w trakcie wykonywania prac budowlanych doprowadziła do uszkodzenia mienia osoby trzeciej. Z tego tytułu jeszcze w lutym dokonała wypłaty odszkodowania w wysokości 3000 zł, zwracając się jednocześnie do ubezpieczyciela o wypłatę zagwarantowanej w polisie sumy. W marcu spółka otrzymała decyzję o przyznanym odszkodowaniu w wysokości 2500 zł. W tym samym miesiącu środki wpłynęły na rachunek bankowy spółki.

1. Odszkodowanie wypłacone z tytułu uszkodzenia mienia:

  Wn konto 765 „Pozostałe koszty operacyjne” 3000 zł

  Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 3000 zł

2. Decyzja ubezpieczyciela o przyznaniu odszkodowania:

  Wn konto 240 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce - rozrachunki z ubezpieczycielem) 2500 zł

  Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne” 2500 zł

3. Wpływ odszkodowania na rachunek bankowy spółki:

  Wn konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 2500 zł

  Ma konto 240 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce - konto ubezpieczyciela) 2500 zł

Podstawa prawna:
- art. 12 ust. 4 pkt 6a, art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847

Izabela Grochola

główna księgowa w spółce z o.o.