REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak zaewidencjonować dzierżawę gruntu

Jerzy Rybka

REKLAMA

Na podstawie umowy dzierżawy zawartej w grudniu 2006 r. z rolnikiem indywidualnym spółka z o.o., której podstawową działalnością jest działalność rolnicza, wydzierżawiła od rolnika grunt rolny na okres pięciu lat, poczynając od 1 stycznia 2007 r.

 

Grunt będzie wykorzystywany rolniczo. Czynsz z tytułu dzierżawy płatny jest za każdy rok kalendarzowy do 31 sierpnia danego roku na rachunek bankowy rolnika. Jaki dokument będzie właściwy dla ujęcia kosztu z tytułu czynszu dzierżawnego w księgach rachunkowych spółki (rolnik nie wystawi rachunku)? Jak i kiedy zdarzenie to ująć w księgach rachunkowych spółki? Ewidencję kosztów spółka prowadzi na kontach zespołu 4.

 


rada


W przypadku braku możliwości otrzymania od rolnika dokumentu w postaci rachunku uproszczonego lub faktury jednostka może udokumentować zdarzenie za pomocą dowodu zastępczego. Koszty dzierżawy należy rozliczać proporcjonalnie w ciągu roku.


uzasadnienie


Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej. Są one wynikiem realizacji umów handlowych zawieranych z kontrahentami. Sama umowa może nie powodować przeniesienia prawa własności.


Umowa dzierżawy jest specyficzną umową cywilnoprawną zdefiniowaną przez przepisy kodeksu cywilnego. Zobowiązuje ona wydzierżawiającego do oddania rzeczy do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony. Dzierżawca natomiast zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.


Udokumentowanie ewidencji dzierżawy gruntu


Dzierżawa gruntu jest zatem usługą. Na podstawie zawartej umowy usługodawca wystawia fakturę VAT. Podstawą opodatkowania jest umówiona kwota czynszu. Wyjątkiem jest tutaj dzierżawa gruntów przeznaczonych na cele rolnicze.


Dzierżawa nieruchomości stanowi świadczenie usługi. Co do zasady czynność ta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki 22%. Wyjątek stanowi dzierżawa gruntów przeznaczonych na cele rolnicze. Zwolnienie to ma podstawę prawną w § 8 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.


Jeśli rolnik świadczący usługę dzierżawy nie jest czynnym podatnikiem VAT - nie wystawi faktury. Jednostka prowadząca księgi rachunkowe musi jednak zaewidencjonować zdarzenie gospodarcze za pomocą dowodu księgowego. Przepisy bilansowe wyróżniają dowody:

l zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów,

l zewnętrzne własne - przekazywane w oryginale kontrahentom,

l wewnętrzne - dotyczące operacji wewnątrz jednostki.


W razie uzasadnionego braku możliwości uzyskania zewnętrznych obcych dowodów źródłowych kierownik jednostki może zezwolić na udokumentowanie operacji gospodarczej za pomocą księgowych dowodów zastępczych, sporządzonych przez osoby dokonujące tych operacji. Nie może to jednak dotyczyć operacji gospodarczych, których przedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiem od towarów i usług oraz skup metali nieżelaznych od ludności.


W omawianym przykładzie usługa dzierżawy nie podlega przepisom ustawy o VAT, a to oznacza, że dla udokumentowania kosztu z tytułu czynszu wystarczy wewnętrzny dokument zastępczy. Może to być standardowe polecenie księgowania (PK) sporządzone na podstawie umowy.


Ewidencja księgowa dzierżawy gruntu


Spółka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4. Jeżeli jednostka jest ukierunkowana tylko na działalność rolniczą, ograniczenie w postaci zastosowania tylko kont zespołu 4 jest uzasadnione. Rozwiązanie takie nie jest pracochłonne z punktu widzenia służb księgowych, jednocześnie dostarcza podstawowych informacji na temat poniesionych kosztów. Umożliwia prawidłowe sporządzenie rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym oraz informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.


Działalność rolnicza polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych ma charakter jednoroczny. Jeden raz w roku powstaną produkty, którym przypisane będą określone koszty. Koszty dzierżawy można w ciągu roku rozliczyć w podziale na poszczególne miesiące. Za koszty wytworzenia produktu uznaje się koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu.


Jeżeli, całość gruntu będzie wykorzystana do zasiewu na początku roku, należy dokonać księgowania rocznego czynszu dzierżawy w poczet kosztów usług obcych (40), przy jednoczesnym rozliczaniu ich w czasie, obciążając konto „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”. Natomiast miesięczna rata rozliczana będzie za pomocą konta przejściowego „Rozliczenie kosztów” (49) oraz konta „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” (64).


Inne koszty rodzajowe ujmuje się odpowiednio na kontach zespołu 4, zalecane jest jednak wyodrębnienie na kontach analitycznych kosztów bezpośrednio związanych z produkcją.


Jednostka może - i wydaje się to najlepszym rozwiązaniem w przypadku uprawy roślin - korzystać z uproszczonej ewidencji kosztów, którą przewiduje ustawa o rachunkowości. Pozwala ona na odpisywanie w koszty wartości produktów gotowych w momencie ich wytworzenia, połączone z ustalaniem stanu tych składników aktywów i jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu.


Jakie koszty zaliczamy do kosztów wytworzenia


Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny. Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, części kosztów pośrednich zalicza się zmienne pośrednie koszty produkcji oraz tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.


UWAGA!

Nawet jeżeli ustawa zezwala na dokonanie inwentaryzacji raz w roku, nie później niż na dzień bilansowy, należy zaznaczyć, że ze względu na rozliczenie podatkowe rzeczywisty koszt własny powinien być ustalony na koniec każdego miesiąca.


Dlatego na dzień bilansowy dokonana będzie korekta tego kosztu o wartość zinwentaryzowanych, niesprzedanych produktów roślinnych.

Może się zdarzyć, że niecały obszar zostanie wykorzystany. Wtedy część czynszu odpowiadająca temu obszarowi stanowiła będzie koszt niewykorzystanych zdolności produkcyjnych księgowanych na pozostałe koszty operacyjne.


Przykład

W grudniu 2006 r. spółka zawarła z rolnikiem umowę dzierżawy na pięć lat. Czynsz roczny wynosi 6000 zł, miesięczna rata - 500 zł. Inne koszty bezpośrednio związane z produkcją roślin:

l zużycie materiałów - 1500 zł,

l wynagrodzenia - 4500 zł.

Wyhodowane rośliny spółka sprzedała za 15 000 zł netto. Na koniec okresu wartość pozostałych roślin na poziomie kosztu wytworzenia wynosi 1000 zł.

1. Księgowanie kosztu dzierżawy na początek roku:

a) ewidencja na kontach zespołu 4

Wn „Usługi obce” 6 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 6 000

b) przeniesienie kosztów do rozliczenia w czasie

Wn „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” 6 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 6 000

2. Przeksięgowanie miesięcznej raty:

Wn „Rozliczenie kosztów” 500

Ma „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” 500

3. Zużycie materiałów:

Wn „Zużycie materiałów” 1 500

Ma „Materiały” 1 500

4. Wynagrodzenie:

Wn „Wynagrodzenie” 4 500

Ma „Rozrachunki z pracownikami” 4 500

5. Zaliczenie do kosztu własnego wartości wyprodukowanych roślin:

Wn „Koszt własny sprzedaży” 12 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 12 000

6. Faktura za sprzedane produkty roślinne:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 18 300

Ma „VAT należny” 3 300

Ma „Sprzedaż produktów” 15 000

7. Korekta kosztów własnych o wartość produktów w magazynie:

Wn „Produkty” 1 000

Ma „Koszt własny sprzedaży” 1 000

Księgowania na dzień bilansowy

8. Przeksięgowanie kosztów rodzajowych na wynik finansowy:

Wn „Wynik finansowy” 12 000

Ma „Usługi obce” 6 000

Ma „Wynagrodzenie” 4 500

Ma „Zużycie materiałów” 1 500

9. Przeksięgowanie przychodów na wynik finansowy:

Wn „Przychody ze sprzedaży” 15 000

Ma „Wynik finansowy” 15 000

10. Ustalenie zmiany stanu produktu:

Wn „Rozliczenie kosztów” 11 000

Ma „Koszt własny sprzedaży” 11 000

11. Przeksięgowanie zmiany stanu produktów:

Wn „Rozliczenie kosztów” 1 000

Ma „Wynik finansowy” 1 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przychody z działalności rolniczej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych niezależnie od tego, czy podmiot wykorzystuje do tego celu grunty własne czy też grunty wydzierżawione od innych podmiotów. Jednostka musi to jednak czynić własnymi siłami. Wszelkie koszty związane z tą działalnością (m.in. dzierżawy gruntów) nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów, gdyż warunkiem zakwalifikowania wydatku do kosztu podatkowego jest jego związek z przychodem podatkowym.


Podstawa prawna:
- art. 17 ust. 2 pkt 4, art. 28 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

- art. 2 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847


Jerzy Rybka

główny księgowy z licencją MF

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa era regulacji krypto – CASP zastępuje VASP. Co to oznacza dla firm?

W UE wchodzi w życie nowa era regulacji krypto – licencja CASP stanie się obowiązkowa dla wszystkich firm działających w tym sektorze. Dotychczasowi posiadacze licencji VASP mają czas na dostosowanie się do końca czerwca 2025 r., a z odpowiednim wnioskiem – do września. Jakie zmiany czekają rynek i co to oznacza dla przedsiębiorców?

Outsourcing pojedynczych procesów księgowych, czy zatrudnienie dodatkowej osoby w dziale księgowości - co się bardziej opłaca?

W stale zmieniającym się otoczeniu biznesowym przedsiębiorcy coraz częściej stają przed dylematem: czy zatrudnić dodatkową osobę do działu księgowego, czy może zdecydować się na outsourcing wybranych procesów księgowych? Analiza kosztów i korzyści pokazuje, że delegowanie pojedynczych zadań księgowych na zewnątrz może być znacznie bardziej efektywnym rozwiązaniem niż rozbudowa wewnętrznego zespołu.

Kto może odliczyć ulgę na dziecko? Po rozwodzie rodziców dziecko mieszka z matką a ojciec płaci alimenty i widuje się z dzieckiem

Na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik ma prawo do odliczenia kwoty ulgi prorodzinnej w zależności od tego z kim jego dziecko mieszka i kto faktycznie sprawuje nad nim opiekę. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 14 stycznia 2025 r. wyjaśnił, kto może odliczyć ulgę na dziecko, gdy rodzice są rozwiedzeni, dziecko mieszka z matką na stałe, a ojciec płaci alimenty i co jakiś czas widuje się z dzieckiem.

Odpowiedzialność członków zarządów spółek – co zmienia wyrok TSUE w sprawie Adjak?

W dniu 27 lutego 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał przełomowy wyrok w sprawie C-277/24 (Adjak), w którym zakwestionował przyjęty w Polsce model solidarnej odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki. W opinii TSUE obecne przepisy naruszają prawo unijne, ponieważ uniemożliwiają kwestionowanie decyzji wymiarowych organów podatkowych, zapadłych w sprawie przeciwko spółce w trakcie postępowania przeciwko członkom zarządu – tym samym godząc w podstawowe zasady ochrony praw jednostki. Orzeczenie to może wymusić istotne zmiany w polskim systemie prawnym oraz wpłynąć na dotychczasową praktykę organów administracji skarbowej wobec członków zarządów spółek.

REKLAMA

Można już zapłacić podatek PIT kartą płatniczą w e-Urzędzie Skarbowym

Od 20 marca 2025 r. podatnicy mogą opłacać podatek PIT w serwisie e-Urząd Skarbowy (e-US) i usłudze Twój e-PIT za pomocą karty płatniczej. Dotychczas użytkownicy e-Urzędu Skarbowego mogli zapłacić podatek online przelewem bankowym lub BLIK-iem.

E-księgowość z biurem rachunkowym: jak przedsiębiorca może zoptymalizować obowiązki księgowe i podatkowe oraz rozliczenia w biznesie

Biura rachunkowe coraz częściej oferują swoim klientom usługi z zakresu e-księgowości do zarządzania finansami firmy online. Z perspektywy biura rachunkowego, wprowadzenie klienta w świat systemów zautomatyzowanych może być wyzwaniem.

Prof. Witold Modzelewski: nienależny zwrot VAT to prawdopodobnie 40-50 mld zł rocznie

Prof. Witold Modzelewski szacuje, że nienależne zwroty VAT w Polsce mogą wynosić nawet 40-50 miliardów złotych rocznie. W 2024 roku wykryto blisko 292 tys. fikcyjnych faktur na łączną kwotę 8,7 miliarda złotych, co oznacza wzrost o ponad 130% w porównaniu do roku poprzedniego. Choć efektywność kontroli skarbowych rośnie, eksperci wskazują, że skala oszustw wciąż jest ogromna, a same kontrole mogą nie wystarczyć do rozwiązania problemu.

Czy zegarek od szefa jest bez PIT? Skarbówka: To nie przychód, ale może być darowizna

Czy upominki na jubileusz pracy i dla odchodzących na emeryturę podlegają opodatkowaniu? Skarbówka potwierdza – nie trzeba płacić podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). W grę może jednak wchodzić podatek od spadków i darowizn.

REKLAMA

VAT 2025: Kto może rozliczać się kwartalnie

Kurs euro z 1 października 2024 r., według którego jest ustalany limit sprzedaży decydujący o statusie małego podatnika w 2025 r. oraz prawie do rozliczeń kwartalnych przez spółki rozliczające się według estońskiego CIT wynosił 4,2846 zł za euro. Kto zatem może rozliczać VAT raz na 3 miesiące w bieżącym roku?

Skarbówka zabrała, sądy oddały: Przedsiębiorcy odzyskali 2,8 mld zł w sprawach o faktury

Tysiące firm niesłusznie oskarżonych o udział w oszustwach VAT w końcu wygrało walkę z fiskusem. W ciągu trzech lat sądy i organy odwoławcze uchyliły decyzje skarbówki na astronomiczną kwotę 2,8 mld zł! Czy to początek końca urzędniczej samowoli wobec przedsiębiorców?

REKLAMA