REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy nieodpłatne świadczenie wspólnika na rzecz spółki osobowej spowoduje powstanie przychodu u świadczeniodawcy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Bukowska

REKLAMA

Lokal wynajmowany przez spółkę jawną i będący jej siedzibą uległ znacznemu zniszczeniu na skutek pożaru. W związku z tym jeden ze wspólników zamierza użyczyć spółce, na czas remontu, część własnego budynku o charakterze mieszkalno-użytkowym. Jakie skutki w zakresie przychodów świadczenie to wywoła u wspólnika-świadczeniodawcy, a jakie u pozostałych wspólników?

RADA

Nieodpłatne użyczenie przez jednego ze wspólników lokalu mieszkalno-użytkowego Państwa spółce będzie miało wpływ na wysokość przychodu z działalności gospodarczej tylko u pozostałych wspólników spółki. U wspólnika udostępniającego lokal powstanie przychód z nieruchomości stanowiący równowartość czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tej części budynku.

UZASADNIENIE

Świadczenia wspólnika na rzecz spółki mogą mieć charakter odpłatny, częściowo odpłatny lub nieodpłatny. Świadczenie nieodpłatne to takie, z którym nie łączy się żadna forma ekwiwalentu. Wykładnią tego pojęcia zajmował się wielokrotnie NSA, który m.in. w uchwale z 18 listopada 2002 r., sygn. akt FPS 9/02, stwierdził, że:
Nieodpłatne świadczenie obejmuje nie tylko świadczenie w cywilistycznym znaczeniu, ale także wszystkie inne zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści mających konkretny wymiar finansowy kosztem innego podmiotu.

Wpływ nieodpłatnego świadczenia na przychód świadczeniodawcy oraz pozostałych wspólników

W zakresie wpływu nieodpłatnych świadczeń ze strony wspólników spółek osobowych na przychód samego świadczeniodawcy oraz pozostałych wspólników zdania są podzielone.

Według bardziej rygorystycznego stanowiska świadczenia te powiększają nie tylko przychody wspólników, ale również przychód samego świadczeniodawcy z działalności gospodarczej. Zwolennicy tej teorii powołują się na brzmienie art. 8 ust. 1 updof, który stanowi m.in., że przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika (wspólnika) określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.

Z treści powołanego wyżej przepisu wynika, że przychód wspólnika jest pochodną przychodu spółki, a podstawą podziału tego przychodu są postanowienia umowne co do udziału poszczególnych wspólników w zysku spółki.

Na etapie ustalania przychodu spółki wszelkie stosunki cywilnoprawne będące podstawą świadczenia wspólnika traktuje się tak jak stosunki pomiędzy spółką a osobami trzecimi.

Pogląd powyższy doskonale ilustruje następujący fragment uzasadnienia wyroku NSA z 30 listopada 1999 r., sygn. akt I SA/Wr 2445/97, opubl. w: OSP 2001/4, poz. 59, w którym czytamy, że:
(...) przyjęta zatem w art. 8 updof regulacja wskazuje, że dochód osoby fizycznej ze wspólnego źródła przychodów jest pochodną dochodów osiągniętych przez to źródło. Odmiennie zatem niż u innych podatników, aby ustalić dochód osoby ze wspólnego źródła przychodów, należy najpierw dokonać w jego ramach ustalenia wspólnych przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów, co pozwoli określić dochód uzyskany z tego źródła przez wszystkich wspólników (współwłaścicieli, posiadaczy i użytkowników), a następnie ustalić dochód każdej z tych osób, z uwzględnieniem wielkości jej udziału w tym źródle. Przyjętą konstrukcję uznać należy za prawidłową, gdyż w przypadku wspólnego źródła przychodów kilku osób, posiadających w ramach tego źródła określone udziały, brak jest możliwości przypisywania poszczególnym osobom przypadających im przychodów oraz kosztów ich uzyskania, zwłaszcza gdy osoby te zobligowane są do prowadzenia dokumentacji finansowej tego źródła przychodów jako całości.
 

Powyższej tezie można przeciwstawić stanowisko, że skoro podatnikiem podatku dochodowego są wspólnicy, a nie spółka, to nieodpłatne świadczenia wspólników na rzecz tych spółek nie mogą stanowić przychodu dla świadczeniodawców, albowiem są to w istocie świadczenia dla samego siebie, czyli takie, z których nie wynika żadne przysporzenie (przesunięcie) o wartości majątkowej. Jest ono prezentowane m.in. przez Ministerstwo Finansów, które w piśmie z 4 kwietnia 2002 r., nr PB4/AK-031-23/02, Biul. Skarb. 2002/3, wyjaśniło, że:
(...) jeżeli wspólnik spółki osobowej wykonuje świadczenie na rzecz tej spółki, to z podatkowego punktu widzenia jest to świadczenie „dla siebie samego” w takim zakresie, w jakim „przychody i koszty spółki osobowej” stanowią jego przychody i jego koszty. Jeżeli więc takie świadczenia są odpłatne, to u takiego wspólnika przychody równe są jego kosztom, jeżeli zaś wspomniane świadczenia są nieodpłatne, u tego wspólnika nie wystąpi ani przychód, ani koszt. Jednocześnie w takim przypadku nie będzie można mówić o uzyskaniu ani przez spółkę osobową, ani przez tego wspólnika przychodu „z tytułu otrzymanych nieodpłatnych świadczeń”, bowiem spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego, a wspólnik - w sensie podatkowym - „świadczył samemu sobie”. Nie wyklucza to faktu, że tego rodzaju świadczenie może stanowić przychód pozostałych wspólników takiej spółki.
 
Przedstawioną powyżej opinię resortu finansów należy uznać za prawidłową.

Zasady wyceny

Zgodnie z art. 11 ust. 2 updof wartość pieniężną świadczeń w naturze określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami i prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Natomiast wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
- jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
- jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu,
- jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku,
- w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju lub gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca świadczenia.

W opisanym przez Państwa przypadku wartością pieniężną świadczenia otrzymanego od wspólnika będzie równowartość czynszu, jaka przysługiwałaby w razie zawarcia umowy najmu lokalu lub lokali udostępnionych spółce. Jeśliby wspólnik wynajmował wcześniej pozostałe lokale w przedmiotowym budynku, ustalając wartość świadczenia na rzecz spółki można się kierować wartością czynszu określonego w umowach z najemcami tych lokali.

Wspólnicy członkami rodziny

Przychodem z działalności gospodarczej jest co prawda wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, jednak ze względu na treść art. 21 ust. 1 pkt 125 updof obciążeń fiskalnych nie powinny obawiać się te osoby, których przysporzenie majątkowe pochodzi od członków rodziny.

Powołany przepis zwalnia bowiem od podatku dochodowego wartość wszelkich świadczeń nieodpłatnych otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Należą do nich m.in. małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo rodziców.

Jeżeli zatem w Państwa przypadku wspólnikami spółki jawnej (lub innej spółki osobowej) są wyłącznie osoby powiązane rodzinnie, to nieodpłatne świadczenie każdej z tych osób na rzecz spółki nie będzie powodowało powstania przychodu podatkowego u pozostałych wspólników.

Przychód z nieruchomości

Wspólnik dokonujący nieodpłatnych świadczeń na rzecz spółki nie osiąga wprawdzie z tego tytułu przychodu z działalności gospodarczej, jednak jego przysporzenie nie zawsze jest neutralne podatkowo. Szczególnie niekorzystnym posunięciem, ze względu na treść art. 16 ust. 1 updof, jest właśnie użyczenie spółce nieruchomości.

Wymieniony przepis stanowi bowiem, że za przychód z nieruchomości odstąpionych bezpłatnie w całości lub w części do używania innym osobom fizycznym i prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej uważa się wartość czynszową stanowiącą równowartość czynszu, jaki przysługiwałby od tych osób w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości.

W ten sposób świadczeniodawca, w tym przypadku jeden ze wspólników Państwa spółki, generuje po swojej stronie dodatkowy przychód.

Niekorzystne brzmienie przepisów można zneutralizować tylko wówczas, gdy wspólnikami świadczeniodawcy są członkowie najbliższej rodziny (art. 16 ust. 2 updof). W tym wypadku krąg osób będących członkami rodziny określają przepisy Ordynacji podatkowej. Należą do niego zstępni, wstępni, rodzeństwo, małżonkowie zstępnych, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz pozostająca z podatnikiem w faktycznym pożyciu.
 

Podstawa prawna:
- art. 48 § 2 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
- art. 14 ust. 3 pkt 1 i pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629
- art. 111 § 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635
- art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 2 i ust. 2a, art. 14 ust. 2 pkt 8, art. 16 ust. 1 i ust. 2, art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 35, poz. 219

Wioletta Bukowska
ekspert w zakresie podatków dochodowych

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Webinar: Przekształcenie JDG klienta w spółkę w praktyce biura rachunkowego + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „Przekształcenie JDG klienta w spółkę w praktyce biura rachunkowego” poprowadzi Tomasz Rzepa, doradca podatkowy, ekspert INFORAKADEMII. Każdy z uczestników otrzyma imienny certyfikat i roczny nielimitowany dostęp do retransmisji webinaru wraz z materiałami dodatkowymi. Uczestnicy webinaru dowiedzą się, jak wygląda proces przekształcenia JDG w spółkę z perspektywy biura rachunkowego, ze wskazaniem kluczowych wyzwań, problemów oraz szans, jakie z tego faktu wynikają.

Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Kary umowne a koszty podatkowe – korzystny wyrok dla podatników

W wyroku z 6 maja 2025 r., sygn. II FSK 1012/22 Naczelny Sąd Administracyjny zgodził się z stanowiskiem, że kary umowne mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli niewykonanie dostawy - nie wynikało z winy spółki. Niepewność w tej sprawie wynikała z wykładni art. 16 ust 1 pkt 22 ustawy o CIT, w którym określono jakie kary umowne i odszkodowania nie mogą być uznane za koszty podatkowe. W orzecznictwie przepis ten jest interpretowany literalnie, uznając że pozostałe rodzaje wypłat odszkodowawczych niż wskazane w przepisie mogą być uznane za koszt podatkowy.

Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

Od 2014 roku w Polsce nie można już uzyskać certyfikatu księgowego wydanego przez Ministra Finansów. W wyniku przeprowadzonej wówczas deregulacji zawód księgowego został formalnie otwarty – obecnie nie wymaga żadnych licencji ani zezwoleń państwowych. Choć miało to na celu ułatwienie dostępu do zawodu, skutki tej zmiany do dziś budzą mieszane opinie w branży. Temat ten nie jest również obojętny dla Ministerstwa Finansów.

REKLAMA

Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. upływa ważny termin dla przedsiębiorców. Zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej tylko po złożeniu wniosku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

ZUS odbiera zasiłki chorobowe za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

REKLAMA

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

REKLAMA